BOLOGNA (BOLONYA) SÜRECİ

1. BOLOGNA (BOLONYA) SÜRECİ

2. BOLOGNA SÜRECİTarihçe • Bologna Deklarasyonu, 1999 (29 ülke) • Prag Bildirgesi, 2001 (32 ülke, Türkiye’nin katılımı) • Berlin Bildirgesi, 2003 • Bergen Bildirgesi, 2005 • Londra Bildirgesi, 2007 (47 ülke) • Leuven, 2009 2

3. BOLOGNA SÜRECİ: HEDEFLER • Avrupa topluluğunun ihtiyaçlarına uygun Avrupa Yükseköğretim Alanı’nı (AYA) oluşturmak. • Eğitim-öğretim sistemlerini birbiri ile uyumlu,kolay anlaşılır ve ulusal ve uluslararası bir çerçevede tanınır duruma getirmek, • Bilgi toplumuna uygun insan gücü yetiştirmek • Mezunlara daha fazla istihdam yaratabilmek • Dinamik ve rekabet gücü yüksek ekonomiye sahip olmak • Demokratik, katılımcı, adil ve rekabetçi bilgi toplumunun yaratılması

4. BOLOGNA SÜRECİNİN ÖĞRENCİLERE SUNDUĞU FIRSATLAR • Akademik tanınma • Karar alma süreçlerinde eşit paydaşlar olarak yer alma • Üye ülkelerdeki akademik ve kültürel ortamı tanıma • Öğretilen değil; öğrenen birey olma

5. Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi ve temel olarak 2/3 aşamalı yükseköğretim sistemi (Lisans, Master ve Doktora) Ortak bir kredi sistemi (ECTS-AKTS) Öğrenci/Öğretim üyesi Hareketliliği Kalite güvencesi konusunda işbirliği Yükseköğrenimde Avrupa boyutu Yaşam boyu öğrenim Öğrencilerin süreçlere katılımı Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA)’nın çekiciliğinin arttırılması Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA) ile Avrupa Araştırma Alanı (ERA) arasındaki sinerjinin oluşturulması Bu çalışmaların 2010 yılına kadar tamamlanması ve EHEA ‘nın oluşturulması BOLOGNA DEKLARASYONUÇALIŞMA KONULARI 1999 2010 5

6. BOLOGNA ÇALIŞMA KONULARI

7. Avrupa Yükseköğretim Alanı için Yeterlilikler ÇerçevesiUlusal Yeterlilikler ÇerçevesiSektörel YeterliliklerProgram ve Ders Çıktıları Yeterlilik: Bir eğitim kademesini başarı ile tamamlayan bir kişinin neleri bileceği, neleri yapabileceği ve nelere yetkin olacağının tanımıdır. Yeterlilikler çerçevesi bunları organize eden ve sınıflandıran yapıdır.

8. ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ ÖN LİSANS • Genel veya mesleki orta öğretimde kazanılan yeterlilikler üzerine kurulan ve orta öğretim düzeyi üzerindeki dersler ile uygulama araç ve gereçleri ile desteklenen bir alandaki bilgi ve becerilere sahip olmak ve o alandaki temel kavramları kavradığını göstermek • Alanında tanımı iyi yapılmış problemlerin çözümü için gerekli olan verileri tanımlama, toplama ve kullanmayı etkin bir biçimde yapabilmek; pratik uygulamalarda gereken teorik bilgileri, el ve/veya düşünsel becerileri kullanabildiğini göstermek. • Alanı ile ilgili tasarımları ve uygulamaları çalışma arkadaşlarına, üstlerine ve hizmet verdiği kişi ve gruplara açık bir biçimde anlatabilmek ve takım çalışması yapabilmek • Alanında bağımsız olarak öğrenmeyi ve öğrendiklerini uygulayabildiğini göstermek.

9. ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ ÖN LİSANS • Alanı ile ilgili çalışmalarda öngörülmeyen durumlarla ilgili sorunları belirleme ve çözüm arama yeteneğini kazandığını göstermek • Sorumluluğu altında çalışanların performanslarını objektif olarak değerlendirmek ve denetlemek • Alanında yeterli olacak düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmak (“European Language Portfolio Global Scale”, Level A2) • Temel bilgisayar kullanımı bilgisi ile birlikte, mesleğinin gerektirdiği yazılım ve donanımı kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Basic Level) • Alanı ile ilgili konularda, sosyal sorumluluk, etik değerler ve sosyal güvenlik hakları bilgisi ve bilincine sahip olmak, • Alanı ile ilgili konularda, iş güvenliği, işçi sağlığı ve çevre koruma bilgisi ve bilincine sahip olmak

10. ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ LİSANS • Ortaöğretimde kazanılan yeterlilikler üzerine kurulan, alanındaki en güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç ve gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeyde bilgi ve kavrayışa sahip olmak, bunları kullanabilmek • Alanındaki kavramları, fikirleri ve verileri, bilimsel yöntemlerle değerlendirmek, karmaşık problem ve konuları belirlemek ve analiz edebilmek, tartışmalar yapabilmek, kanıta ve araştırmalara dayalı öneriler geliştirebilmek • Uzman ya da uzman olmayan dinleyici gruplarını, alanı ile ilgili konularda bilgilendirmek, onlara düşüncelerini problemleri ve çözüm yöntemlerini açık bir biçimde yazılı ve sözlü aktarabilmek • Öğrenmeyi öğrenme becerileri ve eleştirel düşünceyle, ileri düzey çalışmaları bağımsız olarak yürütebileceğini gösterebilmek

11. ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ LİSANS • Alanındaki uygulamalarda karşılaşabileceği öngörülemeyen karmaşık durumlarda sorumluluk alarak çözüm üretebilmek • Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayıp yönetebilmek • Alanındaki bilgileri takip edip kullanabilecek ve meslektaşları ile iletişim kurabilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmak. (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B1) • Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ve donanımı bilgisi ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Advanced Level)

12. ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ LİSANS • Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetme yeterliliğine sahip olmak • Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında bilimsel, sosyal ve etik değerleri gözetme bilgi ve bilincine sahip olmak • İş güvenliği, işçi sağlığı, sosyal güvenlik hakları, kalite kontrol ve yönetimi ile çevre koruma konularında yeterli bilgi ve bilince sahip olmak

13. ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ YÜKSEK LİSANS • Lisans derecesi yeterlilikleri üzerine kurulan, aynı ya da farklı bir alandaki bilgilerin genişletilmesi ve derinleştirilmesi ile birlikte bilimsel araştırma yaparak bilgiye ulaşabilme, bilgiyi değerlendirme, yorumlama ve uygulama yapabilmek • Alanındaki sınırlı ya da eksik verileri kullanarak bilimsel yöntemlerle bilgiyi geliştirebilmek, bilimsel, toplumsal ve etik sorumluluk ile kullanabilmek • Alanındaki bir problemi, bağımsız olarak kurgulamak, çözüm yöntemi geliştirmek, çözmek, sonuçları değerlendirmek ve gerektiğinde uygulayabilmek • Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, alanındaki ve dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli bir şekilde aktarabilmek • Alanındaki uygulamalarda karşılaşacağı öngörülmeyen karmaşık durumlarda, yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilmek ve sorumluluk alarak çözüm üretebilmek

14. ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ YÜKSEK LİSANS • Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilmek ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilmek • En az bir yabancı dilde sözlü ve yazılı iletişim yeteneğine sahip olmak (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B2) • 8. Alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ve donanımı bilgisi ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilmek ve geliştirebilmek • Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında bilimsel, sosyal ve etik değerleri gözeterek bu değerleri öğretebilmek ve denetlemek • Alanında özümsedikleri bilgiyi ve problem çözme yeteneklerini, disiplinler arası çalışmalarda uygulayabilmek.

15. ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ DOKTORA • Genellikle yüksek lisans yeterliliklerine dayalı bir alanda bilgilerin genişletilmesi ve derinleştirilmesi ile birlikte, özgün bir konuda bilimsel saygınlık içinde bağımsız olarak araştırma sürecini algılayabilmek, tasarlayabilmek, uygulayabilmek ve sonuçlandırabilmek • Bir alanda en yeni bilgilere sistematik bir yaklaşımla sahip olmak ve kavramanın yanında, bu alanla ilgili araştırmalarda, yöntem ve becerilerde üst düzeyde ustalık kazanmak • Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştiren ya da bilinen bir yöntemi, bir alana uygulayan özgün bir çalışmanın en az bir bölümünü, ulusal ve/veya uluslararası hakemli saygın dergilerde yayınlayıp, alanındaki bilginin sınırlarını genişleterek bilime katkıda bulunmak

16. ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ DOKTORA • 4. Yeni ve karmaşık fikirlerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilmek • 5. En az bir yabancı dilde, ileri düzeyde yazılı sözlü ve görsel iletişim kurabilmek ve tartışabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level C1) • 6. Akademik ve profesyonel bağlamda teknolojik, sosyal veya kültürel • ilerlemeleri tanıtarak, bilgi toplumu olma sürecine katkıda bulunmak

17. Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) ve Akademik Tanınma Ana Menü

18. BÖLÜMLERİN YAPMASI GEREKENLER • 1. Bölümüzden mezun olanların sahip olması beklenen yeterliliklerin (program çıktılarının) ulusal ve sektörel yeterliliklerinde gözönüne alınarak belirlenmesi. Nasıl bir mezun? Bunun için şu kesimlerden görüş alınması uygun olur: • Dış Paydaş Görüşleri • Mezunlar, işverenler, Meslek Odası Temsilcileri, Danışma Kurulu • İç Paydaş Görüşleri • Öğretim Üye/Elemanları, Bölüm Personeli, Öğrenciler

19. BÖLÜMLERİN YAPMASI GEREKENLER Örnek: A Üniversitesi B Mühendisliği Bölümü Program Çıktıları PÇ1. Matematik, fen ve mühendislik bilgilerini B mühendisliği problemlerine uygulama becerisi PÇ2. Bmühendisliği ve ilgili alanlarda mühendislik problemlerini tanımlama,modelleme ve çözme becerisi PÇ3. Tanımlanmış bir hedef doğrultusunda bir süreci çözümleme ve tasarlama becerisi PÇ4. Küresel ve toplumsal çerçevede mühendislik çözümlerinin özellikle sağlık, güvenlik ve çevre konularına etkilerinin göz önünde tutularak kapsamlı bir eğitim verilmesi PÇ5. Verilerin çözümlenmesi, deney yapma ve tasarlama, sonuçları yorumlama becerisi PÇ6. Mühendislik uygulamaları için gerekli çağdaş teknikleri ve hesaplama araçlarını kullanabilme becerisi PÇ7. Disiplin içi ve disiplinler arası takım çalışması yapabilme becerisi PÇ8. Bağımsız davranma, inisiyatif kullanma ve yaratıcılık becerisi PÇ9. Yaşam boyu öğrenme davranışını kazanma PÇ10. Sözlü ve yazılı iletişim becerileri

20. BÖLÜMLERİN YAPMASI GEREKENLER 2. Ders Planı’nın Oluşturulması: Program çıktılarını sağlayacak ders planı yapılması Derslerin 4 yıla (8 yarıyıla) yerleştirilmesi • 30 AKTS/yarıyıl 60 AKTS/yıl Toplam 240 AKTS

