Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu szkolnictwo.pl

1. Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

3. Trochę teorii: • pojęcie „mola”- masa, gęstość, objętość i ich jednostki- stężenie procentowe a stężenie molowe roztworu • Obliczanie Cm , gdy znana jest ilość moli substancji rozpuszczonej i objętość roztworu. • Obliczanie ilości moli substancji przy danym stężeniu i objętości roztworu. • Obliczanie objętości roztworu przy danym stężeniu i ilości moli substancji rozpuszczonej. • Obliczanie Cm, przy danej masie substancji rozpuszczonej i objętość roztworu. • Obliczanie Cm , przy danej ilości moli substancji rozpuszczonej oraz masie i gęstości roztworu. • Obliczanie Cm,mając daną masę substancji rozpuszczonej, masę roztworu oraz jego gęstość.

4. Przykładowe zadania. • Przeliczanie stężenia procentowego na stężenie molowe. • Przeliczanie stężenia molowego na stężenie procentowe.

5. Mol Mol to jednostka liczności materii równa liczbie atomów w 12 g izotopu węgla 12C. Liczba ta ma wartość A = 6,022×1023( liczba Avogadra ) Mol należy do jednostek podstawowych układu SI. Mol atomów, cząsteczek, jonów to 6,022×1023 odpowiednio: atomów, cząsteczek czy jonów.W jednym molu atomów (cząsteczek lub jonów) znajduje się ich 6,022×1023 Trochę teorii Masa molowa – masa jednego mola substancji. Liczbowo równa jest masie atomowej ( cząsteczkowej)

6. Jaka ilość jonów chlorkowych ( Cl-) znajduje się w 2,5 mola chlorku magnezu (MgCl2) ? Dane: n = 2,5 ilość moli MgCl2 A = 6,022 ˣ 1023 1 mol MgCl2 zawiera 2 mole Cl- 2,5 mola MgCl2 zawiera 5 moli Cl- Ilość jonów chlorkowych w 2,5 mola chlorku magnezu wynosi: 5 ˣ 6,022 ˣ 1023 = 30,11 ˣ 1023 jonów Cl- Jaką ilość moli stanowi 9,033 ˣ 1023 cząsteczek ? 1 mol – 6,022 ˣ 1023 cząsteczek x moli – 9,033 ˣ 1023 cząsteczek x = 1,5 mola cząsteczek Jaka ilość jonów chlorkowych ( Cl-) znajduje się w 2,5 mola chlorku magnezu (MgCl2) ? Dane: n = 2,5 ilość moli MgCl2 A = 6,022 ˣ 1023 1 mol MgCl2 zawiera 2 mole Cl- 2,5 mola MgCl2 zawiera 5 moli Cl- Ilość jonów chlorkowych w 2,5 mola chlorku magnezu wynosi: 5 ˣ 6,022 ˣ 1023 = 30,11 ˣ 1023 jonów Cl- Jaką ilość moli stanowi 9,033 ˣ 1023 cząsteczek ? 1 mol – 6,022 ˣ 1023 cząsteczek x moli – 9,033 ˣ 1023 cząsteczek x = 1,5 mola cząsteczek

7. Masa, gęstość, objętość roztworu Gęstość roztworu [d] Masa jednostkowej objętości roztworu. Równa jest stosunkowi masy roztworu do jego objętości. Jednostki gęstości: g ∕ cm3;kg ∕ m3 Jednostki objętości: cm3 ; dm3 = 1l ; m3 1dm3 = (10 cm)3 = 1000 cm3 x g ∕ cm3 = 1000x g / dm3 kg ∕ m3 = 1000g ∕ (100cm)3 = 1000/1000000g ∕ cm3 = 10-3 g/cm3

8. Stężenie molowe roztworu Jednostka stężenia: Przyjęte jest zapisywanie jednostki jako M. Do wyrażania niskich stężeń stosuje się też jednostki: mM, μM, nM Stężenie molowe jest równe stosunkowi liczby moli (n) substancji rozpuszczonej do objętości roztworu (Vr). Wyrażamy je wzorem: Stężenie molowe określa ilość moli substancji rozpuszczonej w 1 dm3 roztworu.

9. Stężenie procentowe, a stężenie molowe Co oznaczają zapisy: Cp = 5%, Cm = 5 moli/dm3 (M) ? Jeśli stężenie procentowe roztworu wynosi 5%, to znaczy, że w 100 gramach tego roztworu znajduje się 5 g substancji rozpuszczonej. Jeśli stężenie molowe roztworu wynosi 5 M, to oznacza, że w 1 dm3 tego roztworu znajduje się 5 moli substancji rozpuszczonej. Reasumując: Stężenie procentowe określa nam stosunek masy substancji rozpuszczonej do masy roztworu, wyrażony w procentach. Stężenie molowe określa stosunek liczby moli substancji rozpuszczonej do objętości roztworu wyrażonej w dm3

