Doğal Gaz Piyasasında Standardizasyon & Sorunlar & Çıkış Yolları Mustafa Ali AKMAN GAZBİR İç Tesisat Komisyonu B

1. Doğal Gaz Piyasasında Standardizasyon & Sorunlar & Çıkış Yolları Mustafa Ali AKMAN GAZBİR İç Tesisat Komisyonu Başkanı 23.06.2011 İGDAŞ

2. STANDART - BELGELENDİRME - STANDARDİZASYON STANDART Teknik spesifikasyonlar içeren ya da kesin kriterler ile tasarlanmış tutarlı kurallar, kılavuzluk bilgileri veya tanımlamalar içeren basılı bir dokümandır. En önemli özelliği canlı olmalarıdır. Standartlar ihtiyaçlar, gelişen teknoloji ve şartlara uyum sağlarlar. 23.06.2011 İGDAŞ

3. STANDART - BELGELENDİRME - STANDARDİZASYON BELGELENDİRME • Bir Laboratuar hizmetinin • Bir Muayenenin • Bir Ürünün • Bir Sistemin • Bir Personelin belirli bir standard ve/veya teknik düzenlemeye uygun olduğunun yazılı olarak üçüncü taraf (bağımsız) bir kurum veya kuruluş tarafından belirlenmesi ve doğrulanması beyanıdır. 23.06.2011 İGDAŞ

4. STANDART - BELGELENDİRME - STANDARDİZASYON STANDARDİZASYON Belirli bir faaliyetten fayda sağlamak üzere, bütün ilgili tarafların katkı ve işbirliğiile belirli kurallar koyma ve kuralları uygulama işlemidir. 23.06.2011 İGDAŞ

5. STANDARDİZASYONUN FAYDALARI Üreticiye Faydaları • Üretim planlaması ve programlamasına yardımcı olur. • Uygun kalite ve seri üretime imkan sağlar • Kayıbı azaltır, verimliliği artırır. • Maliyeti düşürür. Ekonomiye Faydaları • Kaliteyi teşvik eder. Emek, zaman, hammadde israfını önler. • Arz talep dengelemesine yardımcı olur. • İhracat ve ithalatta üstünlük sağlar. • Rekabeti geliştirir. Kötü malı piyasadan siler. Tüketiciye Faydaları • Karşılaştırma ve seçimi kolaylaştırır. • Fiyat ve kalite yönünden aldanmaları önler. • Tüketicinin bilinçlenmesinde etkili rol oynar. • Can ve mal güvenliğini sağlar. 23.06.2011 İGDAŞ

6. PİYASA GÖZETİMİ Ürünün piyasaya arzı / dağıtımı / piyasada aşamalarında; yetkili kamu kuruluşu tarafından • Teknik düzenlemelere uygun üretilip üretilmediği, güvenli olup olmadığını, denetlemek veya denetletmek • Güvenli olmayanları güvenli hale getirmeyi sağlamak • Gerektiğinde yaptırım uygulamak “İlgili direktifteki temel gerekliliklere uygun olmayan ürünleri etkili ve yeterli bir yolla tespit etmek için “Piyasa Gözetimi” gerekmektedir. • Resen • Şikayet üzerine (Bilgi kaynağı; şikayet, ihbar, tüketici/kullanıcı, rakip, STK, Kamu Kuruluşu vb.) 23.06.2011 İGDAŞ

7. TÜRKİYE DOĞAL GAZ PİYASASI VE STANDARDİZASYON • Düzenlenmiş ve Bağımsız olarak denetlenen bir piyasa. (DPK) • Piyasa oyuncuları lisans almaksızın faaliyet gösteremez. (DPK) • Yapım ve hizmet sunucular sertifika almaksızın faaliyet gösteremez. (DPSY) • Doğal gaz tesislerinde standartlara haiz olmayan malzeme kullanılamaz. (DPTY madde 5) • Doğal gaz iç tesisatlarında standartlara haiz olmayan yakıcı cihaz ve malzeme kullanılamaz. (DPİTY madde5) • Doğal gaz tesislerinde imalatlar “Temel teknik Kriterler” kapsamında yapılmak zorundadır. • Doğal gaz iç tesisatları başta TS7363 olmak üzere; ilgili standartlar kapsamında hazırlanmış olan “İç Tesisat Teknik Esasları” kapsamında imal edilmek ve denetlenmek zorundadır. “Doğal Gaz Piyasası, kuralların yanı sıra sorumlulukların da tanımlandığı; periyodik denetime tabi tam düzenli bir piyasadır.” 23.06.2011 İGDAŞ

