Metoda PNF (Kabat - Kaisera)

1. Metoda PNF (Kabat - Kaisera) Metoda proprioceptywnego torowania (ułatwiania) nerwowo-mięśniowego

2. Rys historyczny • Herman Kabat w latach 40. XX w. • Henry Kaiser ufundował Instytut Rehabilitacji Neuromięśniowej, w którym doktor Kabat weryfikował swoje założenia teoretyczne • Metoda PNF powstała w oparciu o zasady funkcjonowania układu nerwowego - prawa Sheringtona:

3. Plastyczność układu nerwowego • Aktywizacja receptorów narządu ruchu • Zastosowanie wzorców ruchowych • Wzorce wykonywane w płaszczyznach skośnych – diagonalnych • zaakcentowanie elementu rotacji

4. Filozofia PNF • Pozytywne nastawienie do pacjenta i jego problemów • Globalna obserwacja pacjenta (nie tylko chora część ciała) • Mobilizacja rezerw pacjenta • Promieniowanie (irradiacja) i wzmacnianie – wykorzystanie synergii mięśniowej i pracy sprawnych obszarów ciała • Uwzględnienie globalnych czynności ruchowych, a nie pojedynczych struktur • Intensywny plan ćwiczeń (również w domu) • Myślenie funkcjonalne – ćwiczenie aktywności dnia codziennego • Częsta zmiana pozycji wyjściowych • Zmiana normalnej kolejności ruchu • Bezbolesna praca z pacjentem

5. Główne zasady torowania (ułatwiania) w koncepcji PNF • Kontakt manualny Cele: • stymulacja receptorów skóry, • torowanie kierunku ruchu, • możliwość pracy z oporem • chwyt lumbrykalny (szczypcowy) St. Śródręczno-paliczkowe w lekkim zgięciu St. Międzypaliczkowe palców ręki wyprostowane

6. Kontakt werbalny Cele: • Uświadamianie choremu oczekiwanego ruchu • Stymulacja przez krótkie wyraźne komendy, • Uspokojenie, rozluźnienie pacjenta przez spokojne komendy, • Komenda przygotowawcza wyjaśnia ruch, przygotowuje do akcji • K. akcyjna - rozpoczyna ruch • K. korekcyjna – uświadamia błędy • K. kończąca – poleca rozluźnienie po wykonaniu ruchu

7. Kontakt wizualny (wzrokowy) Cele: • Kontrola i korekcja ruchu pacjenta • Wzmocnienie napięcia mięśniowego przez kontrolę optyczną • Wzmocnienie mięśni tułowia przez ruchy głowy • Pacjent śledzi ruch ćwiczącej części ciała • Terapeuta obserwuje mimikę pacjenta w celu oceny wartości oporu lub ewentualnego bólu • Terapeuta obserwuje ciało pacjenta w oczekiwaniu pożądanej irradiacji

8. Opór manualny Cele: • Torowanie napięcia i skurczu mięśni • Poprawa kontroli motorycznej i stabilnej • Poprawa czucia ruchu • Wzmocnienie mm. agonistycznych • Rozluźnienie mm. antagonistycznych • Poprawa koordynacji inter i intra mięśniowej • Osiągnięcie optymalnej irradiacji • Opór dopasowany do możliwości pacjenta • Dawkowanie przeciwko wszystkim komponentom ruchu • Poprzedzony optymalnym rozciągnięciem mięśnia • Dozowany intensywnej w części proksymalnej • Utrzymany do końca ruchu

9. Trakcje (oddalenie) i kompresje (zbliżenie) Cele: • Rozciągniecie mięśnia celem przygotowania go do skurczu • Torowanie wykonania ruchu przeciwko sile ciężkości • Zmniejszenie czucia bólu stawowego • oporowanie

10. Wzorce ruchowe • Ruch w płaszczyźnie skośnej, diagonalnej Wzorce: • Tułowia sterowanego górą • Tułowia sterowanego dołem • Głowy i szyi • Łopatki i miednicy oraz ich kombinacje • Kkg i kkd

