500 likes | 738 Views
CAD info radionica. Dr. Samir Lemeš slemes@unze.ba septembar 2010. 5: Nove tehnologije. 3D skeniranje, Reverzni inženjering CAD formati za razmjenu 3D podataka Rapid prototyping. 3D skeniranje. Dostupne tehnologije : 3D digitalizatori CMM (koordinatne mjerne mašine)
E N D
CAD info radionica Dr. Samir Lemeš slemes@unze.ba septembar 2010
5: Nove tehnologije • 3D skeniranje, • Reverzni inženjering • CAD formati za razmjenu 3D podataka • Rapid prototyping
3D skeniranje • Dostupne tehnologije: • 3D digitalizatori • CMM (koordinatne mjerne mašine) • Laserski 3D skeneri • 3D skeneri sa projekcijom linija • Radiografija (skeniranje unutrašnjosti)
3D skeniranje • 3D digitalizatori
3D skeniranje • CMM (koordinatne mjerne mašine)
3D skeniranje • Laserski 3D skeneri
3D skeniranje • Laserski 3D skeneri rade na principu optičke triangulacije
3D skeniranje • 3D skeneri sa projekcijom linija
3D skeniranje Projekcija linija … Mreža 3 Mreža 2 Mreža 1 Kod piksela: 1010010 identifikuje odgovarajuću mrežu linija
3D skeniranje • Radiografija • CT (Computed Tomography) • MRI (Magnetic Resonance Imaging)
Osnovne karakteristike 3D skenera • Rezolucija • Tačnost • Brzina • Svjetlo • Prenosivost • Gabariti modela • Cijene
Osnovne karakteristike 3D skenera • Rezolucija je rastojanje između digitaliziranih tačaka
Osnovne karakteristike 3D skenera • Tačnost (mjerna nesigurnost) je veličina odstupanja izmjerene od stvarne vrijednosti
Osnovne karakteristike 3D skenera • Brzina skeniranja predstavlja broj skeniranih tačaka u jedinici vremena • Neki skeneri koriste koherentno svjetlo (laser) – manja osjetljivost na vanjske izvore svjetla • Neki skeneri koriste struktuirano (bijelo) svjetlo – zahtijevaju zatamnjeno okruženje • 3D skeneri mogu biti stacionarni i prenosivi
Osnovne karakteristike 3D skenera • Gabariti modela zavise od konstrukcije skenera; veliki modeli se mogu skenirati iz više prolaza • Ovisno o karakteristikama, cijene 3D skenera se kreću od 4000 do 150000 KM • Veliki dio cijene čini softver za upravljanje skenerom i za obradu skenirane slike
Priprema modela za skeniranje • Matiranje • Referentne tačke • Rezanje na dijelove • Planiranje postupka • Zaklonjene površine • Refleksija
Priprema modela za skeniranje • Pored matiranja, koristi se i skeniranje iz više prolaza
Skeniranje većih modela • Neke izvedbe skenera nisu vezane za oslonac • To povećavagabarit skeniranja
Skeniranje većih modela • Na osnovu referentnih tačaka, vrši se grubo pozicioniranje prolaza • Nakon toga slijedi matematički postupak "best-fit" za preciznije pozicioniranje (alignment)
Softver za reverzni inženjering • Rezultat 3D skeniranja je "oblak tačaka" – skup XYZ koordinata • Za praktičnu upotrebu, potrebno je od tačaka formirati površinski ili solid 3D model • Proizvođači 3D skenera isporučuju vlastiti softver (Light ili Pro) • Postoji i specijalizirani softver za obradu 3D skeniranih modela
Softver za reverzni inženjering • Raindrop Geomagic • Innovmetric Polyworks • RapidForm • Deskproto • Solidview • ...
CAD formati za razmjenu 3D podataka • Formati komercijalnih softvera: Catia, Unigraphics, ProE, Solidworks,... • Standardni univerzalni formati za razmjenu podataka: STEP, IGES,STL,...
CAD formati za razmjenu 3D podataka • STandard for the Exchange of Product Data (STEP) • Skup standarda iz 1984, koji sadrže format datoteka za razmjenu 3D podataka • STEP se dijeli na nekoliko aplikacijskih protocola (AP), od kojih je svaki predmet drugog ISO standarda • Pored 3D podataka, STEP sadrži i PDM (Product Data Management)i PLM (Product Life cycle Management) podatke.
