Download
1 / 22
240 likes | 465 Views
بسم رب الشهداء و الصدیقین. تکنیک دلفی روش تصمیم‌گیری گروهی. احمد پورحیدر 88125065. رضا شیخ رابری 88125083. مقدمه.
E N D
بسم رب الشهداء و الصدیقین تکنیک دلفی روش تصمیم‌گیری گروهی احمد پورحیدر 88125065 رضا شیخ رابری 88125083
مقدمه نتیجه‌گیری‌های گروهی، به مجموعه‌ای از کارهای اجماعی که برای تعیین وضعیت‌های غیرجامع انجام می‌شود. از جمله‌ی این روش‌ها می‌توان به روش رأی‌گیری، فن گروه اسمی، طوفان مغزی، توافق به وسیله‌ی کارت و ... يكي از روش‌هاي كسب دانش گروهي مورد استفاده، تكنيك دلفي است. كه فرايندي داراي ساختار براي پيش‌بيني و كمك به تصميم‌گيري در طيّ راندهاي پيمايشي، جمع آوري اطلاعات و در نهايت، اجماع گروهي است. چه هست؟ چه می‌تواند/ باید باشد؟
فهرست محتوا سیر تاریخی تعريف دلفی انواع دلفی اهداف و كاربردهای دلفی شرايط كاربرد اجزاي اصلي دلفی فرآيند دلفی مزايای تکنیک دلفی محدوديت‌های تکنیک دلفی
سیر تاریخی نام تكنيك دلفي از افسانه‌ی معبد آپولو (ارباب دلفي) در جزيره دلفي يونان گرفته شده كه به پيش بيني و پيش گويي آينده مشهور بوده است. حدس، قضاوت و الهام به روش علمی تبدیل شد. برای اولین بار در سال1950 توسط کمپانی RANDدر پروژه دفاعي ارتش طراحي و توسعه يافت و از نيمه دهه 1960 به عنوان يك روش مهم علمي شناخته شد.
تعریف دلفی دلفي رويكرد يا روشي سيستماتيك در تحقيق براي استخراج نظرات از يك گروه متخصص در مورد يك موضوع يا يك سؤال است. رسيدن به اجماع گروهي از طريق يك سري از راندهاي پرسش‌نامه‌اي با حفظ گمنامي پاسخ‌دهندگان و فيدبك نظرات به اعضاي پانل است. درخواست قضاوت‌هاي حرفه‌اي از متخصصین هتروژن و مستقل در مورد يك موضوع ويژه در سطح بزرگ جغرافيايي با استفاده از پرسش‌نامه‌ها است كه تا زمان دستيابي به اجماع نظرات مداوم تكرار مي‌شود. روش مطالعه‌ی چند مرحله‌اي براي گردآوري نظرات در موارد ذهني بودن موضوع و استفاده از پاسخ‌هاي نوشتاري بجاي گرد هم آوردن يك گروه متخصص است، و هدف اجماع با امكان اظهار نظر آزادانه و تجديد نظر عقايد با تخمين‌هاي عددی می‌باشد.
انواع تکنیک‌های دلفی • نوع کلاسیک (Classic Delphi) : گمنامی متخصصین، تكرار يا بازگويي، بازخور كنترل شده، گزارش آماري پاسخ‌هاي گروه و تمركز بر اجماع • کلاسیک اصلاح شده (Modified Classic Delphi): تعاملات گروه بدون گمنامي پانليست‌ها ، عدم نياز در رسيدن به اجماع ، نوع سؤال (باز / بسته ) و روش آناليز (كيفي/ كمّي) بكار رفته. • نوع سیاسی (Policy Delphi) :دلفي سياسي ابزار تسهيل‌سازي بوده و داده‌ها در اينجا كلامي و رسيدن به اجماع و متخصص بودن شركت‌كنندگان لازم نيست، و هدف نهايي انتخاب مناسب‌ترين سياست است. • نوع تصمیم‌گیری (Decision Delphi) : دلفي تصميم، پانلي متشكل از افراد در موقعيت تصميم‌گيري است.
