KAN MERKEZCİLİĞİ

1. KAN MERKEZCİLİĞİ LAB.TEK S.MEHMET KAYHAN İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kan Merkezi Mayıs 2006

2. Transfüzyon öncesi donöre uygulanması gereken testler • ABO tayini • Rh tayini • Coombs • Bulaşıcı hastalık tarama testleri: Sifiliz hemaglütinasyon HBs Ag Hepatit B ve C antikoru HIV antijeni ve antikoru HTLV 1 ve HTLV 2 antikoru

3. ABO KAN GRUBU SİSTEMİ

4. FATAL TRANSFÜZYONREAKSİYONLARININEN SIKSEBEBİ ABO UYGUNSUZ KAN İLE TRANSFÜZYONDUR

5. TRANSFÜZYON ÖNCESİ UYGUNLUK TESTLERİ: AMAÇ Alıcı serumu ile verici eritrositleri arasında uyum var mı? • Verilen eritrositlerin kabul edilen süre canlılığını ve fonksiyonunu sürdürmesi • Alıcının eritrositlerinde yıkım olmaması

6. KAN BİLEŞENLERİNDE ÇAPRAZ KARŞILAŞTIRMA (ÇK) • TDP:Protein, KH, Lipid içerir. Mutlaka ABO uygun olmalı. Rh uygunluğu önemli değil ÇK YAPILMAZ. • Kriyopresipitat:ABO uygunluğu gerekli. Rh uygunluğu şart değil. ÇK YAPILMAZ. • Trombosit:Trombosit, lökosit ve eritrosit içerir. ABO uygunsuz olabilir. ( trombosit ömrü kısalır ) Rh ve HLA uygunluğu önemli. ÇK YAPILABİLİR. (eritrosit kontaminasyonu varsa) • Granülosit :Granülosit, lenfosit, trombosit ve genelde > 5 ml eritrosit içerir. ABO uygunluğu önemli. ÇKYAPILMALI.

7. Kan bileşenlerinde özel uygulamalar • Işınlama (eritrosit süsp., trombosit süsp.) • Yıkama (eritrosit süsp.) • Filtre etme • Uygulama yöntemleri • Depolama öncesi • Yatak başı • Dondurma

8. KAN ÜRÜNLERİNİN IŞINLANMASI • Kan ürünlerini lökositlerden arındırma yöntemi • Gamma radyasyon veya X ışınları kullanılmalı, ultraviyole yetersiz • FDA minimum 2500 rad öneriyor (maksimum 10 000 rad) • Işınlanmış eritrositlerin ömrü 28 gün

9. TAM KAN • Ağır kan kaybı • Kanamanın devamı • Masif transfüzyon • Exchange transfüzyon • Doz : 10 -20 cc / kg

10. YIKANMIŞ ERİTROSİT • Yıkama solüsyonları kullanılarak kan ürününden plazmanın uzaklaştırılması • İşlem sırasında lökositlerin % 85 ‘i, eritrositlerin % 15’i, plazmanın % 99’u kaybediliyor • Yıkanmış eritrositlerin ömrü 24 saat

11. TROMBOSİT SÜSPANSİYONU Endikasyonlar : • Kemik iliği yetmezliği ( KT, RT,aplastik anemi) • Aşırı yıkım ( DIC, TTP, hemanjiom,otoimmün, ilaca bağlı, alloimmün) • Masif transfüzyon • Trombosit disfonksiyonu ( İlaçlar, konjenital trombosit hastalıkları, metabolik)

12. TROMBOSİT SÜSPANSİYONU • Lenfosit içerir. Febril non hemolitik reaksiyon Trombosit transfüzyonuna cevapsızlık • 1 U : 50 cc. • Doz : 1 U/ 5 - 10 kg • Saklama : 20 - 24 derecede 3 - 4 gün • Cerrahi  50.000 - 100.000 • Cerrahi dışı  20.000 • Trombosit 20.000 spontan kanama !!!