11. Wzorce ruchowe łopatki i miednicy Ruch: Kierunek: ELEWACJA PRZEDNIA GODZ.11 (DO GÓRY I DO DOŁU) DEPRESJA TYLNA GODZ.5 (DO DOŁU I DO TYŁU) ELEWACJA TYLNA GODZ.1 (DO GÓRY I DO TYŁU) DEPRESJA PRZEDNIA GODZ.7 (DO DOŁU I DO TYŁU) Do ćwiczeń łopatki i miednicy po lewej stronie pacjent leży na prawej stronie

12. Wzorce ruchowe kkg i kkd KKG KKD

13. Strech bierne rozciągnięcie mięśnia, pobudzające mięsień do skurczu lub stymulujący napięty mięsień do silniejszego skurczu • Mechanika ciała terapeuty (ergonomia pracy, terapeuta zawsze w płaszczyźnie ruchu) • Promieniowanie pobudzenia (irradiacja) i wzmocnienia • Timing – normalna kolejność ruchu, najpierw aktywność mięśni obwodowych z zaakcentowaniem w stawie bliższym ruchu w pł. poprzecznej • Timing for emphasis– zmiany normalnej kolejności ruchu • Sumowanie bodźców – czasowe i przestrzenne

14. TECHNIKI STOSOWANE W PNF • Techniki agonistycze (pracujemy jedną grupą mięśni) • Rytmiczne pobudzanie ruchu – przejście od ćwiczeń biernych do ćwiczeń czynnych z oporem • Kombinacja skurczów izotonicznych – stałe napięcie mięśni, zmiana położenia przyczepów, naprzemienny skurcz koncentryczny i ekscentryczny „ja wygrywam, ty wygrywasz” • Replikacja (odtwarzanie) ruchu – przy ograniczonym ruchu, max pozycja – opór nasz – rozluźnienie – pogłębienie ruchu • Strech – na początku ruchu, w trakcie – pobudzenie ruchu, korekcja

15. Techniki antagonistyczne (pracujemy na dwóch przeciwnych grupach mięśni) • Dynamiczna zwrotność ciągła – naprzemienne wykonywanie dwóch wzorców w jednej diagonalnej • Stabilizacja zwrotna – terapeuta w diagonalnej, pacjent w pozycji siedzącej lub stojącej, próba wytrącenia go z równowagi) • Rytmiczna stabilizacja – uchwyt terapeuty w jednym miejscu, ale w różnym kierunku, zmiany kierunku wolniej niż w stabilizacji zwrotnej

16. Technika „trzymaj - rozluźnij” (hold – relax) • Przy bólu pochodzenia stawowego, powodujący ograniczenia zakresu ruchu • Ruch do granicy bólu, opór terapeuty do momentu zmęczenia, rozluźnienie • 3-5razy z przerwami Technika „napnij – rozluźnij” • Stymulacja antagonistów, przy ograniczonym zakresie ruchu • Tj. przy poizometrycznej relaksacji mięśni, ale zwiększenie zakresu przez czynny ruch mięśni antagonistycznych • Skurcz agonistów z oporem terapeuty, rozluźnienie, skurcz antagonistów z oporem terapeuty

17. WPŁYW TERAPII:- Poprawa koordynacji i równowagi- Zwiększenie siły i wytrzymałości mięśniowej - Poprawa techniki chodu- Polepszenie czucia głębokiego- Zwiększenie zakresów ruchu WSKAZANIA:- Pourazowe porażenia i niedowłady- Urazy rdzenia kręgowego- Świeże udary mózgu (max do 2 lat)- Choroby nerwowo-mięśniowe- Dystrofie mięśniowe- Stwardnienie rozsiane (SM)- Różnego rodzaju zaburzenia ruchu- Skoliozy- Zaburzenia neurologiczne i ortopedyczne (np. świeże stany po złamaniach)  wymagające nauki chodu lub doskonalenia techniki chodu

18. koniec