Projekt międzyprzedmiotowy „Z mitologią na ty”-prezentacja

1. Projekt międzyprzedmiotowy„Z mitologią na ty”-prezentacja

2. Chaos – w mitologii greckiej uosobienie Próżni pierwotnej (stanu przed uporządkowaniem elementów wszechświata). Był to pierwotny stan egzystencji, z którego pochodzili pierwsi bogowie(Ziemia i Niebo). Był złożony z mieszanki pierwiastków, które starożytni Grecy uważali za podstawę świata: ziemi, wody, ognia i powietrza. Chaos posiada trzy cechy charakterystyczne: jest bezdenną przepaścią, gdzie wszystko bezustannie spada. Jest to kontrast w stosunku do powstałej z niego ziemi, ze stabilnym gruntem. jest to miejsce bez ustalonych kierunków, gdzie wszystko spada we wszystkie strony. Jest to miejsce, które rozdziela: po rozdzieleniu nieba i ziemi chaos pozostał pomiędzy nimi.

4. W mitologii greckiej Góra Olimp uważana była za siedzibę bogów greckich, w tym najważniejszego – Zeusa. Z tego miejsca bogowie mieli kierować ludzkimi losami. Wierzono, że ilekroć jakiś człowiek próbował tam wejść, spadał z niego. Bogowie mieszkali na Olimpie w pięknych palach. Na szczycie zawsze panowała wiosna , nie znali chłodu . Pili nektar i jedli ambrozje co zapewniało im wieczną młodość i nieśmiertelność.

6. Uczty Jedzenie spełniało w życiu codziennym szczególne znaczenie. Gościnność uważano za jedną z ważniejszych cnót, a mężczyźni chętnie chodzili na biesiady, z greckiego zwane sympozjum. Żywność była bardzo ważna. Miała również wymiar religijny. Często składano, bowiem ofiarę bogom w takiej postaci. Grecy jedli wszystko, jednak najważniejszym składnikiem odżywiania były ryby oraz owoce morza. Taka dieta była spowodowana usytuowaniem większości miast nad morzem ,a tam łatwo było o taki towar. Mięso nie było często spożywane. Najczęściej podczas uczt religijnych i podczas specjalnych okazji. Owoce również były spożywane z chęcią, ponieważ hodowano je. Urozmaiceniem w diecie były np.: figi. W Grecji wino było najbardziej cenionym napojem. Po szybkiej fermentacji w kadziach na stoły Ateńczyków docierało w bukłakach ze skóry kozy lub świni, w dzbanach albo glinianych amforach. Tylko wyjątkowo pito wino czyste, na ogół rozcieńczano je wodą, wodą z miodem, wodą soloną lub z dodatkiem zapachów, tymianku, mięty, cynamonu. Po wymieszaniu w dużych wazach, rozcieńczone wino wlewano do dzbanków lub karafek, a stąd do specjalnych pucharów bez podstawy, w kształcie głowy barana, gryfa lub innych mitycznych stworzeń. Puchary przechodziły z ręki do ręki, dopóki nie ukazało się dno. Podczas sympozjum ucztujący zabawiali się w grę zręcznościową zwaną kottabos. Biesiadnik z pozycji leżącej szybkim ruchem wylewał resztki wina z kielicha na ustawioną pośrodku sali tarczę. Najczęściej był to mały talerz lub chwiejąca się waza na podpórce. Jako nagrodę zawodnik otrzymywał owoce, ciastka, naszyjniki lub pocałunek dziewczyny.

7. Mit jest to opowieść o starożytnych bogach i bohaterach (herosach). Mity greckie zawierają wiadomości o wierzeniach Greków, a także o życiu i przygodach bogów. Każdy z bogów ma swój charakterystyczny wygląd, właściwe sobie cechy i obszar, nad którym sprawuje opiekę. Czytając mity, poznajemy barwne historie o życiu Greków i ich wyobrażeniach na temat świata i sił, którymi rzadzą . Początkowo Grecy przekazywali sobie mity ustnie, czyli nawzajem je sobie opowiadali. Historie te były jednak tak ciekawe, że wkrótce zainteresowali się nimi poeci i pisarze. Z czasem mity zostawały spisywane.

