1 - Sermaye şirketleri

4. 1 - Sermaye şirketleri 2 - Kooperatifler 3 - İktisadi kamu kuruluşları 4 - Dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler 5 - İş ortaklıkları Aynı nitelikteki yabancı kurumlar

5. 1 - Sermaye şirketleri • Anonim şirketler • Limited şirketleri • Eshamlı komandit şirketler • SPK’nin düzenleme ve denetimine tabi fonlar • - Yatırım fonu • - Emeklilik yatırım fonları • - Konut finansmanı fonları • - Varlık finansmanı fonları • Aynı nitelikteki yabancı kurumlar sermaye şirketidirler. • Eshamlı komandit şirketlerde • - Komanditer ortağın payı kurum kazancı • - Komandite ortağın payı şahsi ticari kazanç

6. 2 - Kooperatifler • Kooperatifler, • 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa kurulan kooperatifler • Özel kanunlarına göre kurulan kooperatifler • Benzer nitelikteki yabancı kooperatifler • Hangi türde olursa olsun kooperatifler kurumlar vergisi mükellefi olarak değerlendirilmektedir. • Okul kooperatifleri (dernek veya adi şirket mahiyetinde olanlar) bu Kanunun uygulanmasında kooperatif sayılmayacak ve Kurumlar vergisi mükellefi de olmayacaklardır.

7. 3 - İktisadi Kamu Kuruluşları(1) • İktisadi kamu kuruluşları, kamu idare ve kuruluşlarına ait veya bağlı olan tüm iktisadi işletmeleri kapsar. • Bir iktisadi kamu kuruluşunun varlığından söz edebilmek için kuruluşun; • Kamu idare veya kamu kuruluşlarına ait veya bağlı olması (ait olma sermaye bakımından, bağlı olma ise idari bakımdan bağlılığı ifade eder.), • Sermaye şirketi ve kooperatif şeklinde kurulmamış olması, • Ticari, sınai veya zirai alanda devamlı olarak faaliyette bulunması • gerekmektedir.

8. 3 - İktisadi Kamu Kuruluşları (2) • İktisadi kamu kuruluşlarının • Kazanç amacı gütmemeleri, • Faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunması, • Tüzel kişiliklerinin olmaması, • Bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmaması • mükellefiyetlerini etkileyemeyecektir. • Mal ve hizmet bedelinin sadece maliyeti karşılayacak kadar olması, • Kâr edilmemesi veya • Kârın kuruluş amaçlarına tahsil edilmesi de • bunların iktisadi niteliklerini değiştirmeyecektir.

9. 3 - İktisadi Kamu Kuruluşları (3) • Yabancı Devletlere, Yabancı Kamu İdare ve Kuruluşlarına Ait İktisadi İşletmeler • Yabancı devletlere, yabancı kamu idare ve kuruluşlarına ait veya bağlı olup, sermaye şirketleri ve kooperatifler dışında kalan ticari, sınai ve zirai işletmeler, iktisadi kamu kuruluşu olarak kurumlar vergisine tabiidir. • Yabancı kamu idare ve kuruluşlarının vergilendirilmesinde yerli iktisadi kamu kuruluşlarının vergilendirilme ilkeleri geçerlidir.

10. 4 - Dernek veya Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler (1) • Dernek ve vakıflar tüzel kişilikleri itibariyle kurumlar vergisinin konusu dışında olup, bunlara ait iktisadi işletmeler kurumlar vergisi mükellefidir . • Bir iktisadi işletmeden söz edebilmek için işletmenin, • Vakıf veya derneğe ait veya bağlı olması (ait olma sermaye bakımından, bağlı olma ise idari bakımdan bağlılığı ifade eder.), • Sermaye şirketi ve kooperatif şeklinde kurulmamış olması, • Ticari, sınai veya zirai alanda devamlı olarak faaliyette bulunması • gerekmektedir. • Devamlılık unsuru, bir hesap dönemi içinde aynı veya ayrı faaliyet alanında ticari mahiyet arz eden işlemlerin birden fazla yapılmasını ifade etmektedir. Aynı hesap döneminde tek işlem nedeniyle ticari faaliyetin organizasyon gerektirmesi veya amacının ticari olması durumunda devamlılık unsurunun varlığı kabul edilir.

