ZAWODOWE RYZYKO ZAKAŻENIA HIV, HCV, HBV. POSTĘPOWANIE PO EKSPOZYCJI NA KREW I IPIM.

1. ZAWODOWE RYZYKO ZAKAŻENIA HIV, HCV, HBV. POSTĘPOWANIE PO EKSPOZYCJI NA KREW I IPIM. ELŻBIETA MICHALAK –WSSE OLSZTYN, KOORDYNATOR PKD W OLSZTYNIE

2. PODSTAWOWA ZASADA PRZECIWDZIAŁANIA EKSPOZYCJI. • KAŻDY CZŁOWIEK TO POTENCJALNE ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA . • WŁAŚCIWA HIGIENA PRACY ORAZ ŚWIADOMOŚĆ MOŻLIWOŚCI ZAKAŻENIA ZMNIEJSZA RYZYKO EKSPOZYCJI. • BEZ ŚWIADOMOŚCI NIE MA OSTROŻNOŚCI

3. GRUPY ZAWODOWE NAJBARDZIEJ NARAŻONE NA EKSPOZYCJĘ ZAWODOWĄ. • LEKARZE ZABIEGOWI • PIELĘGNIARKI I POŁOŻNE • PRACOWNICY STACJI DIALIZ • PRACOWNICY LABORATORIÓW • PRACOWNICY SŁUŻB RATOWNICZYCH • OSOBY SPRZĄTAJĄCE W PL. SŁ ZDROWIA • STOMATOLODZY • PRACOWNICY PROSEKTORIÓW

4. NARAŻENIA ZAWODOWE U PRACOWNIKÓW POLICJI, SŁUŻB WIĘZIENNYCH I SPRZATAJĄCYCH • WYNIKAJĄ Z KONTAKTU Z MATERIAŁEM BIOLOGICZNYM PODCZAS WYKONYWANEJ PRACY • JEST TO GRUPA ZAWODOWA O NISKIM RYZYKU EKSPOZYCJI ZAWODOWEJ

5. NAJCZĘSTRZE NARAŻENIA ZAWODOWE ZAKŁUCIA IGŁĄ ZANIECZYSZCZONĄ KRWIĄ, IPIM LUB NIEZNANEGO POCHODZENIA SKALECZENIA: SKALPELEM, INNYM NARZĘDZIEM WCZEŚNIEJSZA RANA W KONTAKCIE Z KRWIĄ I IPIM KONTAKT BŁON ŚLUZOWYCH Z KRWIĄ I IPIM WSTRZYKNIĘCIE KRWI LUB PŁYNU USTROJOWEGO EKSPOZYCJA NA PRÓBKI LABORATORYJNE

6. SKUTECZNOŚĆ ŚRODKÓW OCHRONY • Dzięki osłonięciu ręki rękawiczką lateksową przy zakłuciu igłą ze światłem ryzyko zakażenia HIV zmniejsza się o około 50%

7. CZĘSTOŚC I RODZAJ EKSPOZYCJI • 90% EKSPOZYCJI JEST NA SKÓRĘ NIEUSZKODZONĄ • 10% RANI SIĘ NARZĘDZIAMI • WŚRÓD EKSPOZYCJI NA SKUTEK ZRANIENIA CZY ZAKŁUCIA : • 23% ZAKŁUWA SIĘ PODCZAS POBIERANIA KRWI, ZAKŁADANIA WENFLONU, PO PODANIU LEKU

8. ZAKAŻENIA KRWIOPOCHODNE • HBV • HCV • HIV • ŻRÓDŁEM ZAKAŻENIA JEST KREW ORAZ WYDZIELINY I WYDALINY Z DOMIESZKĄ KRWI NP. PŁYN MÓZGOWO-RDZENIOWY, OWODNIOWY, OPŁUCNOWY MAŹ STAWOWA, ŚLINA Z KRWIĄ TKANKI NARZĄDY ORAZ NASIENIE I WYDZIELINA Z POCHWY