8. Prometeizm lub postawa prometejska – postawa etyczna, dla której ideałem moralnym jest dobrowolne podporządkowanie działań jednostki dobru większych grup społecznych lub nawet całej ludzkości. Nawiązuje do mitycznej postaci Prometeusza. Oznacza także bunt przeciwko boskim wyrokom i siłom natury oraz cierpienie własne w imię szczęścia ogółu

9. Politeizm - wiara w istnienie wielu bogów (np. przedchrześcijańska religia Słowian, religia starożytnej Grecji, starożytnego Egiptu, wierzenia Azteków,). Według islamu, politeizm jest ciężkim grzechem; w podobnym tonie wypowiada się również Biblia. W religiach politeistycznych bogowie mają zdefiniowane osobowości i sfery, którymi się zajmują. Tak na przykład w starożytnej Grecji Posejdon był bogiem morza, a Afrodyta - boginią miłości. Politeistyczne bóstwa mogą w mitach rodzić się, zakochiwać, walczyć między sobą. Zazwyczaj nie są wszechwiedzące ani wszechmogące, choć są o wiele bardziej potężne od ludzi i nieśmiertelne.

10. Hades (w rzymskiej mitologii znany również jako Pluton) – w mitologii greckiej bóg podziemnego świata zmarłych. Hades był bogiem świata podziemnego i umarłych; nazywany był także Plutonem i pod tym imieniem występował w mitologii rzymskiej (łac. Pluto). Imię to nadane mu zostało ze względu na niezmierzone bogactwa świata podziemnego. Nazywano go także Agesandros (prowadzący ludzi). Hades czasami jest zaliczany do grona bogów olimpijskich, mimo że nie uczestniczył w biesiadach olimpijskich. Hades był synem tytana Kronosa i tytanidy Rei oraz bratem Zeusa, Posejdona, Demeter, Hestii i Hery. Uprowadził z ziemi Persefonę, córkę Demeter, która później została jego małżonką. Jego atrybutami były berło i klucze. Przy boku zawsze miał Cerbera – trójgłowego psa. Żeby dostać się do krainy zmarłych, trzeba było przeprawić się przez rzekę Styks. Swoją łodzią przewoził przez rzekę ponury Charon. Za swoją pracę brał od każdej duszy jednego obola – bez pieniążka nie było wstępu do krainy, dlatego Grecy wkładali zmarłym w usta zapłatę dla Charona. Później wejścia pilnował trzygłowy pies Cerber, był on miły i potulny gdy ktoś przybywał, ale stawał się agresywny gdy ktoś próbował się wydostać. W Hadesie oprócz Styksu płynęły jeszcze cztery inne rzeki: Acheron, Kokytos, Flegeton, Lete. Kraina zmarłych dzieliła się na 3 części: wyjątkowo zasłużeni ludzie żyli odtąd błogo na Polach Elizejskich. Niczym nie wyróżniający się ludzie szli do Erebu. Ci, którzy narazili się bogom byli strącani do Tartaru, gdzie cierpieli najczęściej wieczne męki. Katami były Erynie – obłąkane z okrucieństwa demony, nie mające miłosierdzia. W Tartarze znaleźli się między innymi: Uranos – bóg utożsamiany z Niebem; pozbawiony władzy przez syna – Kronosa Syzyf – za nadużywanie gościnności a później oszukiwanie bogów, Syzyf musiał toczyć pod górę wielki głaz, który przed szczytem zawsze wysuwał mu się z rąk i spadał z powrotem na dół. Praca była wieczna i bezsensowna. Stąd określenie "syzyfowa praca" na pracę długą i bezsensowną. Tantal – zabił syna i podał jego mięso na uczcie dla bogów. Za okrucieństwo i oszukiwanie bogów został strącony do Tartaru. Stał bez jedzenia i picia naprzeciwko gałęzi z owocami, która zawsze uchylała się, gdy próbował po nie sięgnąć. Woda, w której stał po kolana, uciekała, gdy chciał się jej napić. W dodatku nad głową ciągle chybotała się skała. Iksjon – cierpiał męki, będąc przytwierdzonym do wiecznie obracającego się, płonącego koła, co było karą za to, że zapałał namiętnością do Hery, żony Zeusa Danaidy – zostały przemocą wydane za mąż za swych braci stryjecznych, synów Egyptosa. Na rozkaz ojca wszystkie zabiły swoich mężów w czasie nocy poślubnej. Jedynie Hypermestra nie wykonała ojcowskiego polecenia. Z wyroku Zeusa wszystkie zabójczynie zostały wtrącone do Tartaru, gdzie muszą bez przerwy nosić sitami wodę, by napełniać beczki bez dna. I tak już na wieki. Kronos ze swymi braćmi tytanami – przegrali walkę z bogami olimpijskimi (tytanomachia) o władzę nad światem; zostali zakuci w miejsce hekatonchejrów[1][2]. Z Hadesu raczej nie wracało się na ziemię, ale tak jak w całej mitologii Greków, istniały wyjątki od reguły. Przykładem jest żona utalentowanego muzycznie Orfeusza, Eurydyka. Gdy zmarła, Orfeusz zszedł do krainy zmarłych, grając na swoim instrumencie. Grał tak pięknie, że wzruszył nawet Erynie, które zaczęły płakać i pozwoliły potępionym na moment wytchnienia. Wzruszeni ich łzami Hades i Persefona (erynie nigdy przedtem nie płakały) zgodzili się oddać Orfeuszowi żonę pod jednym warunkiem: muzyk będzie szedł przodem, a Eurydykę poprowadzi z tyłu Hermes. Orfeusz miał nie oglądać się za siebie, aż nie wyjdą z Hadesu. Orfeusz nie dotrzymał przyrzeczenia i utracił Eurydykę na za