اهداف و کاربردها تعيين اولويت سازمان دهي ارتباطات گروهي جمع‌آوري گروهي اطلاعات تعيين سياست‌ها تخصصيص منابع اجماع يا توافق گروهي پیش‌بینی آینده تصميم‌گيري و افزايش اثربخشي آن قضاوت تسهيل حل مسئله نيازسنجي هدف‌گذاري كمك به برنامه‌ريزي
شرایط کاربرد نياز به قضاوت متخصصان و نظرات گروه وسيع توافق گروهي در دستيابي به نتايج وجود مشكل پيچيده، بزرگ و بين‌رشته‌اي و عدم توافق يا ناكامل بودن دانش در دسترس بودن متخصصين با تجربه و متخصص از نظر جغرافيايي پراكنده عدم محدوديت زماني عدم وجود روش «هزينه – اثربخش» ديگري
اجزای اصلی دلفی تکرار یا بازگویی پرسش‌نامه متخصصين بازخورد كنترل شده گمنامی شرکت‌کنندگان آناليز نتايج اجماع زمان
تکرار یا بازگویی تكرار يك سري راندها به صورت فرايندي، سيستماتيك و نوشتاري به وسيله‌ی پرسش‌نامه و با هدف اجماع نظرات. متخصصين حداقل دو بار در مورد سؤالات مشابه نظر می‌دهند. متخصصین در هر راند نباید از نظرات سایرین در راندهای قبل آگاه شوند تا از نفوذ شخصيت و وضعيت سایر شركت‌كنندگان در پاسخ‌هاي آنها اجتناب گردد. تعداد راندها تا حد زيادي عملي يا تجربي بوده و بستگي به زمان در دسترس و نوع سؤال آغازين دارد.
متخصصین • صلاحیت متخصصین (پانلیست‌ها) • متخصص دلفي بايد دانش كافي در زمينه‌ی موضوع مورد نظر داشته باشد، در بحث‌ها وارد شود و بر نتايج فرايند تأثير گذار باشد. • پاسخ دهنده‌ها بايد نسبتاً بي‌طرف، و اطلاعات كسب شده منعكس كننده‌ی دانش و درك آنها باشد. • تعداد متخصصین • هيچ قانون صريحي در مورد نحوه‌ی انتخاب و تعداد متخصصين وجود ندارد و تعداد آنها وابسته به برخی فاكتورهاست از جمله: هموژن يا هتروژن بودن نمونه، وسعت مشكل، كيفيت تصميم، توانايي تيم تحقيق در اداره‌ی مطالعه، اعتبار داخلي و خارجي، زمان جمع‌آوري داده‌ها و منابع در دسترس. • نمونه‌گیری • نمونه‌گیری گلوله‌برفی (در صورت عدم شناسایی متخصصین) • نمونه‌گیری تصادفی (در صورت شناخته شده بودن و زیاد بودن متخصصین)
پرسش‌نامه دلفي يكسري از راندهاي پيمايشي يا پرسش‌نامه‌اي بوده كه با پرسش‌نامه‌ی اوليه، پرسش‌نامه‌ی راندهاي بعدي را نيز شكل مي‌دهد و بايد در مرحله‌ی طراحي تحقيق در مورد آن تصميم گرفته شود. در مورد سؤال اوليه، پيوستاري از سؤالات متمركز تا وسيع (معمولاً وسيع و بازپاسخ) بكار می‌رود. در مواردي كه هدف، راهنمايي شركت‌كنندگان نسبت به یک موضوع خاص باشد، از سؤالات متمركز و داراي ساختار استفاده مي گردد.
بازخورد کنترل شده بازخورد، به معني دادن فرصتی برای بازنگري نظرات خود و ارزشيابي نظرات سايرين توسط متخصصين است كه جزو مهم حركت به سمت اجماع است. شركت‌كنندگان تشويق مي‌شوند و اجازه دارند تا قضاو ت‌هايشان در راند اول يا راندهاي قبلي را مورد بررسی قرار دهند؛ اما تبادل اطلاعات بين متخصصين آزاد نيست.