CAD formati za razmjenu 3D podataka • Initial Graphics Exchange Specification (IGES)je nezavisni format datoteke uveden 1979 a standardiziran kao ANSI standard Y14.26M 1981. godine • IGES podržava i površinske i solid modele, a NURBS površine su uvedene u standard 1983. godine • IGES V.5.3 (1996) je posljednja verzija ovog standarda, a verzija 6.0 je trenutno u razvoju.
CAD formati za razmjenu 3D podataka • Stereo-Lithography (STL)je jednostavni format datoteke za prikaz 3D objekata preko mreže trouglova • Svaki trokut je specificiran sa tri vrha i vektorom normale (redudantna uinformacija za kontrolu ispravnosti površine) • Samo jedan objekat se može pohraniti u jednu datoteku • Osnovni problem je da veličina datoteke zavisi od broja vrhova
CAD formati za razmjenu 3D podataka • Kod uvoza STL datoteke u CAD softver, može doći do problema;nakon uvoza, površina je upotrebljiva samo za vizualizaciju, a ne i za generisanje geometrije (MKE, CAM) • Postoji binarna i tekst varijanta ovog formata (binary, ASCII) • O tome treba voditi računa, jer neki CAD softveri ne podržavaju binarni format (sa kompresijom)
Rapid Prototyping • Napredni (automatiziran) metod za izradu fizičkog modela ili prototipa iz 3D CAD datoteke • Aditivne metode • Subtraktivne metode • Kompresivne metode
Rapid Prototyping • Provjera isplativosti konceptualnog dizajna • Testiranje i ispitivanje • Provjera pasovanja komponenti složenih sklopova • Provjera složenih mehanizama • Procjena troškova • Izrada alata za proizvodnju • Potreban jedan ili mali broj jedinstvenih proizvoda • Oblik je previše komplikovan za bilo koju drugu vrstu proizvodnje
Stereolitografija • Tečni fotopolimeri imaju osobinu da prelaze iz tečnog u čvrsto agregatno stanje kad su izloženi svjetlosti određene boje (talasne dužine) • Taj proces se inicira laserom, i to u slojevima • Najkvalitetnija površina modela • 3D Systems
Fused Deposition Modeling • Plastično vlakno ili granule se dodaju kroz mlaznicu koja je topi i nanosi u slojevima
Fused Deposition Modeling • Kvalitet površine nije dobar kao kod STL, ali je čvrstoća ovako urađenog prototipa veća
3D Inkjet sistemi • Model se generiše nanošenjem tečne boje u komori ispunjenoj praškastim materijalom • Slojevi debljine 0,1 mm • Neobojeni prah se koristi kao oslonac za model • Višak praha se uklanja otprašivanjem (reciklaža) • ZCorp
3D Inkjet sistemi • Nekad se koriste fotopolimeri
3D Inkjet sistemi • Koristi se niz praškastih materijala: gips, elastomeri, keramički materijali, zavisno za šta će se koristiti model
SLS • Selektivno lasersko sinterovanje
SLS • Laserska zraka topi prah za sinterovanje i na taj način formira slojeve modela • Prah se naknadno dodaje za svaki sljedeći sloj • Koriste se različiti materijali: najlon, polikarbonat, poliamid, metali, keramika i elastomeri • 3D Systems
SLS • Kvalitet površine malo lošiji nego kod SLA, ali je čvrstoća veća
LOM • Laminated Object Manufacturing • Koristi CO2 laser da kreira sukcesivne poprečne presjeke 3D objekta od slojeva papira sa polietilenskim premazom na jednoj strani • Nakon nanošenja svakog novog sloja, PET sloj se zagrijava da bi se slojevi povezali
LOM • Laser siječe vanjske ivice presjeka na gornjem sloju papira
LOM • Ova metoda se koristi za izradu velikih modela, kad druge metode nisu ekonomične • Helisys
LENS • Laser Engineered Net Shaping(Laser Fusing) • Koristi se laser velike snage i dodavač metalnog praha • Metalni prah: legirani čelici, aluminij, bakar, titanij,... • Optomec