9. Ryzyko zakażenia przy zakłuciu • HBV od 7 do 30% • HCV od 5 do 15% • HIV 0,32% • GDY PACJENT MA AIDS OD 2,2 DO 18,9%

10. WZW B - 500 TYS.ZAKAŻONYCH W POLSCE • 80% ZAKAŻENIA BEZOBJAWOWE • 13 % OSTRE ZAPALENIE WĄTROBY • 7% MA PRZEWLEKŁE ZAPALENIE WĄTROBY MOGĄCE PROWADZIĆ DO MARSKOŚCI I PIERWOTNEGO RAKA WĄTROBY, W SKRAJNYCH PRZYPADKACH DO ŚMIERCI -0,1% • WRAŻLIWOŚĆ WIRUSA - NISZCZY GO AUTOKLAWOWANIE W CIAGU 30 MINUT • OCHRONA SZCZEPIONKA

11. WZW C 700 TYS. ZAKAŻONYCH W POLSCE • 50 % ZAKAŻONYCH NIE MA OBJAWÓCH CHOROBOWYCH • CZĘSTO OBJAWY POJAWIAJĄ SIĘ PO 20-30 LATACH OD ZAKAŻENIA – MARSKOŚĆ WĄTROBY, RAK • WRAŻLIWOŚĆ WIRUSA NISZCZY GO STERYLIZACJA • OCHRONA –BRAK SZCZEPIONKI

12. HIV PRAWIE 13 TYS. ZAKAŻONYCH W POLSCE • BRAK OBJAWÓCH CHOROBOWYCH OD ZAKAŻENIA DO ROZWOJU AIDS • OBJAWY POJAWIAJĄ SIĘ PO 10-12 LATACH OD ZAKAŻENIA • WRAŻLIWOŚĆ WIRUSA NISZCZY GO DEZYNFEKCJA, WYSOKA TEMPERATURA • OCHRONA BRAK SZCZEPIONKI

13. PRZYPOMNIENIA • STERYLIZACJA- NISZCZENIE WSZELKICH FORM MIKROORGANIZMÓW (WEGETATYWNYCH I PRZETRWALNIKOWYCH) • AUTOKLAWOWANIE JEDNA Z FORM STERYLIOZACJI POLEGAJĄCA NA DZIAŁANIU PARY WODNEJ POD WYSOKIM CIŚNIENIEM. • DEZYNFEKCJA- ODKAŻANIE NISZCZENIE FORM WEGETATYWNYCH MIKROORGANIZMÓW

14. WSKAZANIA DLA PRACOWNIKÓW SŁUŻBY ZDROWIA I SŁUŻB RATOWNICZYCH • UŻYWANIE RĘKAWIC • FARTUCHÓW, OKULARÓW, OCHRANIACZY TWARZY, • DEZYNFEKOWANIE ODPADÓW PRZED ICH USUNIĘCIEM • DEZYNFEKOWANIE NARZEDZI PRZED STERYLIZACJĄ

15. POSTĘPOWANIE PO EKSPOZYCJI • MIEJSCE ZAKŁUCIA, SKALECZENIA MYĆ DUŻĄ ILOŚCIĄ WODY Z MYDŁEM • BŁONY ŚLUZOWE PRZEPŁUKAĆ WIELOKROTNIE WODĄ LUB SOLĄ FIZJOLOGICZNĄ ( NIE SPIRYTUSEM) • NIE WYCISKAĆ RANY NIE TAMOWAĆ KRAWAWIENIA !!!! • PROFILAKTYKI HIV NIE STOSUJE SIĘ PO EKSPOZYCJI NA SKÓRĘ NIEUSZKODZONĄ!

