260 likes | 436 Views
IBMER Warszawa Aleksander Muzalewski, dr inż. Jak wzrost cen oleju napędowego wpłynął na wzrost kosztów produkcji w rolnictwie. Rada Gospodarki Żywnościowej Czy biopaliwa zagrażają bezpieczeństwu ekonomicznemu produkcji rolno-spożywczej w Polsce?. Warszawa, dn. 20.06.2008 r. Plan.
E N D
IBMER Warszawa Aleksander Muzalewski, dr inż. Jak wzrost cen oleju napędowego wpłynął na wzrost kosztów produkcji w rolnictwie Rada Gospodarki Żywnościowej Czy biopaliwa zagrażają bezpieczeństwu ekonomicznemu produkcji rolno-spożywczej w Polsce? Warszawa, dn. 20.06.2008 r.
Plan Jak wzrost cen oleju napędowego wpłynął na wzrost kosztów produkcji w rolnictwie? • Wyposażenie rolnictwa w ważniejsze środki energetyczne oraz zużycie oleju napędowego (ON) w rolnictwie • Ceny ON, benzyn, ropy oraz struktura cen paliw (akcyza i inne) • Koszty zużytego ON (olej opałowy) • Wpływ cen ON na wzrost kosztów produkcji rolniczej, w tym: • – w wybranych technologiach produkcji roślinnej • - w nakładach gospodarstwa na działalność rolniczą • Podsumowanie – wnioski • + Biopaliwa – rośliny „energetyczne”
Zużycie paliw płynnych w rolnictwie Źródło: GUS 2007. Rynek środków produkcji i usług dla rolnictwa (IERiGŻ 2008). Szacunki własne
Szacunkowe zużycie paliwa w rolnictwie przez wybrane grupy środków energetycznych 16,177 mln ha UR • Wg J.Pawlaka (2007) = 114 l/ha UR (rolnictwo) • Wg Z.Wójcickiego (2001) = 114-148 l/ha UR (gospodarstwa) • Dopłaty do paliwa do 86 l/ha (zwrot części podatku akcyzowego) • Technologie prod. roślinnej = 68 (90) – 210 (300) l/ha (zboża – okopowe) = 126 litrów ON/ha UR
Ceny ON a koszty eksploatacji ciągnika Koszty = f (cena ON)
Średnie ceny detaliczne ON i Pb95 - notowania miesięczne i roczne Wzrost cen w okresie styczeń 2000 – czerwiec 2008 - Olej Napędowy : 2,54 → 4,32 = 1,78 zł/litr (wzrost o 70%) W okresie styczeń 2000 – czerwiec 2008 – wzrost 2.krotny 4,32 3,86 3,79 3,71 3,18 Ceny średnioroczne 2,84 2,60 2,59 2,54
2008 2005 2004 2007 2006 ON 4,7 zł/l Pb 95 - 3,47 zł/l 130 USD/b ON 2,8 zł/l 30 USD/b Ceny Pb95, ON, ropy Brent oraz kurs USD Obniżka akcyzy Ceny ON w Europie – Wykres 1
Notowania ropy - Brent Oil Futuregiełda londyńska(USD/bbl) 10 lat – wzrost z 10 do 138 USD 5 lat – wzrost z 25 do 138 USD 1 rok – wzrost z 68 do 138 USD 5 miesięcy – wzrost z 87 do 138 USD 11–17.VI.2008 132-138 USD/bbl Źródło: http://stoog.com
Prognoza cen Oleju Napędowego 4,85 4,82 y = 0,0127x + 2,9431 R2 = 0,8804 I.2006 VI.2008 I.2004 150
ON i ES - stawki akcyzy i opłaty paliwowej w cenie hurtowej w zł/1000 m3 1193 zł 1649 zł
Struktura cen detalicznych ON i ES Podatki 42,4% Podatki 53,7%
Miesięczny rozkład popytu gospodarstw rolnych na ON Kwiecień = 10,5%zużycia Lipiec (10,7%) + Sierpień (17,6%) + Wrzesień (13,1%) = 41,4% Październik = 16,1%
Koszty produkcji w rolnictwie a wzrost cen ON Koszty produkcji, w tym koszty mechanizacji, w zależności od cen oleju napędowego - żyto45 dt/ha - pszenica60 dt/ha - rzepak30dt/ha - ziemniaki300 dt/ha - buraki cukrowe480 dt/ha Dwa warianty obliczeń: - z kosztem amortyzacji środków mechanizacji - bez kosztu amortyzacji (rozchody produkcyjne) Gospodarstwo 40-50 ha UR - 3 ciągniki o mocy 35, 45 i 60 kW - zestaw podstawowych maszyn i narzędzi rolniczych - najem usług: zbiór zbóż i rzepaku (Z 058), buraków cukrowych (Holmer 6-rzęd.), sortownik ziemniaków Składowe kosztów produkcji: - nawozy, środki ochrony roślin, nasiona i sadzeniaki - koszty mechanizacji własnej i usługowej, w tym koszt ON - sznurek do prasy, najem pracowników Pominięto inne koszty pośrednie i bezpośrednie