8. DOĞAL GAZ PİYASASINDA STANDARTLAR (DPİTY) Madde 5 — İç tesisatın tasarımı, yapımı, yerleştirilmesi, kontrolü, işletmeye alınması ve işletilmesi ile ilgili olarak TS, EN, ISO, IEC standartlarından herhangi birine, bu standartlarda yoksa, TSE tarafından kabul gören diğer standartlara uyulması zorunludur. Standartlarda değişiklik olması halinde; değişiklik getiren standart, uygulanan standardın iptal edilmesi veya yürürlükten kaldırılması halinde ise yeni standart geçerli olur. İç tesisatta, standart belgesine sahip olmayan malzeme kullanılamaz. İç tesisatta meydana gelebilecek gaz kaçak veya kazalarına karşı alınacak önlemler hususunda da anılan standartlar geçerlidir. (DPTY) • Madde 5 — Doğal gaz piyasa faaliyetlerinin gerçekleştirileceği tüm doğal gaz tesislerinin tasarımı, yapım ve montajı, test ve kontrolü, işletmeye alma ve işletilmesi, bakımı, onarımı ve tesislerde asgari emniyetin sağlanması ile ilgili olarak; TS, EN, ISO, IEC standartlarından herhangi birine, bu standartlarda yoksa, TSE tarafından kabul gören diğer standartlara ve/veya dokümanlara uyulması zorunludur. Standartlarda değişiklik olması halinde, değişiklik getiren standart, uygulanan standardın iptal edilmesi veya yürürlükten kaldırılması halinde ise yeni standart geçerli olur. • Tesislerde, hiçbir şekilde standart dışı malzeme ve ekipman kullanılamaz. Ancak standardı bulunmayan malzeme ve ekipman için kalite uygunluk belgesine sahip olma şartı aranır. 23.06.2011 İGDAŞ

9. DOĞAL GAZ PİYASASINDA STANDARTLAR (DGPDMHY) Madde 55- Dağıtım şirketi; a) Lisans aldığı tarihten itibaren en geç on sekiz ay içinde ISO 9001 kalite sistemi, ISO14001 çevre yönetim sistemi ve OHSAS 18001 iş sağlığı ve iş güvenliği değerlendirme serileri sistemini kurarak işler hale getirir 23.06.2011 İGDAŞ

10. DOĞAL GAZ ŞEBEKESİ VE TESİSLERİNDE STANDARTLAR TEKNİK ŞARTNAMELER • Temel Teknik Kriterler • DPTY • Ulusal ve uluslar arası standartlar • İlgili mevzuat 23.06.2011 İGDAŞ

11. DOĞAL GAZ İÇ TESİSATLARINDA STANDARTLAR İÇ TESİSAT TEKNİK ESASLARI • DPİTY • TS 7363 temel olmak üzere ulusal ve uluslar arası standartlar • İlgili mevzuat 23.06.2011 İGDAŞ

12. GAZ YAKICI CİHAZ VE DİĞER ÜRÜNLERİN STANDART KONTROLLERİ “ÜRÜN SERTİFİKA KONTROL SİSTEMİ” Doğal gaz dağıtım sektöründe, iç tesisatlarda kullanılacak olan gaz yakıcı cihaz ve diğer ürünlerin, standartlar ile teknik esaslara uygunluğu; sektör tarafından kurulan bir komisyon vasıtasıyla izlenmekte ve online olarak tüm kontrol birimlerine ulaştırılmaktadır. 23.06.2011 İGDAŞ

13. ÜRÜN SERTİFİKA TAKİP UYGULAMASI

14. Ü r ü n S e r t i f i k a T a k i p U y g u l a m a s ı 2. Ürün Sertifika Takip Sistemi a. Dağıtım Şirketi Yetkilisinin ürün sertifika takip sistemi uygulamasına girişi Dağıtım Şirketi yetkilisi, İnternet Explorer Web Tarayıcısı ile www.gazmer.com.tr adresinden web sitesine ulaşır.

15. Ü r ü n S e r t i f i k a T a k i p U y g u l a m a s ı - Dağıtım Şirketi Yetkilisi, e-postadaki “Kullanıcı Adı” ve Yeni değiştirmiş olduğu “Parola” ile GazMer ürün sertifika takip uygulamasına giriş yapar. -GazMerKayıt işlemi ile birlikte Sistem Firmaya ait e-posta adresine otomatik olarak sisteme giriş bilgileri iletilir.

16. Ü r ü n S e r t i f i k a T a k i p U y g u l a m a s ı

17. Ü r ü n S e r t i f i k a T a k i p U y g u l a m a s ı

18. Ü r ü n S e r t i f i k a T a k i p U y g u l a m a s ı

19. Ü r ü n S e r t i f i k a T a k i p U y g u l a m a s ı İmalatçı veya İthalatçı Firma Gazmer • Firma Kayıt Formu doldurulur. • Ürünler Sisteme kayıt edilir. • Gerekli Belge ve Sertifikalar hazırlayanarak postalanır. • Belge ve Sertifikalar Sistemdeki bilgiler ile karşılaştırılır . • Belgelendirme Komisyonunun onayına sunulur. • Onaylanan Ürünler yayınlanır. 3 2 4 1 5 Belge ve Sertifikalar sistemdeki bilgiler ile karşılaştırılır. Gerekli Belge ve Sertifikalar Postalanır Belgelendirme Komisyonu onayından geçen ürünler yayınlanır Firma Kayıt Formu elektronik postayla iletilir. Ürünlerin Sisteme Kaydı yapılır.