11. Orfeusz był królem Tracji. Był młody i piękny. Miał on talent do grania na lutni. Jego żoną była piękna Eurydyka, nimfa drzewna, hamadriada. Jednak jej uroda sprawiała, że ten kto ją ujrzał musiał ją pokochać. I tak właśnie stało się z Aristajosem.. Był on synem Apollina i nimfy Kyreny. Zobaczył on raz Eurydykę w dolinie Tempe . Aristajos jednak nie wiedział, że jest ona żoną Orfeusza. Zaczął ją gonić. Kiedy Eurydyka uciekała, ukąsiła ją żmija, po czym zmarła.. Jej mąż Orfeusz szukał jej i wołał, ale odpowiadało mu tylko echo. Wtedy postanowił wybrać się do podziemi. Wziął ze sobą tylko czarodziejską lutnię. Gdy zaczął na niej grać, Charon tak się zasłuchał, że przewiózł go za darmo na drugi koniec Styksu. Kiedy Orfeusz stanął przed władcą dalej grał, a swoje skargi przeobraził w pieśń. Hades oddał Orfeuszowi Eurydykę . Nie wolno mu było tylko patrzeć na żonę. Jednak chęć ujrzenia ukochanej była silniejsza od niego i wtedy stracił ją na zawsze. Hermes zatrzymał Eurydykę w podziemiu. Orfeusz zaś wrócił sam do Tracji.. Pewnej nocy trafił na dziki, które rozszarpały jego ciało...

12. Syzyf – w mitologii greckiej założyciel i król miasta Efyra (późniejszy Korynt), syn Eola. Podobno był ojcem Odyseusza i Glaukosa późniejszego króla Koryntu. Bogowie lubili Syzyfa i zapraszali go na swoje uczty, skąd Syzyf zawsze podkradał trochę ambrozji i puszczał pogłoski o tym co się dzieje w świecie bogów na co bogowie przymykali oko. Syzyfa zgubiła jego próżność: chwalił się ludziom tym, że był na ucztach bogów, a ponieważ był przebiegłym plotkarzem zdradził tajemnicę Zeusa. Bogowie nie mogli za karę uśmiercić Syzyfa, gdyż ten uwięził Tanatosa, został więc wtrącony do Tartaru, skąd uciekł podstępem. Wtedy został ukarany wieczną i bezużyteczną pracą. Syzyf ma za zadanie wtoczyć na górę wielki głaz, który jednak przed wierzchołkiem zawsze wymyka mu się z rąk i stacza się na sam dół zbocza. Syzyf w późniejszym czasie miał też wnuka Bellerofonta, który zabił przez nieostrożność swojego brata. Syzyfowa praca - Syzyfowa praca to praca wymagająca ustawicznych i często bezskutecznych wysiłków.