13. TAZE DONMUŞ PLAZMA • Endikasyonlar : • Koagülasyon faktörlerinin yerine konması ( 2, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 13 ) Virus inaktive spesifik ürün varlığında aslakullanılmaz • Masif transfüzyon • AT III, protein C, protein S eksikliği • İmmün yetmezlik • TTP • DIC • Kronik karaciğer hastalığı • K vitamini eksikliği

14. Transfüzyon pratiğinde temel ilkeler:Kan ürününün taşınması Kısa mesafelere gidecek veya aynı hastanede kullanılacak komponentler için de uygun taşıma kapları kullanılmalıdır Sık yapılan yanlışlar: • Taşıma kaplarının kullanılmaması Öneri: • Kan merkezinden transfüzyondan hemen önce ve 1 komponent alınmalıdır İdeali: • Transfüzyon ekibi

15. Transfüzyon pratiğinde temel ilkeler:Kan ürününün taşınması Uzak mesafelere gidecek komponentler için saklanma koşullarına uyguntaşıma kapları kullanılmalıdır Sık yapılan yanlışlar: • Taşıma kaplarının kullanılmaması • Eritrositlerin direkt buzla teması • Fiziksel travmalar

16. Transfüzyon pratiğinde temel ilkeler Transfüzyon öncesi eritrositler ısıtılmalı mıdır?

17. Transfüzyon pratiğinde temel ilkeler:Kan ürünleri nasıl ısıtılmalıdır? Özel cihazlarkullanılmalıdır • Kalorifer üzerinde, • Kaynayan sularda, • Vücut yüzeyinde, • Mikrodalga fırınlarda, vb. kan bileşenleri ısıtılmamalıdır

18. Transfüzyon pratiğinde temel ilkeler:Transfüzyon süresi Eritrositler: Kan merkezinden alındıktan sonra maksimum 4 saat içinde transfüze edilmelidir. Bakteri üreme riski nedeniyle süre 4 saati geçmemelidir. Elektronik infüzyon cihazları kullanmak faydalıdır. • Bir ünite kan gerektiğinde hasta monitörize ise birkaç dakika içinde verilebilir. • Normal tam kan ve eritrosit transfüzyonu ortalama 1-3 saatte yapılır. • Kalp yetmezliği olan çocuk hastalarda 1-3 ml/dk. hızla transfüzyon yapılır Trombositler: Olabilecek en kısa sürede dakikalar içinde verilmelidir

19. Hepatit B Hepatit C AIDS CMV EBV Sıtma Yavaş virüs hastalıkları Sifiliz Salmonella Babesioz Toksoplazma İnfeksiyonlara Dikkat

20. HEMAFEREZ HÜCRELER Eritrosit Lökosit Granülosit Lenfosit Monosit Trombosit PLAZMA Su Proteinler Yağ Karbohidrat Elektrolitler

21. HEMAFEREZ DONÖR AFEREZİ TERAPÖTİK (TEDAVİ EDİCİ) AFEREZ

22. İŞLEM Kanın hasta veya donörden alınması Antikoagülan solüsyon ile karıştırılması Kanın komponentlerine ayrılacağı santrifüj veya filtrasyon bölümüne pompalanması İstenen komponentin ayrı bir torbada tutulması Geri kalan komponentlerin hasta veya donöre geri verilmesi

23. DONÖR AFEREZİ • SİTOFEREZ Plateletferez (trombosit aferezi) Lökoferez Granülosit aferezi Kök hücre aferezi Eritrosit aferezi • PLAZMAFEREZ

24. Trombosit Aferezi

25. TERAPÖTİK AFEREZ • SİTOFEREZ Plateletferez (trombosit aferezi) Lökoferez Lenfosit aferezi Kök hücre aferezi Eritrosit (exchange) aferezi

26. TERAPÖTİK AFEREZ • PLAZMAFEREZ – plazma exchange Terapötik plazma exchange İmmünabsorbsiyon aferezi LDL aferezi Bilirübin aferezi Hemodiyaliz

27. TEŞEKKÜRLER