20. SORUNLAR • Çoklu Mevzuat yapısı (Bakanlık mevzuatı, direktifler, milli standartlar) • Üreticilerin ilgili mevzuat ve standart revizyonunu takip sorunu • Çevirisi yapılan standartların kabulü sonucu, iptal edilen standartlar ve piyasa uyumu • Onaylı kuruluşların güvenilirliği (özellikle Doğu Avrupa ülkeleri) • Bazı üreticilerin monopol olma hırsı; Kurumların hataya zorlanarak kullanılması • Merdiven altı üretimler • Standart belgesi sahibi üreticilerin, standart dışı ürünleri piyasaya arzı. 23.06.2011 İGDAŞ

21. SORUNLAR • Direktiflerle ilgili sorunlar; Yapı Malzemeleri Yönetmeliği ekiyle ilgili standartlar belirtilmesine rağmen; gaz yakıcı cihaz direktifleri ile basınçlı kaplar direktifinde ilgili standartlar yok • Bir standart kapsamında anılamayan; özel üretim amaçlı olarak imal edilen cihazların, kullanım uygunluğuna ilişkin sorunlar (odalar, üniversiteler, muayene kuruluşları…) • CE uygulamasına ilişkin sorunlar • CE işaretlemesinin, güvenlik algılaması dışında tek başına standart olma fonksiyonu şeklinde de algılanması • Piyasaya arz ile teknik yeterlilik kavramının tam olarak algılanmamış olması • Bazı üreticilerin risk taşıyan ürünlerde self deklerasyon yöntemini kullanma isteği 23.06.2011 İGDAŞ

22. DOĞAL GAZ PİYASASINDAN TALEP VE ÖNERİLER Etkin ve Fonksiyonel Mevzuat • AB mevzuatının yanı sıra ulusal çıkarlar ve sektör(uygulayıcı) gereksinimleri de en üst düzeyde karşılanmalı. • Mevzuat oluşumunda, Sektör (uygulayıcılar) ve üreticilerin katılımı tesis edilmeli. • Teknik mevzuata ilişkin değerlendirmelerde; öncelikli olarak etkilenecek olan tarafların (uygulayıcı/üretici/müşteri) görüşlerine başvurulmalı. Mevzuatlar tüm tarafların katılımı tesis edilerek; şekilsel değil fonksiyonel esaslara göre yapılandırılmalıdır. 23.06.2011 İGDAŞ

23. DOĞAL GAZ PİYASASINDAN TALEP VE ÖNERİLER Etkin ve Fonksiyonel Standartlar • Milli Standart Kuruluşu (TSE); en az AB ülkelerinki kadar korunmalı ve güçlendirilmeli • Standartların oluşumunda, Sektör (uygulayıcılar) ve üreticilerin katılımı tesis edilmeli 23.06.2011 İGDAŞ

24. DOĞAL GAZ PİYASASINDAN TALEP VE ÖNERİLER Etkin ve Fonksiyonel Piyasa Gözetimi • Üreticiler ve uygulayıcıların da piyasa gözetiminde normatif esaslara dayalı katılımı sağlanmalı. (Sorun değil çözüm odaklı bir anlayış) • Piyasa gözetiminde temel anlayış, cezalandırmadan ziyade kalite ve ürün güvenliğini artırmaya yönelik olmalı. (Rijid olmayan yari elastiki bir anlayış ile üreticiyi kalite yönünden motive eden sonuçlar sağlamalıdır.) • Piyasa gözetimi, sonuçları itibarı ile adil olmalı ve rekabet şartını ortadan kaldırmamalı. (Rakiplerin şikayetleri, oluşturabileceği tüm sonuçları ile değerlendirilmelidir.) • Uygulamadan kaynaklı ortaya çıkan sonuçlar; piyasa gözetiminin ana esaslarından olmalıdır. (Tümevarım – Tümdendönüm) Uygulamada, laboratuar şartlarındaki kadar mükemmel sonuçlar ortaya çıkmayabilir. • PGD faaliyetinde uygunluk denetimi kadar güvenlik denetimi de önem arz etmelidir. PDG Faaliyetleri standartlar ve güvenlik esasları kapsamında; rekabeti ortadan kaldırmayacak, uygulayıcı ve tüketici ihtiyaçlarını tam olarak karşılayacak şekilde yapılmalıdır. 23.06.2011 İGDAŞ

25. SONUÇ OLARAK……… Daha güvenli bir doğal gaz piyasası oluşumu için; Doğal gaz sektörü, dinamik ve deneyimli personel yapısı ile ulusal ve uluslararası normlar kapsamında sürekli kendini yenileyen ve geliştiren bir kimliğe sahip olarak; sektöre ilişkin tüm konularda olduğu gibi standartlara ilişkin mevzuat ve teknik çalışmalar ile ürünlerin piyasa gözetimi faaliyetinde de; ilgili tüm taraflarla birlikte çalışmalarını geliştirerek sürdürecektir. TEŞEKKÜR EDERİZ………. GAZBİR İÇ TESİSAT KOMİSYONU 23.06.2011 İGDAŞ