11. 4 - Dernek veya Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler (2) • Ticari organizasyon; sermaye tahsisi, işyeri açılması, personel istihdamı, ticaret siciline kaydolmak gibi unsur ve şartların tümü veya bir kısmı yerine getirilmek suretiyle kurulmuş olacaktır. • Ticari organizasyonun varlığı halinde bir faaliyet bir defa da yapılmış olsa dahi iktisadi işletme oluşacaktır. • *** Bedel karşılığı mal veya hizmet satışı yoksa iktisadi işletme de söz konusu olmayacaktır. • Kanarya Sevenler Derneğinin kanarya satış faaliyeti • Kamuya Yararlı (A) Derneğinin dergi satış faaliyeti • Özel kanunlarla her türlü vergi ve harçtan muaf tutulan bir derneğin maden suyu işletmesi • nedeniyle iktisadi işletme oluşacak ve kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilecektir.

12. 4 - Dernek veya Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler (3) • Vergi uygulamaları bakımından dernek veya vakıf olarak kabul edilen • Odalar, • Borsalar, • Meslek örgütleri ve bunların üst kuruluşları, • Siyasi partiler ile emekli ve yardım sandıkları • tüzel kişilikleri itibarıyla kurumlar vergisi mükellefiyeti kapsamında olmayıp söz konusu kuruluşların iktisadi işletmelerinin bulunması durumunda, bu iktisadi işletmeler her hal ve takdirde kurumlar vergisine tabi olacaklardır.

13. 5 - İş Ortaklıkları (1) • Kurumlar vergisi mükelleflerinin kendi aralarında veya şahıs ortakları ya da gerçek kişilerle • Belli bir işin birlikte yapılmasını ortaklaşa yüklenmek ve kazancını paylaşmak amacıyla kurdukları ortaklıklardan • “iş ortaklığı” olarak mükellefiyet tesis edilmesini talep edenlerdir. • Ancak talep edilmesi halinde iş ortaklığı kurulabilir.

14. 5 - İş Ortaklıkları (2)

15. 5 - İş Ortaklıkları (3) / Unsurları • Ortaklardan en az birisinin kurumlar vergisi mükellefi olması, • Ortaklığı belli bir işi sonuçlandırmak üzere yazılı bir sözleşmeyle kurulması, • İş ortaklığı konusunun belli bir iş olması, • Birlikte yapılacak olan işin, belli bir süre içinde gerçekleştirilmesinin öngörülmesi, • İş ortaklığı ile işveren arasında bir taahhüt sözleşmesinin olması, • Tarafların, müştereken taahhüt edilen işin, belli bir veya birden fazla bölümünden değil, tamamından işverene karşı sorumlu olmaları, • İşin bitiminde kazancın paylaşılması, • Birlikte yapılması öngörülen ve müştereken taahhüt edilen işin bitimi ve Vergi Usul Kanununda belirtilen mükellefiyetle ilgili ödevlerin tamamının yerine getirilmesiyle mükellefiyetin sona ermesi

16. Mükellefiyet

17. Dar mükellefiyet kapsamında Türkiye’de elde edilebilecek gelirler • Türkiye’de işyeri veya daimi temsilcisi vasıtasıyla yapılan işlerden elde edilen ticari kazançlar • Türkiye’de bulunan zirai işletmeden elde edilen kazançlar • Türkiye’de elde edilen serbest meslek kazançları • Taşınır ve taşınmazlar ile hakların Türkiye’de kiralanmasından elde edilen iratlar • Türkiye’de elde edilen menkul sermaye iratları • Türkiye’de elde edilen diğer kazanç ve iratlar

18. Dar mükellefiyet kapsamında Türkiye’de elde edilebilecek gelirler 1-Ticari kazanç: Türkiye’de, işyeri veya daimi temsilci bulunduran yabancı kurumlar tarafından bu yerlerde veya bu temsilciler vasıtasıyla yapılan işlerde elde edilen ticari kazançlar, dar mükelleflerin kazanç unsurlarından birini oluşturmaktadır. Ancak, bu şartları taşısalar dahi kurumların ihraç edilmek üzere Türkiye’de satın aldıkları malları Türkiye'de satmaksızın yabancı memleketlere göndermelerinden doğan kazançlar Türkiye’de elde edilmiş sayılmayacaktır. Yine Türkiye’de satmaktan maksat,alıcı veya satıcının veya her ikisinin Türkiye’de olması veya satış akdinin Türkiye’de yapılmasıdır.

