310 likes | 739 Views
ISTORIJA JEVREJA. ISTORIJA JEVREJA Prema legendi Jevreji su se doselili iz Mesopotamije pod vođstvom patrijarha Avrama i naselili Hanaan, današnja Palestina (oko 2000. godine p.n.e.).
E N D
ISTORIJA JEVREJAPrema legendi Jevreji su se doselili iz Mesopotamije pod vođstvom patrijarha Avrama i naselili Hanaan, današnja Palestina (oko 2000. godine p.n.e.).
U to vreme Jevreji su bili nomadska stočarska plemena, a među ljudima su vladali krvavi zakoni “oko za oko”, “zub za zub” i “glava za glavu”. Oko 1700. g.p.n.e. Veliki deo Jevreja prešao je u Egipat i naselio istočnu pokrajinu Gošen, gde su vremenom napustili nomadski život i naučili da obrađuju zemlju i da se bave zanatima. Osnivanjem Novog Egipatskog Carstva položaj im se pogoršao, faraoni ih prisiljavaju da kao robovi podižu utvrđenja i utvrđuju granicu.
Nakon smrti Ramzesa II u XIII v.p.n.e. dižu bunu pod vođstvom Mojsija koristeći nemire u Egiptu, napuštaju Egipat i vraćaju se u Palestinu. Na putu, Mojsije im je na brdu Sinaju dao zakone “Deset božjih zapovesti” čije osnovne odredbe pokazuju imovinsku i društvenu razliku, jer štite privatnu svojinu i autoritet vođa.
Od povratka u Palestinu nastaje doba sudija kada se Jevreji dele na plemena kojima vladaju izabrane plemenske starešine, sudije. Izborom sudije Saula stvara se jedinstvena jevrejska država. SAUL
Jedinstvena i samostalna jevrejska država postojala je na prelazu iz II u I milenijum s.e. u vreme kraljeva Saula, Davida i Solomona. DAVID
Posle Solomonove smrti ova država se raspala na dva kraljevstva Izrailj sa prestonicom u Samariji i Judeju s prestonicom u Jerusalimu, a do sredine I milenijuma i one su izgubile samostalnost. SOLOMON
Izrailj su osvojili Asirci, a Judeju uz Asirce i Vavilonci, kada je razoren i Jerusalim. Tada je najveći broj Jevreja odveden u vavilonsko ropstvo. U Vavilonu su kao besplatna radna snaga podizali raskošne palate i hramove, o čemu govore brojne jevrejske legende.
Naredna dva veka Jevreji su proveli pod dominacijom Persijanaca. Politička autonomija omogućila im je da obnove nešto od materijalne kulture. Kad je Aleksandar Veliki uništio persijsku državu, nastao je period jakog uticaja helenističke kulture na jevrejsku, tako da je grčki jezik ušao u književnost i javnu komunikaciju. Od tog vremena počinje veliko rasipanje Jevreja (dijaspora). Dijasporu čini veliki broj porodica koje su međusobno povezane, sastaju se prilikom zajedničkih verskih obreda, a stanuju odvojeno.
Prvi je Aleksandar Veliki formirao jevrejsku koloniju u Aleksandriji, a pred kraj stare ere osnivaju se jevrejske kolonije u Siriji i Grčkoj. Ovakav oblik raseljavanja Jevreja nastavljen je kroz oba milenijuma nove ere, pa su jevrejske kolonije nastajale na svim kontinentima. U srednjem veku najtolerantniji prema Jevrejima su bili Arapi, tako da su za vreme njihove vladavine doživeli politički i kulturni preporod, posebno u periodu od X do XII veka.
Netrpeljivost hrišćana u srednjem veku dovodi do progona Jevreja. Prve protivjevrejske zakonske odredbe donesene su u Vizantiji: Teodosijev kodeks i naročito Justinijanov kodeks koji je postao uzor protivjevrejskog zakonodavstva u mnogim evropskim državama. Položaj Jevreja se u srednjem veku pogoršava jačanjem uticaja rimokatoličke crkve i zavođenjem inkvizicije 1480. godine.
Bežeći iz Španije i Portugalije, Jevreji nalaze utočište u Otomanskom carstvu i u zemljama pod turskim uticajem. Ova grana Jevreja dobiće naziv Sefardi (hebrejski Španci). SEFARDSKA PORODICA BOSNA
Karlo Veliki je pozvao mediteranske Jevreje da nasle nemačke teritorije oko 800. godine. Ova grana Jevreja dobiće naziv Aškenazi (hebrejski Nemci). AŠKENAZI- ISELJENICI U SAD
Izolacija Jevreja postaje naročito teška u doba reformacije i katoličke reakcije, kada je papa Pavle IV propisao 1555. bulu da Jevreji Moraju da stanuju u getu(odeljenim delovima grada). Francuskom revolucijom počinje novi period u istoriji Jevreja. Godine1791. francuski Jevreji su izjednačeni u građanskim pravima sa ostalim građanima. Od tada Jevreji se bore za slobodu veroispovesti i građansku ravnopravnost.
I u Rusiji Jevreji su proganjani u više navrata 1881, 1882, 1891, 1906, 1907. Na osnovu rasnog antisemitizma, koji je između dva svetska rata u Nemačkoj ozakonjen Nirnberškim zakonima, Hitler je posle izbijanja Drugog svetskog rata doneo plan o biološkom uništenju Jevreja i drugih “inferiornih rasa”. Taj plan sprovodio se u nekoliko faza na teritoriji čitave okupirane Evrope.Ubijeno je oko šest miliona Jevreja. Masovno stradanje jevrejskog naroda od strane Hitlerove Nemačke nazvano je holokaustom.
Godine 1948. osnovana je država Izrael, u koju se uselilo nekoliko stotina hiljada Jevreja iz svih krajeva sveta. Useljavanje je bilo praćeno krvavim sukobima između Jevreja i Arapa. Do danas, uprkos mnogim mirovnim inicijativama i pregovorima, nije došlo do trajnog mira između Jevreja i Arapa.