13. Herkules (łac. Hercules) – w mitologii rzymskiej ubóstwiony heros. W późniejszym okresie jego kult zlał się całkowicie z greckim Heraklesem, jednak nawet wówczas Rzymianie zachowali kilka własnych mitów dotyczących tej postaci. Rzymska legenda przypisuje Herkulesowi zabicie olbrzyma Kakusa i króla Faunusa. Herkulesa miał w swoim kraju ugościć Ewander, zaś po śmierci herosa ustanowił jego kult. Początkowo Herkules był czczony w Rzymie jako opiekun własności, strażnik wejść i opiekun podróżujących oraz handlujących. Rolnicy i kupcy składali mu dziesięcinę z zysków i zbiorów. Augiasza stajnia - sprawa, rzecz zaniedbana, zapuszczona, zachwaszczona, w bezładzie, rozgardiaszu, nierządzie a. brudach moralnych, którą trzeba nadludzkim wysiłkiem doprowadzić do porządku. Wyrocznia Delficka – sławna w starożytnej Grecji wyrocznia w Delfach pochodząca jeszcze z okresu mykeńskiego, kiedy była miejscem kultu boga chtonicznego. Grecy uważali santkuarium za omphalos - pępek świata. W okresie homeryckim wyrocznia stała się ośrodkiem kultu Apollina, a przepowiednie wieściła siedząca na trójnogu kapłanka Pytia, wieszczka Apollina.

14. Prometeusz (gr. Προμηθεύς Promētheus, łac. Prometheus ‘Myślący w przód’) – w mitologii greckiej tytan. Uchodził za syna tytana Japeta i okeanidy Klimene (lub okeanidy Azji). Był bratem Atlasa, Epimeteusza i Menojtiosa, a także ojcem Deukaliona . Według mitów greckich Prometeusz ulepił człowieka z gliny pomieszanej ze łzami. Duszę zaś dał mu z boskiego ognia, którego parę iskier ukradł z rydwanu boga Heliosa. Człowiek Prometeusza był o wiele słabszy od tytanów, był trzy razy niższy, jego ciało ledwo się trzymało na wątłych nogach, a kruche paznokcie pękały pod choćby najmniejszym ciężarem. Jedynie jego postać różniąca się od innych zwierząt, była niczym żywy obraz bogów. Widząc to, Prometeusz przemycił ogień dla ludzi w kawałku drewna, z pozoru wilgotnym, ale w środku suchym. Tytan uczynił to, mimo iż wiedział, że było to wbrew woli Zeusa, który uważał ogień za przywilej bogów. Potem Prometeusz nauczył ludzi przetapiać metale, gotować jedzenie, uprawiać rolę, kuć zbroje, budować domy, czytać, pisać i ujarzmiać siły przyrody. Zeusowi nie podobał się człowiek. Ciągle jeszcze mając w pamięci ostatnią walkę z gigantami, obawiał się wszystkiego, co pochodzi z ziemi. Władca bogów kazał więc przywiązać Prometeusza do skał Kaukazu. Inna tradycja podawała, że Prometeusza przytwierdzono do pala, co też nadmienia Lukian, a ukazuje grecka waza zamieszczona obok[1]. Codziennie o wschodzie Słońca przylatywał tam sęp, lub według innej wersji, orzeł Ethon (potomek potworów Tyfona i Echidny) i wyjadał Prometeuszowi wątrobę, która odrastała przez resztę dnia i w nocy. Męka Prometeusza miała trwać 30 000 lat, jednak skończyła się po około trzydziestu latach, gdy Herakles zabił sępa strzałą z łuku. Prometeusz, chcąc odegrać się na Zeusie, podczas narady bogów, na której miano postanowić raz na zawsze co w ofierze mają ludzie składać władcy bogów. Tytan ukrył najlepsze mięso ofiarne pod lichą skórą zwierzęcia, natomiast kości – pod tłuszcz. Dał to Zeusowi do wyboru jako ofiarę, która będzie mu zawsze składana w przyszłości. Bóg wybrał tłuszcz myśląc, ze pod nim znajduje się najdelikatniejsze mięso, ale szybko zorientował się, że dokonał złego wyboru. Zemsta Zeusa polegała na przekazaniu ludziom wszystkiego, co najgorsze. Z pomocą bogów na Olimpie stworzył on najpiękniejszą kobietę, Pandorę, która miała uwieść brata Prometeusza – Epimeteusza. Zeus wysyłając Pandorę na ziemię wręczył jej puszkę, której pod żadnym pozorem miała nie otwierać. Plan zakochania się Epimeteusza w Pandorze powiódł się doskonale: jeszcze tego samego dnia, którego pojawiła się Pandora, została żoną niezbyt rozumnego Epimeteusza. Gdy się pobrali, Pandorę codziennie coraz bardziej kusiło, by otworzyć puszkę, aż w końcu pewnego dnia, gdy jej męża nie było w domu otworzyła tajemniczą puszkę. Wtedy w jednej chwili po świecie rozniosły się wszystkie plagi, jakie człowiek mógłby sobie wyobrazić: złe wiatry, smutki, troski, choroby, łzy, cierpienia, i inne straszliwe dzieci Erebu (Ciemności) i Nyks (Nocy). Na Ziemi znów zapanował klimat jak podczas tytanomachii. Ciągle szalały wiatry i padał deszcz, aż w końcu wody napadało tyle, że zatopiła cały świat: nastał całkowity mrok, a klimat taki trwał dziewięć dni i dziewięć nocy. Z potopu ocalał z ludzi tylko Deukalion, ze swoją żoną Pyrrą, która była córką Pandory, gdyż byli najuczciwszymi z ludzi. Gdy woda opadła nie było żywej duszy na Ziemi: wszyscy zginęli podczas powodzi. Wyratowała ich dopiero litościwa Gaja (Matka-Ziemia) i powiedziała im, żeby rozrzucali za siebie kamienie. Tak też zrobili i z kamieni wyrzuconych przez Pyrrę wyrastały kobiety, a Deukaliona mężczyźni. Wkrótce Pyrra urodziła dzieci, od których pochodzi większość rodów królewskich, a Deukalion wybudował pierwszą świątynię ku czci bogów. Po tych zdarzeniach nastała dla ludzi era herosów: okres, o którym opowiadają mity, czas wielkich wojowników i wypraw wojennych.

