TETRA TEKNOLOJİK SİSTEMLER LTD.ŞTİ.

1. TETRA TEKNOLOJİK SİSTEMLER LTD.ŞTİ. BİTKİ BESLEME VE GÜBRELEME 14-15/02/2011 İSTANBUL Mehmet ÖZULU Zir. Yük. Mühendisi

2. BİTKİ BESLEME VE GÜBRELEME

3. GÜBRELEME Bol ve kaliteli bir ürün elde etmek için toprak ve yaprak analiz sonuçlarına göre yeterli ve dengeli bir şekilde, bitki ve toprak özelliklerine göre uygun zamanda ve uygun formda topraktan veya yapraktan gübreleme yapmak gerekmektedir. Temel olarak bitki besin elementleri Makro besin elementleri: Azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, kükürt. Mikro besin elementleri: Demir, çinko, bakır, mangan, bor, molibden, klorür. Temel olarak bitki beslemede AZOT (DAL), FOSFOR (DÖL), POTASYUM (BAL)

4. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ 1-AZOT NOKSANLIĞI: Zararlanma daha çok yaşlı yapraklarda görülmektedir. Yapraklar küçük ve yaprak rengi sarı-yeşil portakal sarısından kırmızıya kadar değişebilir. Yapraklar sanki sonbahardaki dökülmeye benzer renk alırlar ve aşağıdan yukarıya doğru bir yön takip edip dökülür. Yaşlı yapraklar esmerleşir ve kuruyup erken dökülür. Sürgünler kısa-ince kalır. Çiçek teşekkülü iyi olmaz çiçek sayısı azalır. Çiçekler küçük ve renkleri bozuktur. Kökler sürgünlere oranla daha uzundur ve yan kök teşekkülü azdır. Bitkilerde tohum ve meyvede azalmaktadır.

5. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ Noksanlığa toprakta azot ve organik madde yetersizliği, düşük toprak sıcaklığı ve aşırı kuraklık neden olmaktadır. Noksanlığın giderilmesi için de ahır gübresi, yeşil gübre, biyo gübre ve kompost gibi organik gübreler veya amonyum sülfat (% 21 N),amonyum nitrat (% 33 N) ve Üre (% 46 N) gibi yapay gübreler kullanılmaktadır. AZOT FAZLALIĞINDA ise bitkiler bodur kalmakta yapraklarda şekil bozuklukları ve renk bozuklukları görülmektedir.

6. AZOT NOKSANLIĞI

7. AZOT NOKSANLIĞI

8. AZOT NOKSANLIĞI

9. AZOT NOKSANLIĞI =======

10. AZOT NOKSANLIĞI Örnek olarakBuğday tarımında, Sulu şartlarda dekardan en yüksek dane verimi alabilmek için saf madde olarak dekara 12-14 kg azot yeterli olmaktadır. Araştırmalara göre 100 kg buğday ile topraktan ortalama olarak 2.75 kg N, 1.22 kg P2O5 ve 3.5 kg K2O kaldırılmaktadır.

11. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ 2-FOSFOR NOKSANLIĞI: Bitkide çiçek açma, döllenme, kök ve tohum gelişiminde etkilidir. Zararlanma daha çok yaşlı yapraklarda görülür. YAPRAK koyu yeşil renkli, kenarları kırmızımsı mor olmaktadır. Yaprak kenarlarında yarım ay şeklinde sarımsı kahverengi-siyah benekler oluşur. Erken yaprak görülür. Yapraklar donuklaşır ölür. Gelişme zayıf ve muntazam değildir. Sürgün zayıf, yan sürgün teşekkülü azdır. Çiçek ve tomurcuk teşekkülü çok azdır. Çiçekler küçük ve renkleri bozuk, kök teşekkülü zayıf saçak kök azdır. Renk kırmızımsı kahverengidir, (enfeksiyon hastalıklarına karşı hassasiyet fazlalaşır). Fosfor fazlalığı demir ve diğer maddeleri tutar ve onların noksanlık arazlarını ortaya çıkarır.

12. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ Noksanlığın giderilmesi için ahır gübresi, yeşil gübre, biyo gübre ve kompost gibi organik gübreler, • DAP (% 18 N, % 46 P2O5) • 20-20-0 (% 20 N, % 20 P2O5) • triple süper fosfat (% 43 P2O5) • normal süper fosfat (% 20 P2O5) • mono amonyum fosfat (% 12 N, % 48 P2O5)gibi yapay gübreler ekimde banda verilmelidir.

13. FOSFOR NOKSANLIĞI

14. FOSFOR NOKSANLIĞI

15. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ 3- POTASYUM NOKSANLIĞI : Bitkinin kış soğuklarına karşı dayanıklılığını artırır, yapraklarda solunumu düzenler, su-tuz dengesini ayarlar, dane kalitesini yükseltir. Noksanlığı kumlu, hafif tekstürlü topraklardaki bitkilerde daha çok görülür Noksanlığında; Yaşlı yaprakların kenar ve uçları kahverengi bir renk almaktadır. Yapraklarda kuruma görülür ve daha sonra pas gibi lekeler görülür.Başlangıçta gelişme kuvvetli ve sürgün teşekkülü iyidir.Fakat çiçeklenme dönemi başlayınca gelişme aniden zayıflamakta ve bitki çabucak solmaktadır. Çiçek rengi beyaz ve çiçek küçüktür. Kökler uzundur fakat saçak kök azdır. Ayrıca kökte sarımsı ifrazat görülebilir. Bitki mantari hastalıklara çabuk yakalanır. Bazı bitkilerde gülde olduğu gibi potasyum noksanlığı etkisiyle demir noksanlığı da ortaya çıkmaktadır. Fazla potasyum Azot ve Magnezyum alımlarını engeller.

16. POTASYUM NOKSANLIĞI

17. POTASYUM NOKSANLIĞI

18. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ 4- KALSİYUM NOKSANLIĞI : Zararlanma daha çok genç yapraklarda görülür. Gelişme zayıftır. Sürgün ucundaki yapraklar çengel şeklindedir. Yapraklar uç ve kenarlarından itibaren kurumakta ve yırtılmaktadır. Uçtaki tomurcuklar ölür.

19. KALSİYUM NOKSANLIĞI

20. KALSİYUM NOKSANLIĞI

21. KALSİYUM NOKSANLIĞI

22. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ 5-MAGNEZYUM NOKSANLIĞI : Zararlanma daha çok yaşlı yapraklarda meydana gelir.yaprak beyaz-yeşil bir renk alıp yaprak sapı incelmektedir. Yaprak ucu ve kenarı yukarıya doğru kıvrılır. Çiçek teşekkülü önemli derecede azalmaktadır, kökler kısa ve ifrazatlıdır. Araz potasyum gübrelemesi yapılmadan, Azot (N) kaynağı olarak da Amonyum kullanılmak suretiyle giderilebilmektedir. Magnezyum fazlalığında verim azalır.

23. MAGNEZYUM NOKSANLIĞI

24. MAGNEZYUM NOKSANLIĞI

25. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ 6- KÜKÜRT NOKSANLIĞI : Zararlanma daha çok genç yapraklardadır.Genç yapraklar sarımsı renk almakta,Yaprak damarları iç kısımda daha açık renge dönüşmektedir. Gelişme zayıftır. Kökte çok sayıda dallanma olur ve kök rengi beyazdır. Kükürt fazlalığı halinde ise yapraklar beyazlaşır. Yaşlı yapraklarda kırmızı mor benek oluşur.

27. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ Demir: Demir önemli bir mikro element olup solunum işlemlerinde katalizör ve klorofil oluşumunda fonksiyonları vardır. Demir noksanlığında genç yapraklarda uçlardan itibaren sararma başlar ve ileri noksanlıklarda yapraklar kururlar. Faydalı demirin toprakta ya az bulunuşundan veya kireçli topraklarda demirin karbonatlara bağlanmasından dolayı bitkilerde demir yetersizliği sonucunda sararma (kloroz) görülür. Bir araştırmada Orta Güney Anadolu topraklarının % 90’ında demir, % 60’ında çinko, % 27’sinde ise bor noksanlığı belirlenmiştir.

28. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ Demir noksanlığı görülen buğday tarlalarında kardeşlenme ve sapa kalkma dönemlerinde % 0.5’lik yaprak gübrelemesi veya ekim yaparken dekara 5 kg demir sülfat yeteri kadar suda eritilerek toprak yüzeyine püskürtülüp sürülmelidir.

29. DEMİR NOKSANLIĞI

30. Mikro Elementlerin Topraktaki Kritik Konsantrasyonları (mg/kg)

31. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ Çinko: Enzim aktivitesi, azot metabolizması, flavonik pigmentlerin oluşumu ve C vitamini sentezinde görevlidir. Demir ile antagonistik, bakır ve magnezyum ile sinerjik etkileşim gösterir. Çinko noksanlığında boğum araları kısalır. Yaşlı yapraklarda damarlar arasında sararma meydana gelir. Saman grimsi bir renk alır. İç Anadolu Bölgesinde yapılan çalışmalarda buğdayda çinko gübrelemesi ile dane veriminde % 5 ile 545 arasında verim artışı sağlanmıştır.

32. ÇİNKO NOKSANLIĞI BELİRTİSİ

33. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ Bu element, çinko sülfat (ZnSO4.7H2O; % 23 Zn) veya başka bir çinkolu gübre şeklinde uygulanabilir. Toprağa çinko uygulaması ekim öncesinde 5 kg çinko sülfat yeteri kadar suda eritilerek toprak yüzeyine püskürtülüp 15-20 cm derinliğe karıştırılır. Yapraktan uygulama ise hububatlarda kardeşlenme döneminden itibaren, çok yıllık bitkilerde ise meyve tutunundan önce 15-20 gün aralıklarla % 0.4’lük çinko sülfat çözeltisi şeklinde yapılmalıdır. Yapraktan çinko uygulaması zirai mücadele ilaçlarıyla birlikte de yapılabilir. Tohuma uygulamada çinko en fazla % 0.4’lük çinko sülfat içerecek şekilde suda eritilip tohuma püskürtülür ve kurutulduktan sonra ekim yapılır.

34. TOPRAKTAN ÇİNKO UYGULANMASI

35. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ Bor: Genellikle topraklarda düşük konsantrasyonlarda bulunur ve bitkinin özellikle genç kısımlarında birikir. Köklerde yapraklardakinden daha az bor bulunmaktadır. Bor kalsiyumun hücre duvarını güçlendirmesine yardımcı olur ve hormonal kontrolü (tomurcuklanma, meyve oluşumu, polen çimlenmesi) sağlar. Hücre zarı aktivitesine katılır. Böylece bitki içerisinde şekerlerin taşınmasına yardımcı olur. Polen tüpünün uzamasını etkiler ve yumurtaların döllenmesini gerçekleştirir. Bor noksanlığında bitki kökü normal gelişemez ve meyve tutumu çok azalır.

36. BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE GÖREVLERİ Bor noksanlığında gelişmeyi sağlayan büyüme uçları, tomurcuklar ölür, boğum araları kısalır ve çalılaşarak cüce bir hal alır. Yapraklar kalınlaşır, klorotik lekeler görülür ve kırılganlaşır. Tozlaşma azalır. Buğday üzerinde yapılan araştırmalarda 0.5 mg/kg’dan daha az elverişli bor içeren topraklara dekara 100 g borik asit (H3BO3; % 17 B) veya 250 g boraks (Na2B4O7 .10H2O; % 11 B) uygulaması önemli verim ve kalite artışları belirlenmiştir.

