Avrupa Birliği ile İlişkiler Genel Müdürlüğü

1. DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI Avrupa Birliği ile İlişkiler Genel Müdürlüğü Türkiye-AT Gümrük Birliği 14 ŞUBAT 2008

2. Tarihi Gelişim Ankara Anlaşması : 1 Aralık 1964 Katma Protokol : 1 Ocak 1973 Tam Üyelik Başvurusu : 14 Nisan 1987 Gümrük Birliği : 1 Ocak 1996 Helsinki Zirvesi : 10-11 Aralık 1999 Müzakerelerin Başlaması : 3 Ekim 2005 Tarama Süreci : 20 Ekim 2005 – 13 Ekim 2006

3. Ankara Anlaşması-1 Aralık 1964 • Madde 2: “........ Gümrük birliğinin gittikçe gelişen şekilde kurulması.” Madde 10: “ - Topluluk üyesi devletlerle Türkiye arasında, ithalatta olduğu gibi ihracatta da gümrük vergileri ve eş etkili vergi ve resimlerin, miktar kısıtlamalarının ve eş etkili başka her türlü tedbirin yasaklanması - Türkiye’nin üçüncü ülkelerle ilişkilerinde, Topluluğun ortak gümrük tarifesinin kabulü ve Toplulukça dış ticaret konusunda uygulanan sair mevzuata yaklaşma”

4. Katma Protokol-1 Ocak 1973 • Geçiş döneminde; - Taraflar arasında sanayi ürünlerini konu alan bir gümrük birliğinin tedricen gerçekleştirilmesi, • İşçilerin karşılıklı olarak serbest dolaşımının sağlanması, • Tarım ürünlerinde giderek genişleyecek bir tercihli ticaret rejiminin uygulanması, • Katma Protokolün belirlediği alanlarda Türkiye ile AT arasında mevzuat ve politikaların yaklaştırılması • Şartların elverdiği ölçüde, hizmetlerin serbest dolaşımı süreçlerinin başlatılması

5. İndirim Takvimi • AT, Türkiye’den yapılan sanayi malları ithalatından alınan gümrük vergilerini 1971 yılından itibaren kaldırmıştır. - Bazı petrol ürünlerinde tarife kotası - Bazı tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde miktar kısıtlaması.

6. İndirim Takvimi • Türkiye’nin, 12 ve 22 yıllık listelerde yer alan ürünlerde Katma Protokolün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yapılan kademeli gümrük vergisi indirimleri ile Topluluk menşeli sanayi ürünleri ithalatından alınan gümrük vergilerini kaldırması

7. Gümrük Birliği 6 Mart 1995 tarihli ve 1/95 sayılı Türkiye-AT Ortaklık Konseyi Kararı (OKK) : Taraflar arasında oluşturulan gümrük birliğinin işleyiş usul ve esasları

8. Gümrük Birliğine Konu Olan Ürünler • Sanayi Ürünleri • İşlenmiş Tarım Ürünleri (sanayi payı sıfırlanmış, tarım payı üzerindeki spesifik vergi uygulaması devam ettirilmiştir) • Tarım ürünleri ve AKÇT ürünleri gümrük birliği kapsamı dışındadır.

9. 1/95 Saylı OKK’nın Kapsamı • Sanayi ürünlerinde tüm gümrük vergileri, eş etkili tedbirler ve miktar kısıtlamalarının kaldırılması • AT’nin Ortak Ticaret Politikasına (OTP) uyum sağlanması • Ticaret politikası araçlarının (anti-damping, anti-sübvansiyon uygulamaları, ithalatta gözetim ve denetim vb.) benimsenmesi • Ortak Gümrük Tarifesinin (OGT) benimsenmesi • Tercihli tarife politikalarının üstlenilmesi • Topluluk teknik mevzuatına uyum sağlanması • Tarım ve işlenmiş tarım ürünleri • Fikri ve sınai mülkiyet hakları • Rekabet hukuku ve devlet yardımları • Kamu ihaleleri • Vergilendirme • gibi alanlarda çeşitli hükümler içermektedir.

10. Gümrük Birliği • 1 Ocak 1996 tarihi itibarıyla ; • Türkiye, Topluluk menşeili sanayi ürünleri ithalatından alınan gümrük vergilerini kaldırmış, • Taraflar arasındaki ticarette miktar kısıtlamaları kaldırılmış, • İşlenmiş tarım ürünleri ithalatında advalorem vergi muafiyeti uygulaması başlamış, • Türkiye’nin üçüncü ülkelerden yaptığı ithalatta Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) uygulanmaya başlanmış (hassas mallar listesinde yer alan bazı ürünlerde OGT uygulaması 2001 yılında başlamıştır), • Üçüncü ülkelerden yapılan tekstil ürünleri ithalatında kota ve gözetim uygulamaları başlamıştır.