15. Pewnego razu król Minos ściągnął z Grecji Dedal po to aby wykonał labirynt dla jego syna Minotaura,który rozszarpywał i pożerał istoty żywe.Przygotowanie budowli trwało przez wiele lat.Kiedy budowla została skończona Dedal zapragnął wrócić do Grecji.Poszedł wiec do króla po pozwolenie.Król nie pozwolił Dedalowi i jemu synowi opóścić jego królestwa,poniewaz mogliby powiedzieć komuś jak wydostać się z labiryntu.Dedal próbował przekonać króla i powiedział że chce wrócić do bogini Ateny.Królrozłoscił się i umiescił ich w labiryncie.Dedalpograżony w smutku wpadł na pomysł aby skonstruować skrzydła dla siebie i syna,które byłyby jedynym ratunkiem.Wziął więc syna i poszli zbierać kawałki drewna i pióra gubione przez ptaki.Kiedy skrzydła były gotowe Dedal nakazał synowi,aby pod żadnym pozorem nie leciał bardzo blisko słońca ponieważ to spowoduje że wosk się roztopi.Kiedy wylecieli mieli pod sobalabirynt,królestwo,pola,a później morze.Rozmarzony Ikar zapomniał o przestrodze ojca i leciał wprost słońca.Ono tak grzałoże wosk się roztopił a skrzydła odpadły od ciała Ikara.On zaś spadł do morza.pochłoneły go fale.Kiedy Dedal wrócił do Aten był pograżony w ciągłym smutku.Na cześć tego lotu morze do którego wpadł ikar nazwano IKARYJSKIM

16. Minotaur – postać z mitologii greckiej. Zazwyczaj przedstawiany jako człowiek z głową byka, jednak czasem w postaci istoty z torsem i głową człowieka, od pasa w dół zaś z ciałem byka. Został zrodzony ze związku Pazyfae, żony Minosa, i byka zesłanego przez Posejdona. Minos obiecał złożyć zwierzę w ofierze, jednak tej obietnicy nie dotrzymał. Posejdon zemścił się, sprawiając, że Pazyfae zapałała do byka miłością. Groźny Minotaur został zamknięty przez króla Krety Minosa w zaprojektowanym przez Dedala Labiryncie, który znajdował się pod pałacem w Knossos. Minos pokonał Ateńczyków i zażądał, żeby co 9 lat (wg innej wersji – co roku), 7 młodzieńców i panien było przysyłanych w ofierze Minotaurowi. Za trzecią ofiarą zgłosił się królewicz Tezeusz, który miał za zadanie zabić potwora. Pomogła mu córka Minosa, Ariadna, zauroczona odwagą młodzieńca, która za pomocą kłębka nici ułatwiła mu powrót z Labiryntu, a magiczny miecz pozwolił zabić Minotaura. W ten sposób Tezeusz wyprowadził Ateńczyków żywych z Labiryntu.

17. Kamil Robak damian żydek stanisław głąb