19. Dar mükellefiyet kapsamında Türkiye’de elde edilebilecek gelirler 2-Zirai Kazanç: Dar mükellef yabancı kurumların Türkiye’de zirai kazanç elde edebilmeleri için, her şeyden önce Türkiye’de bir zirai işletmenin varlığı ve zirai faaliyetin bu işletmede yürütülmesi gerekmektedir. 3-Serbest Meslek Kazancı: Serbest meslek faaliyeti esas itibarıyla gerçek kişilerce icra edilen ve Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesinde tanımlanan faaliyet türüdür. Dar mükellef kurumların bu tür kazanç elde etmeleri personelleri aracılığı ile olur. *** Serbest meslek kazançlarının Türkiye’de elde edilmiş sayılması için serbest meslek faaliyetinin Türkiye’de icra edilmesi veya Türkiye’de değerlendirilmesi gerekmektedir. *** Türkiye’de değerlendirme, ödemenin Türkiye’de yapılması veya ödeme yabancı memlekette yapılmışsa Türkiye’de ödeyenin veya nam ve hesabına ödeme yapılanın hesaplarına intikal ettirilmesi veya kârından ayrılmasıdır.

20. Dar mükellefiyet kapsamında Türkiye’de elde edilebilecek gelirler 4-GMSİ: Taşınmazların, hakların ve taşınır malların Türkiye’de kiralanmasından elde edilen iratlar dar mükellef yabancı kurumların gayrimenkul sermaye iradı niteliğindeki kazançlarıdır. Bu tür kazançların elde edilmiş sayılması için taşınmaz ve taşınır malların Türkiye’de bulunması ve bu malların ve hakların Türkiye’de kullanılması veya Türkiye’de değerlendirilmesi gerekir. 5-Menkul Sermaye İradı: Dar mükellef yabancı kurumların Türkiye’de menkul sermaye iradı elde etmelerinin tek koşulu sermayenin Türkiye’ye yatırılmış olmasıdır. Sermayenin Türkiye’ye yatırılmış olması demek, Türkiye’de sermaye olarak konulması, borç olarak verilmesi ve benzeri şekillerde Türkiye’de nemalandırılmasıdır. Böylece yatırılmış bulunan sermaye karşılığında elde edilen kâr payı, faiz, kira ve benzeri iratlar, dar mükellef kurumun Türkiye’de elde ettiği menkul sermaye iradıdır. Türkiye’de işyeri veya daimi temsilcisi yoksa dar mükellef kuruma bu geliri sağlayanlar vergi tevkifatı yaparlar.

21. Dar mükellefiyet kapsamında Türkiye’de elde edilebilecek gelirler 6- Diğer kazanç ve iratlar • Diğer kazanç ve iratların Türkiye’de elde edilmiş sayılması için • Kazanç ve iradı doğuran kıymetin Türkiye’de bulunması, • İş veya işlemlerin Türkiye’de yapılması veya • Türkiye’de değerlendirilmesi • gerekir. Dar mükellefiyet kapsamında kurumlar Türkiye’de ücret geliri elde edememektedirler. (5520 sayılı KVK)

22. 1- Kamu idare ve kuruluşları tarafından tarım ve hayvancılığı, bilimi, fenni ve güzel sanatları öğretmek, yaymak, geliştirmek ve teşvik etmek amacıyla işletilen kuruluşlar [KVK 4/1 (a)]

23. 2-Kamu idare ve kuruluşları tarafından genel insan ve hayvan sağlığını korumak ve tedavi etmek amacıyla işletilen kuruluşlar [KVK 4/1 (b)]

24. 3- Kamu idare ve kuruluşları tarafından sosyal amaçla işletilen kuruluşlar [KVK 4/1 (c)]

25. 4- Kamu idare ve kuruluşları tarafından açılan sergiler, fuarlar ve panayırlar [KVK 4/1 (ç)] Yerel ve ulusal nitelikteki sergiler, fuarlar ve panayırlar Bu muafiyet, fuar alanında ticari faaliyet gösteren mükellefleri kapsamaktadır. 5- Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait kreş ve konukevleri ile askeri kışlalardaki kantinler [KVK 4/1 (d)]

26. 5- Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait kreş ve konukevleri ile askeri kışlalardaki kantinler [KVK 4/1 (d)]