Koszty produkcji …. ŻYTO – 45 dt/ha ciągniki - 14 godz./ha + 0,9 godz. Z 058 zużycie ON: 105 l/ha nawozy - 230 kg NPK opryski - 2 zabiegów usługi - zbiór Z 058 (0,9 godz. )
Koszty produkcji …. PSZENICA OZIMA - 60 dt/ha ciągniki - 16 godz./ha zużycie ON: 117 l/ha nawozy - 270 kg NPK opryski - 4 zabiegi usługi - zbiór Z 058 (1,2 godz. ), wapnowanie
Koszty produkcji …. RZEPAK - 30 dt/ha ciągniki - 13 godz./ha zużycie ON: 107 l/ha nawozy - 325 kg NPK + dolistne opryski - 6 zabiegi usługi - zbiór Z 058 (1,4 godz. )
Koszty produkcji …. ZIEMNIAKI – 300 dt/ha ciągniki - 39 godz./ha zużycie ON: 215 l/ha nawozy -230 kg NPK, 20 ton obornika opryski - 5 zabiegów usługi - wapnowanie i sortowanie
Koszty produkcji …. BURAKI CUKROWE – 480 dt/ha ciągniki - 37 godz./ha + 1 godz. Holmer zużycie ON: 309 l/ha nawozy -355 kg NPK, 20 ton obornika opryski - 5 zabiegów usługi – wapnowanie, zbiór i transport buraków
Koszty produkcji a wzrost cen ON- technologie produkcji roślinnej Wzrost kosztów produkcji (w %) w zależności od zmian cen ON
Koszty produkcji a wzrost cen ON- gospodarstwo 10,9 ha UR Przeciętne gospodarstwo rolne z grupy 7,7-14,1 ha UR z badań FADN 2006 343 3170 2240 Źródło: obliczenia własne na podstawie FADN 2007, IERiGŻ
Podsumowanie W latach 2000-2008 średnioroczne ceny oleju napędowego wzrosły z 2,54 do 4,32 zł/litr (o 70%). Drastyczną podwyżkę cen obserwuje się od X.2007, a następnie II.2008, kiedy za ON płacono po 4 zł/litr. W czerwcu ON kosztował już ponad 4,7 zł/litr (w Szczecinie benzynę sprzedawano po 5 zł/litr.) Tak wyraźny wzrost cen ON nie wpływa jednak znacząco na wzrost kosztów produkcji rolniczej. W przeliczeniu na 1 ha UR jest to wzrost kosztów (w porównaniu do 2006 r.) o około 40-60 zł/ha. O ile w modelowych technologiach produkcji roślinnej koszty rosną o 4-7%, o tyle w skali całego gospodarstwa, przy określonej strukturze i poziomie ogółu nakładów, koszty produkcji zwiększają się zaledwie o 1,3-1,8%, w tym rozchody pieniężne o 1,8 – 2,6%. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że zmiany (podwyżki) cen ON oddziałują na koszty produkcji nie tylko bezpośrednio (koszty mechanizacji), ale również lub przede wszystkim pośrednio przyczyniając się do wzrostu inflacji, w tym do wzrostu cen pozostałych środków produkcji (zwłaszcza nawozy sztuczne).
Biopaliwa Biopaliwa – Narodowy Cel Wskaźnikowy w odniesieniu do paliw płynnych Uprawy roślin na cele energetyczne: - szacunki niezbędnej powierzchni upraw - powierzchnia upraw w sezonie 2007/2008
Biopaliwa - NCW Udział (%) biokomponentów w rynku paliw według wartości opałowej 2007 r. bioetanol – 63 tys. ton estry – 30 tys. ton Narodowy Cel Wskaźnikowy (NCW) Szacunki MRiRW oraz POPiHN
Uprawy roślin „energetycznych” , biopaliwa Szacunki powierzchni upraw wybranych roślin, jako surowca do produkcji bioetanolu i estrów rzepakowych Źródło: A.Grzybek 2008. IBMER
Uprawy roślin „energetycznych” w sezonie 2007/2008 POLSKA 180,5 tys. ha = 1,1 % UR Źródło: Obl. własne na podstawie ARiMR