21. AKTS ? AKTS ? AKTS ? AKTS ? Toplam 30 Toplam30 Toplam 30 Toplam 30 BÖLÜMLERİN YAPMASI GEREKENLER Örnek: A Mühendisliği Bölümü Ders Planı 2. Yarıyıl 1. Yarıyıl Calculus II Physics Chemistry II Computer Programming Chemistry Laboratory Technical Communication Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Türk Dili Calculus I Engineering Mechanics Chemistry I Computer (Basic Skills in Computer) Orientation to Chem.Eng. Strategies in Problem Solving Atatürk İlk. ve İnkılap T. Türk Dili 1.Yıl 1. Yarıyıl 2. Yarıyıl Numerical Analysis Fluid Mechanics Physical Chemistry Chemical Engineering Thermodynamics Materials Science Conceptual Design I Practical Training Differential Equations Chemical Process Calculations Organic Chemistry Molecular Transport Thermodynamic Engineering Graphics Practical Training 2.Yıl

22. AKTS ? AKTS ? AKTS ? AKTS ? Toplam 30 Toplam 30 Toplam 30 Toplam 30 BÖLÜMLERİN YAPMASI GEREKENLER Örnek: A Mühendisliği Bölümü Ders Planı 2. Yarıyıl 1. Yarıyıl Transfer Processes II Transfer Processes III Chemical Engineering Thermodynamics Instrumental Analysis Operational Research Economics Practical Training Transfer Processes IV Chemical Engineering Economics Process Safety and Hazards Prevention Reaction Engineering Chemical Engineering Laboratory I Electrical Machinery Elective I Nontechnical Elective Practical Training 3.Yıl 2. Yarıyıl 1. Yarıyıl Diploma Project Chemical Engineering Design Process Control Organic Technology Elective IV Elective V Nontechnical Elective Diploma Project Chemical Engineering Design Chemical Engineering Laboratory III Organic TechnologyModelling and Simulation Elective II Elective III Nontechnical Elective 4.Yıl

23. BÖLÜMLERİN YAPMASI GEREKENLER 3.

24. BÖLÜMLERİN YAPMASI GEREKENLER

25. BÖLÜMLERİN YAPMASI GEREKENLER 4. Ders Amaç ve Hedefler

26. Akademik Takvim Uzunluğu 30 AKTS/yarıyıl 60 AKTS/yıl Optimizasyon BÖLÜMLERİN YAPMASI GEREKENLER 5. AKTS Kredilerinin Belirlenmesi • Öğrenci İş Yükü (Student Work Load) Bir dersin başarı ile tamamlanması için gerekli olan tüm eğitim faaliyetlerini (derse katılım, uygulamalara katılım, seminer, proje hazırlama, sınav, tüm bireysel çalışmalar, staj) için gerekli zamanı kapsar. • AKTS Kredisi Derste hedeflenen öğrenim çıktılarını edinebilmek için öğrenenin harcadığı zamanı (iş yükünü) temel alarak belirlenen kredi • Kısıtlayıcalar

27. BÖLÜMLERİN YAPMASI GEREKENLER İş Yükü Tahmini Anket: Öğretim Üyeleri Dersinizde hangi yetkinlikleri kazandırmayı düşünüyorsunuz? Dersinizin öğrenim çıktıları nelerdir? Dersinizde hangi eğitim aktiviteleri mevcut? Öğrenim çıktılarını nasıl ölçüp değerlendiriyorsunuz? Bu öğrenim çıktılarını kazandırabilmek için tahmin edilen çalışma süresi nedir?

28. Akademik Yıl: 34-40 hafta Haftalık Saat: 40-42 saat Yıllık Çalışma Saati:1360-1680 saat/yıl Ortalama Yıllık Çalışma Saati:(1360+1680)/2= 1520 saat/yıl AKTS kredisi başına düşen iş yükü: 1520saat/y ıl = 25 - 26 saat/AKTS 60AKTS/y ı0 BÖLÜMLERİN YAPMASI GEREKENLER Örnek 2.Yıl, 2.Yarıyıl 1 dönem= 30 AKTS 1 AKTS= 25-30 saat

29. 1. Diploma Eki Vermek (2005-2006’dan itibaren)