220 likes | 603 Views
Genetik Bilgi Taşıyan Moleküller DNA’ NIN YAPISI- REPLİKASYONU. 1866 Friedrich Miesher. Nükleik Asitler. Canlılarda, türe özgü kalıtsal özellikleri taşıyan, oluşturan ve aktaran organik bileşiklerdir. Prokaryot hücrede sitoplazmada belli bir alanda ve ribozomlarda bulunur.
E N D
Genetik Bilgi Taşıyan MoleküllerDNA’ NIN YAPISI- REPLİKASYONU 1866 Friedrich Miesher.....
Nükleik Asitler • Canlılarda, türe özgü kalıtsal özellikleri taşıyan, oluşturan ve aktaran organik bileşiklerdir. • Prokaryot hücrede sitoplazmada belli bir alanda ve ribozomlarda bulunur. • Ökaryot hücrelerde; çekirdek, ribozom, mitokondri, kloroplast, ve sitoplazmada bulunur. Ayrıca çekirdekçikte tamamlanmamış molekülleri ve bu uzun molekülleri oluşturan yapı birimleri bulunur. Melahat AGLAGU
Nükleik Asitlerin Yapısı • Molekül yapılarında C, H, O, N ve P bulunur • Yapı birimleri nükleotidlerdir. • Bir nükleotit fosforik asit, beş karbonlu bir şeker ve bir organik bazdan oluşur. • Organik baz ve beş karbonlu yapı nükleosit olarak adlandırılır. • Molekül yapılarındaki beş karbonlu şekerlere göre adlandırılırlar. Melahat AGLAGU
NÜKLEOTİDLERDE BULUNAN PENTOZLAR riboz RNA ‘nın, deoksiriboz ise DNA’nın yapısında bulunur. Deoksiribozun ribozdan farkı 2. C atomunda bir OH gurubunun bulunmasıdır... • l Melahat AGLAGU
ORGANİK BAZLARI: pürinler ve primidinlerdir.Pürinler; Adenin (A) ve Guanin (G) olup iki halkalı büyük moleküllerdir.Hem DNA hem de RNA da bulunur. Melahat AGLAGU
Primidinler;tek halkalı ve küçük moleküllerdir. • Bunlar; Sitozin (C), Yimin (T) ve Urasildir(U). • Sitozin hem DNA hem de RNA nın yapısında bulunurken Timin yalnızca DNA’nın , Urasil ise yalnızca RNA’ nın yapısında bulunur. Melahat AGLAGU
FOSFORİK ASİT: • DNA ve RNA'da bulunan ortak moleküldür. Fosforik asit kompleks moleküllerin yapısına girdiği zaman fosfat adını alır Melahat AGLAGU
Nükleik Asitler Baz ve pentozun oluşturduğu yapı: Nükleosit Baz, pentoz ve fosforik asidin oluşturduğu yapı: Nükleotit Nükleotit Melahat AGLAGU
Uzun moleküllerin oluşumu...... • Nükleotitlerin bir birlerine bağlanması pentoz ve fosat molekülleri ile olur. Buna göre; • Bir pentozun 3. karbon atomu ile diğer pentozun 5. Karbon atomu birbirlerine fosfat gurupları ile bağlanırlar. Melahat AGLAGU
DNA’nın yapısı • 1953’te James Watson ve Francis Crick tarafından ileri sürülen üç boyutlu DNA yapısı modeline göre • DNA, sağa dönen çift heliks (ikili sarmal) oluşturmak üzere aynı eksen etrafında helezon şeklinde iki DNA zincirinden (polinükleotid zinciri) oluşmuştur Melahat AGLAGU
*Ökaryot hücrede; çekirdek, mitokondri ve kloroplastlarda bulunur. *İki nükleik asit zincirinden oluşmuştur. *Şekeri deoksiribozdur. * Organik bazları: -pürinler: Adenin (A) ve Guanin (G) -primidinler: Sitozin (C) ve timin (T) **Karşılıklı zincirlerinde her zaman için bir Adenin nükleotidi bir Timin nükletidi ile, Guanin nükleotidi Sitozin nükleotidi ile karşı karşıya gelir.
DNA replikasyonu: a)Oluşum şekli: DNA replikasyonunda zincirin eski kolu açık, yeni kolu koyu renkli; seker-fosforikasid zinciri bant seklinde gösterilmiş. (A) Adenin, (T) Timin, (C) Sitozin, (G) Guanin; serbest nükleotidler oklarla gösterilmistir.
b) Replikasyonun moleküler açiklanması: DNA'nin iki kolu birbirinden ayrılıyor. Sol taraftaki 5' fosfattan 3'-OH’ ya dogru uzanan) kol, alt taraftan yukariya dogru kopya edilmeye baslaniyor. Yeni zincirde, eskisinde oldugu gibi, adenin timin ile; sitozin guanin ile baz çiftleri olusturur. Yan yana duran nükleotidler arasinda, deoksiribozun 3' -OH grubunun çekmesi ile, nukleotid (nukleozit)' lerin dıştaki 2 fosfat grubu serbest hale geçer . .
DNA'nin ilk iki dizisi ayrilmis olur. Ayrilan dizilerin her biri kaybettigi nükleotid eslerinin yerine tamamen ayni çesitten esler alip, yeni birer ikili dizi olustururlar (Sekil 11.9). • Böylece meydana gelen ikinci dizi birincinin komplementeri (tamamlayicisi) olur. • Bunun sonucu olarak DNA seridi hiçbir bilgi kaybetmeden ikilesir. • Bu sekilde DNA'nin kendini yenilemesi semikoaservatif mekanizma ile olur. • Bu tip çogalmaya (ikilesmeye) semikoaservatif çogalma denir.
DNA replikasyon mekanizmasi konusunda daha baska görüsler de ileri sürülmüstür... TEŞEKKÜRLER! KAYNAK: prof. Yıldırım AKMAN,;Botanik, DR. Cemal ERENSAYIN; Genetik, M. Soysal; genetik, http://www.biyolojidersi.info Hazırlayan: Melahat AGLAGU