آنالیز نتایج • بطور معمول، براي آناليز نتايج دلفي: • در اولين راند، آناليز محتوي براي شناسايي تم‌هاي اصلي در پرسش‌نامه‌ی بدون ساختار اوليه انجام مي‌گيرد كه نتايج آن پرسش‌نامه‌ی بدون ساختار را به پرسش‌نامه‌اي باساختار تبديل می‌کند که اساس راندهاي بعدي را تشكيل مي دهد. • دومين راند، آغاز بكارگيري روش‌های كمّي است كه تكنيك رتبه‌بندي و درجه‌بندي (ميانه و چارك‌ها) استفاده مي شود. • در سومين راند و راندهاي متعاقب، شاخص‌هاي مركزي (میانگین، میانه، نما و ...) و پراكندگي (انحراف از معیار، محدوده‌ی میان‌چارکی و ...) بكار مي روند.
اجماع منظور از اجماع، رسيدن به اتفاق نظر در مورد يك ايده و گاه تلاش براي مشخص ساختن تفاوت‌ها است. اجماع به معني يافتن پاسخ صحيح نيست، بلكه صرفاً به توافق رسیدن شركت‌كنندگان در يك سطح خاصی از موضوع است. اكثريت مقالات، جنس و نوع معيار مورد استفاده در تعريف و تعيين اجماع را بر اساس تفسير نمونه‌ها مي‌دانند. لذا اساساً زماني در مورد اجماع تصميم‌گيري شده كه درصد مشخصي از آرا درون سطح خاصي از موضوع قرار گيرد. (51 الی 100 درصد)
گمنامی شرکت‌کنندگان در دلفي، اطلاعات بدون تماس فيزيكي منتقل مي‌شود و شركت‌كنندگان، ساير افراد درگير در مطالعه را نمي‌شناسند و يا حداقل پاسخ‌هاي آنها گمنام است. گمنامي به هر عضو پانل فرصت برابر مي‌دهد تا نظرات خود را بيان و ايده‌ها را بدون فشار رواني و شناسايي به وسيله‌ی ساير اعضا ارائه كند، كه تسهيل‌كننده‌ی حقيقت‌گويي و پاسخ‌هاي باز بوده و موجب كسب بينش و دانش كافي در تحقيق مي‌شود. به نظر مي‌رسد احتمال گمنامي كامل نيست، چرا كه محقق، افراد پاسخ‌دهنده اصلي را مي شناسد. بنابراين، گاه واژه شبه گمنامي در دلفی استفاده می‌شود.
زمان اجراي دلفي زمان‌بر است. زمان‌هاي مورد نياز دلفي شامل زمان هماهنگ كردن (سازمان‌دهي، درخواست و دريافت اطلاعات)، فكركردن، نوشتن و ارسال به متخصصين است. استفاده از تكنولوژي الكترونيك فرصتي است كه با امتيازهاي ذخيره‌سازي، پردازش و توانايي انتقال پرسرعت، حفظ گمنامي پاسخ‌دهندگان و پتانسيل بازخورد سريع از طريق رايانه و اينترنت سريع‌تر و آسانتر انجام مي‌شود.
مزایای روش تکنیک دلفی ارائه‌ی بحث‌های بازشناسایی کسب اجماع در گروه‌های مخالف آزادی از هرگونه فشار در ارائه‌ی نظرات جلوگیری از هدر رفتن زمان و انرژی امکان استفاده در سطح جغرافیایی وسیع روشی ارزان، عینی، بدون تهدید و آسان برای شناسایی و فهمیدن است. در شرایط کمبود شواهد تجربی و عدم وضوح، نظرات محکمی ارائه می‌کند. انعطاف‌پذیری زیاد کاربرد در رشته‌های مختلف عدم نیاز به آموزش مصاحبه‌گران
محدودیت‌های تکنیک دلفی مصنوعی بودن اجماع ریزش پانل متخصصین احتمال دریافت میزان پایین پاسخ خستگی از موضوع تأثیر کم محققین بر توسعه‌ی ابزار تحقیق نیازمندی به تلاش و کار زیاد سیر آهسته و وقت‌گیر بودن تأثیرگذار بودن توافقات گروه بر نظرات پانلیست‌ها احتمال دقیق نبودن اجماع به دست آمدن نتایج عمومی کمبود تعهد و پاسخ‌های عجولانه