27. 6- Kanunla kurulan emekli ve yardım sandıkları ile sosyal güvenlik kurumları [KVK 4/1 (e)] “Kanunla kurulmuş olması” şart 7- Yaptıkları iş veya hizmet karşılığında resim ve harç alan kamu kuruluşları [KVK 4/1 (f)] 8-Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Özelleştirme Fonu, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ve şans oyunları lisans veya işletim hakkını veren kuruluşlar [KVK 4/1 (g)] Bu kuruluşlar kurumlar vergisinden muaftır. Toplu Konut İdaresi Başkanlığının konut tedariki ile ilgili iktisadi işletmeleri de muafiyet kapsamındadır. 9 -Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü ile askeri fabrika ve atölyeler (Kuruluşlarındaki amaca uygun işlerle sınırlı) [KVK 4/1 (h)]

28. 10- İl özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların oluşturdukları birlikler veya bunlara bağlı kuruluşlar tarafından işletilen işletmeler [KVK 4/1 (ı)]

29. 11-Köyler ve köy birlikleri tarafından işletilen işletmeler [KVK 4/1 (i)]

30. 12- Spor klüplerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi işletmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetinde bulunan anonim şirketler [KVK 4/1 (j)]

31. 12- Spor klüplerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi işletmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetinde bulunan anonim şirketler [KVK 4/1 (j)]

32. 13- Kooperatifler [KVK 4/1 (k)]

33. 14- KOBİ’lere Kredi temini sağlamak üzere kurulmuş olan kuruluşlar[KVK 4/1 (l)] 15-Sadece bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar [KVK 4/1 (m)] • 16-Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerine ait iktisadi işletmeler [KVK 4/1 (n)] • Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin alt yapılarını hazırlamak ve • Buralarda faaliyette bulunanların arsa, elektrik, gaz, buhar ve su gibi ortak ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla • Kamu kurumları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek üst kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce birlikte oluşturulan ve • Kazancın tamamı bu yerlerin ortak ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılan • iktisadi işletmeler kurumlar vergisinden muaftır.

34. Şarta bağlı muafiyetlerin kazanılması ve kaybedilmesi (1 Seri No.lu KVGT 14.17)

35. İştirak kazançları istisnası • Yurtdışı iştirak kazançları istisnası • Yurtdışı iştirak hisseleri satış istisnası • Emisyon primi kazancı istisnası • Türkiye’de kurulu fonları ile yatırım ortaklıklarının kazançlarına ilişkin istisna • Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası • Bankalara veya TMSF’ye borçlu durumda olan kurumlar ile bankalara tanınan istisna • Yurtdışı şube kazançları istisnası • Yurtdışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançlara ilişkin istisna • Eğitim tesisleri ve rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden elde edilecek kazançlara ilişkin istisna • Risturn istisnası • Diğer kanunlarda yer alan istisnalar

36. 1- İştirak kazançları istisnası [KVK 5/1 (a)]

37. 2- Yurtdışı iştirak kazançları istisnası [KVK 5/1 (b)] (1)

38. 2- Yurtdışı iştirak kazançları istisnası [KVK 5/1 (b)] (2)

39. 3- Yurtdışı iştirak hisseleri satış kazancı istisnası [KVK 5/1 (c)] (1)

40. 3- Yurtdışı iştirak hisseleri satış kazancı istisnası [KVK 5/1 (c)] (2)

41. 3- Yurtdışı iştirak hisseleri satış kazancı istisnası [KVK 5/1 (c)] (3)

42. 4- Emisyon primi kazancı istisnası [KVK 5/1 (d)]

43. 4- Emisyon primi kazancı istisnası [KVK 5/1 (d)]

44. 5- Türkiye’de kurulu fonlar ile yatırım ortaklıklarının kazançlarına ilişkin istisna [KVK 5/1 (e)]

45. 6- Taşınmazlar, iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası [KVK 5/1 (e)]

46. 6- Taşınmazlar, iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası [KVK 5/1 (e)]

47. 6- Taşınmazlar, iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası [KVK 5/1 (e)]

48. 7- Bankalara veya TMSF’ye borçlu durumda olan kurumlar ile bankalara tanınan istisna [KVK 5/1 (f)]

49. 7- Bankalara veya TMSF’ye borçlu durumda olan kurumlar ile bankalara tanınan istisna [KVK 5/1 (f)]

50. 7- Bankalara veya TMSF’ye borçlu durumda olan kurumlar ile bankalara tanınan istisna [KVK 5/1 (f)]