10. Obliczanie Cm , gdy znana jest ilość moli substancji rozpuszczonej i objętość roztworu Oblicz stężenie molowe roztworu, wiedząc, że w 500cm3r-ruznajduje się 1,5 mola substancji rozpuszczonej. Dane: n = 1,5mola →ilość moli w tej objętości Vr = 500cm3 = 0,5 dm3 Korzystając ze wzoru: Cm = 1,5 mola / 0,5 dm3 Cm = 3 mole / dm3 1,5 mola — 0,5 dm3 x moli — 1 dm3

11. n = Cm ˣ Vr n = 2 mole / dm3 ˣ 0,25 dm3 n= 0,5 mola Obliczanie ilości moli substancji przy danym stężeniu i objętości roztworu Jaka ilości moli substancji rozpuszczonej znajduje się w 0,25 l 2 molowego roztworu? Dane: Cm = 2 mole / dm3 Vr = 0,25 l = 0,25 dm3 n = ? 2 mole —— 1 dm3 x moli —— 0,25 dm3 x = 0,5 mola

12. Cm ˣ Vr = n Vr = n ⁄ Cm Vr = 1,5 mola ⁄ 2 mole/dm3 Vr = 0,75 dm3 Obliczanie objętości roztworu przy danym stężeniu i ilości moli substancji rozpuszczonej. Jaka objętość 2 molowego roztworu zawiera 1,5 mola substancji rozpuszczonej? Dane: Cm= 2 mole / dm3 n = 1,5 mola Vr = ? 2 mole —— 1 dm3 1,5 mola —— x x = 0,75 dm3

13. Obliczanie Cm, mając daną masę substancji rozpuszczonej i objętość roztworu Dane: Masa substancji = m g Masa molowa = M g/mol Objętość roztworu = Vr dm3 Cm= ? Obliczamy ilość moli: n = m ⁄ M [ g / g∙mol-1= mol]

14. Obliczanie Cm , mając daną ilość moli substancji rozpuszczonej oraz masę i gęstość roztworu. Dane: Ilość moli = n Masa roztworu = mr Gęstość roztworu = d Cm = ? Obliczamy objętość roztworu: Vr= m / d [ g/g∙cm-3 = cm3= 1000-1dm3]

15. Obliczanie Cm,mając daną masę substancji rozpuszczonej, masę roztworu oraz jego gęstość. Dane: Masa substancji = m Masa roztworu = mr Gęstość roztworu = d Masa molowa substancji = M Obliczamy ilość moli substancji rozp.: n = m / M Obliczamy objętość roztworu: Vr = m / d

16. W 1,5 dm3 roztworu znajduje się 425 g chlorku sodu NaCl. Obliczyć stężenie molowe tego roztworu. Dane: Vr = 1,5 dm3 m = 425 g NaCl Cm = ? n = m / M MNaCl = 58,5g / mol n = 425 g / 58,5 g/mol = 7,26 moli Cm = 7,26 moli / 1,5 dm3 Cm = 4,84 mol/dm3 Stężenie molowe tego roztworu wynosi 4,84 mol/dm3

17. Oblicz stężenie molowe wody w wodzie Obliczenia wykonujemy dla 1 dm3 wody, której gęstość w temperaturze 4 oC wynosi 1 g / cm3. Dane: Vr = 1dm3 d = 1g / cm3 = 1000g / dm3 MH2O = 18 g / mol n = 1000 g / 18 g /mol = 55,56 mola Cm = 55,56 mola / dm3 Stężenie molowe wody w wodzie wynosi ok. 55,56 mol / dm3.

18. Przeliczanie procentowego stężenia na stężenie molowe. Oblicz stężenie molowe 20-procentowego roztworu NaOH o gęstości wynoszącej 1,2 g/cm3. Dane: Cp = 20% d = 1,2 g /cm3 = 1200g /dm3 MNaOH = 40 g/mol Obliczamy ilość substancji rozpuszczonej w 1 dm3 ( 1200 g)tego roztworu: 20 g NaOH — 100g roztworu x g NaOH — 1200g roztworu x = 240 g NaOH Obliczamy jaka to ilość moli: m / M ;n = 240g/ 40 g/mol; n = 6 moli Cm = 6 moli / dm3 Jest to roztwór 6 molowy.

19. Przeliczanie stężenia molowego na stężenie procentowe Oblicz stężenie procentowe 6 molowego roztworu NaOH o gęstości wynoszącej 1,2 g/cm3. Dane: Cm = 6 moli/dm3 d = 1,2 g/cm3 = 1200g/dm3 M = 40 g/mol Obliczenia wykonujemy dla objętości Vr = 1 dm3 Obliczamy masę roztworu: mr = d ∙ Vr ; mr = 1200g/dm3 ∙1 dm3mr = 1200 g Obliczamy masę substancji rozpuszczonej: ms = n ∙ M; ms = 6 moli ∙ 40 g/mol; ms = 240 g Obliczamy stężenie procentowe roztworu: Cp = 20%