37. BOR NOKSANLIĞI Normal Buğday sapında bor noksanlığından ileri gelen ikinci dal oluşumu Buğday başağında bor noksanlığındanileri gelen küçük başakçıkların oluşumu

38. BOR NOKSANLIĞI Asmada bor noksanlığı nedeniyle seyrek oluşmuş üzüm salkımları

39. Toprak Analiz Sonuçlarının (mg/kg) Yorumu

40. Toprak Analiz Sonuçlarının (mg/kg) Yorumu

41. Bitki Yapraklarında Besin Elementlerinin Normal Miktarları

42. Hububat Yapraklarında Besin Elementlerinin Yeterli Miktarları

43. KISACA Karbon (C) Bütün organik bileşiklerin temel yapı taşıdır. Hidrojen (H) Karbonun bulunduğu bütün organik bileşiklerde vardır. Bitki dokularının katyon değişimini düzenler. Oksijen (O) Organik Bileşiklerin yapısında yer alır. Köklerin dış ortamdan anyon alış verişini düzenler.

44. KISACA Azot (N) Hızlı vegetatif büyüme, yaprak, tohum, çiçek ve meyve büyümesini sağlar. Bitkilerde protein oranını artırır. Azot Amonyum ve Nitrat formunda alınır. Fosfor (P) Bitkinin ilk büyümesi, çiçeklenmesi ve kök gelişimini hızlandırır. Bitkinin genel dayanıklılığını artırır. Potasyum (K) Hastalıklara karşı dayanıklılığı sağlar, karbonhidrat, nişasta ve şeker oluşumunu düzenler, meyve üretimi ve kalitesini artırır. Bitkinin su tüketimini düzenlemede kullanılır.

45. KISACA Kalsiyum (Ca) Bitki dokusunun yapısal ve fizyolojik stabilitesinden sorumludur. Hücre bölünmesi, hücre duvarı oluşumu, hücre genişlemesi vs. ve Enzimlerin aktivasyonunda görev alır. Magnezyum (Mg) Fotosentezin gerçekleşmesini sağlar, fosforun alınmasını ve taşınmasını destekler. Yağ oluşumuna destek olur, protein sentezinde görevlidir. Kükürt (S) Aminoasitlerin yapısında yer alır, protein sentezini hızlandırır. Yağ sentezinde görev alır ve hücre duvarının yapısında bulunur.

46. KISACA Bor (B) Meristem (büyüme uçları) aktivitesini sağlar, hücre duvarının yapısında yer alır, hücre membranlarında karbonhidrat transferini destekler, köklerin büyümesini sağlar, çiçek oluşumunda görevlidir. Klor (Cl) Fotosentez için gereklidir. Sudan oksijen üreten enzimlerin aktivasyonunu sağlar. Bakır (Cu) Fotosentezde karbonhidrat ve protein sentezine katılır. Bitki bünyesindeki bakırın yaklaşık % 70 i klorofildedir. Biyolojik azot fiksasyonunda görev alır.

47. KISACA Demir (Fe) Fotosentez ve solunumda katalizör görevi görür, şeker ve nişasta oluşumunda görev alır. Enzim aktivasyonunda etkindir. Mangan (Mn) Yağ asitleri sentezindeki enzimleri aktive eder, DNA ve RNA oluşturan enzimleri aktive eder. Fotosentez esnasında sudan Oksijen üretme işlemine direk olarak katılır.

48. KISACA Molibden (Mo) Nitratın Nitrite indirgenmesi reaksiyonunda görev alır. Bitkiler Nitratla gübrelendiğinde Amonyumla gübrelenmelerine göre daha fazla Molibdene ihtiyaç duyarlar. Baklagillerin biyolojik azot fiksasayonunda önemli görev alır. Çinko(Zn) Nişasta oluşumu ve RNA sentezinde etkindir. Protein sentezini hızlandırır.

49. TEŞEKKÜRLER Tetra Teknolojik Sistemler Ltd.Şti. Mehmet ÖZULU Zir. Yük. Mühendisi