11. Koruma Oranları

12. Dış Ticaretin Gelişimi (Milyon Dolar) • * AB-27 • (1) Geçici

13. İthalatın Mal Gruplarına Göre Dağılımı (Milyon Dolar)

14. Yabancı Sermaye Yatırımlarının Yıllara Göre Dağılımı * Ocak-Kasım

15. Yurtiçi İşgücü Piyasasında Gelişmeler(15+yaş, Bin kişi)

16. Gümrük Birliği ile İlişkili Müktesebat Fasılları 1- Malların Serbest Dolaşımı 2- İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi 3- Mali Hizmetler 4- Tarım ve Kırsal Kalkınma 5- Balıkçılık 6- Ulaştırma 7- Gümrük Birliği 8- Dış İlişkiler 9- Rekabet Politikası 10- Vergilendirme 11- Fikri Mülkiyet Hakları 12- Çevre

17. Gümrük Birliği-Müzakere Süreci • Gümrük birliği kapsamında gerçekleştirdiğimiz uyum çalışmalarının sağladığı fayda • Gümrük birliğinden kaynaklanan yükümlülüklerin açılış ve kapanış kriteri olarak gündeme gelmesi

18. Gümrük Birliğinin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar (Türk tarafınca dile getirilen) • Danışma mekanizmalarının işletilmemesi • Gümrük birliğinin işleyişiyle doğrudan ilgili alanlarda AB tarafından çıkartılacak yasal düzenlemelerin hazırlık aşamalarında Türk tarafının görüşünün yeterince alınmaması • Teknik komitelere katılım • Gümrük birliğinin işleyişiyle doğrudan ilgili bazı teknik komitelere katılım konusunda AB’nin isteksiz davranması

19. Gümrük Birliğinin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar (Türk tarafınca dile getirilen) • Topluluğun Tercihli Ticaret Rejimlerine uyumda karşılaşılan güçlükler • AB’nin üçüncü ülkelerle imzaladığı serbest ticaret anlaşmalarına benzer nitelikli anlaşmaları Türkiye’nin de imzalaması gerkmektedir. Ancak üçüncü ülkeler bu konuda isteksiz davranmakta, AB tarafı ise Türkiye’ye yeterli desteği sağlamamaktadır. Bu durum üçüncü ülke pazarlarına Ülkemizin avantajlı girişine engel teşkil etmekte ve ticaret sapmasına yol açmaktadır.

20. Gümrük Birliğinin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar (Türk tarafınca dile getirilen) • Üye ülke gümrüklerinde karşılaşılan sorunlar • Üye ülkelere yapılan ihracatta bazı ülkelerin gümrük idarelerince gümrük birliği ile bağdaşmayan uygulamalarla karşılaşılmakta, bu durumun çözümüne yönelik olarak Komisyon nezdinde yapılan girişimlerin sonuçları çok geç alınmaktadır.

21. Gümrük Birliğinin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar (Türk tarafınca dile getirilen) • Türk iş adamlarının vize sorunları • AB ülkelerinin Türk vatandaşlarına uygulamakta olduğu katı vize politikası çerçevesinde iş adamlarımıza güçlükler çıkarılmaktadır. Objektif kriterlere dayanmayan bu uygulamalar ticarette teknik engel niteliği taşımaktadır. • Türkiye’de kayıtlı karayolu taşıtlarına uygulanan kotalar • Karayolu taşımacılarımıza AB üyesi ülkeler tarafından uygulanan geçiş belgesi kotaları ihtiyacın çok altında kalmakta, bu durum ticarette teknik engel oluşturmaktadır.

22. Gümrük Birliğinin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar (AB tarafınca dile getirilen) • Güney Kıbrıs Rum Yönetimiyle doğrudan ticaret • Fikri mülkiyet haklarının etkin uygulanması • Veri imtiyazına dair belirsizliklerin giderilmesi • İthalat lisansı uygulamaları • Canlı hayvan ve et ithalatındaki kısıtlamalar • Devlet yardımları alanında AB müktesebatına uyum sağlanmaması • Kullanılmış motorlu taşıtların ithalatının serbestleştirilmesi • Alkollü içeceklerin ithalatında karşılaşılan sorunlar