AVRUPA BİRLİĞİ UYUM SÜRECİNDE YEREL YÖNETİMLERDE KAMU ALIMLARI VE ŞEFFAFLIK

1. AVRUPA BİRLİĞİ UYUM SÜRECİNDE YEREL YÖNETİMLERDE KAMU ALIMLARI VE ŞEFFAFLIK Dr. Kübra ÖNDER İrem ACARKAN

2. Kamu Alımları 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun günümüzündeğişen ve gelişen ihtiyaçlarına cevap veremediği, uygulamada ortaya çıkan aksaklıkları gidermede yetersiz kaldığı, bütün kamu kurumlarını kapsamadığı ve buna bağlı olarak karışıklıklara imkan tanıdığı ve Avrupa Birliği ve uluslararası ihale uygulamalarına paralellik göstermediği gerekçeleriyle hazırlanan Kamu İhale Kanunu 2002 yılında yürürlüğe girmiştir.

3. Türkiye’de Kamu Alımlarının Kamu Harcamalarına ve GSMH’ya Oranı 1.000.000 TL

4. Yerel Yönetim Alımları 1.000.000 TL Kaynak: Kamu İhale Kurumu Elektronik Veri Dağıtım Sistemi.

5. 4734 şeffaflık maddesi Kamu İhale Kanunu'nun 5. maddesine gör; idareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.

6. OECD Ülkeleri Kamu Alımlarında Şeffaflık

7. Yerel Yönetim Alımları 1.000.000 TL Kaynak: Kamu İhale Kurumu Elektronik Veri Dağıtım Sistemi. * Toplam yerel yönetim alımlarına oranı.

8. Yerel Yönetim Kamu Alımlarında Şeffaflık I1 = Kamu İhale Bülteninde Yayımlanan İhale İlanlarının Sayısı x 100 Toplam İhale Sayısı I2 = İstisna Kapsamında Gerçekleştirilen İhale Sayısı x 100 Gerçekleşen Toplam İhale Sayısı I3 = İstisna Kapsamında Gerçekleştirilen İhalelerin Toplam Sözleşme Tutarı x 100 Gerçekleşen Toplam İhale Sayısı

9. Yerel Yönetim Kamu Alımlarında Şeffaflık I1 = Kamu İhale Bülteninde Yayımlanan İhale İlanlarının Sayısı x 100 Toplam İhale Sayısı

10. Yerel Yönetim Kamu Alımlarında Şeffaflık

11. Saydamlığı Olumsuz Etkileyen Faktörler • 4734 sayılı Kanun'un kapsam maddesinin AB mevzuatlarına uygun olmayan bir şekilde daraltılması. • 4734 sayılı Kanun'un 3’üncü maddesini oluşturan istisnaların farklı zamanlarda çıkarılan düzenlemelerle devamlı olarak genişletilmesi. • Doğrudan temin yapılabilecek alanların genişletilmesi. • 5812 sayılı Kanun ile Kamu İhale Kurumu’nun basına yansıyan iddiaları inceleme yetkisinin kaldırılması.

12. Saydamlığı Olumsuz Etkileyen Faktörler • 5812 sayılı Kanun ile KİK’e yapılan şikayet başvuruları için ödenmesi gereken bedelin önemli ölçüde artırılması. • İhaleye katılma yeterlik kriterlerinin oluşturulmasının rekabeti önleyecek sonuçlara yol açacak şekilde düzenlenmesi.

13. Yerel Yönetimlerde Saydamlığı Olumsuz Etkileyen Faktörler • 4964 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle;enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösteren teşebbüs ve işletmelerin söz konusu Kanun’a tabi olmaması öngörülmüştür. • 4734 sayılı Kanun’un 3/a maddesinde kanun kapsamına giren kuruluşlardan kuruluş amacı “işlemek, iyileştirmek, değerlendirmek…” olanların yapacağı alımların istisna edilmesine ilişkin hükümdür.

14. Yerel Yönetimlerde Saydamlığı Olumsuz Etkileyen Faktörler • 4734 sayılı Kanun’un 3/g maddesine göre ticari ve sınai kuruluşların mal ve hizmet alımlarına yönelik bazı önemli istisnalar getirilmiştir. • Ayrıca 4734 sayılı Kanun’da ilanın ihtiyari tutulduğu pazarlık usulü (4734 21/b-c) ve doğrudan temin usulü (21/f) açıklık ilkenin istisnalarını oluşturmaktadır. Bu maddeler kapsamında yapılan ihalelerde ilan zorunluluğunun olmaması söz konusu ihalelerin kamu denetiminden yoksun kalmasına neden olmaktadır.

15. TEŞEKKÜR EDERİZ Dr. Kübra ÖNDER İrem ACARKAN