16. cd • ZGŁOSIĆ WYPADEK PRZEŁOŻONEMU I BHP • WYKONAĆ BADANIA NA ZAK. HIV, HCV, HBV ZAŚ U OSÓB SZCZEPIONYCH NA WZWB OZNACZYĆ ANTY HBs • POBRAĆ KREW OD OSOBY BĘDĄCEJ POTENCJALNYM ŹRÓDŁEM ZAKAŻENIA I WYKONAĆ BADANIA NA ZAK. HIV, HCV, HBV • JEŚLI ŻRÓDŁO ZAKAŻENIA NIE JEST ZNANE WDROŻYĆ PROFILAKTYKĘ POEKSPOZYCYJNĄ • U KOBIET POSZKODANYCH WYKONAĆ TEST CIĄŻOWY

17. OCENĘ EKSPOZYCJI WYKONUJE LAKARZ IZBY PRZYJĘĆ • LEKARZ IZBY PRZYJĘĆ MOŻE SKONSULTOWAĆ PRZYPADEK Z LEKARZEM ZAJMUJĄCYM SIĘ TERAPIĄ HIV/AIDS • W OCENIE EKSPOZYCJI NALEŻY WZIĄĆ POD UWAGĘ: RODZAJ ESKPOZYCJI, CZAS EKSPOZYCJI, ROZLEGŁOŚĆ EKSPOZYCJI.

18. TERAPIĘ LEKAMI ANTYWIRUSOWYMI NALEŻY ZASTOSOWAĆ JAK NAJSZYBCIEJ • NAJLEPIEJ DO 2 H PO EKSPOZYCJI • NIE DŁUŻEJ NIŻ DO 48 H PO EKSPOZYCJI • POSTĘPOWANIE POEKSPOZYCYJNE PRZERYWA SIĘ GDY OKOLICZNOŚCI WSKAŻĄ, ŻE JEST ONO NIEUZASADNIONE.

19. PROFILAKTYKA POEKSPOZYCYJNA POLEGA NA: • PODAWANIU LEKÓW ANTYRETROWIRUSOWYCH PRZEZ 28 DNI W SCHEMACIE PODSTWOWYM ( 2 LEKI) LUB ROZSZERZONYM (3 LEKI) • DO MOMENTU WYKLUCZENIA ZAKAŻENIA • LEKI inhibitor odwrotnej transkryptazy + inh.proteazy

20. MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW

21. Do czasu wykluczenia zakażenia HIV należy: • Przestrzegać zasad bezpieczniejszego seksu (prezerwatywy), utrzymać wstrzemięźliwość seksualną • Nie oddawać krwi ( krwiodawstwo) • Młode matki nie karmić piersią • U osób leczonych ARV monitorować zdrowie ( morfologia, krwi, badać parametry działania wątroby, trzustki i nerek)

22. FINANSOWANIE LECZENIA POEKSPOZYCYJNEGO • Zgodnie z ustawą o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych DZ.U. nr 234 poz 1570 z 2008 r. art. 41 finansowanie leczenia poekspozycyjnego należy do pracodawcy ( zleceniodawcy).

24. ZAKAŻENIA PACJENTÓW W PLACÓWKACH SŁUŻBY ZDROWIA • ZAKAŻENIA PACJENTÓW HBV, HCV 60 % U DOROSŁYCH, 80% U DZIECI • ZAKAŻENIA PACJENTÓW HIV ( SPORADYCZNE NA ŚWIECIE) • ZAKAŻENIA NA ŚWIECIE PRAC SŁ ZDROWIA DO 2006 R ROKU 57 • ZAKAŻENIA HIV PACJENTÓW W POLSCE BRAK

25. PUNKTY KONSULTACYJNO-DIAGNOSTYCZNE CEL POWSTANIA: • UMOŻLIWIENIE DOSTĘPU DO BADAŃ I PORADNICTWA JAK NAJSZERSZEJ POPULACJI O RYZYKOWNYCH ZACHOWANIACH • PROWADZENIE NAJSKUTECZNIEJSZEJ EDUKACJI DORADCA – PACJENT PKD • ZAPEWNIENE OSOBOM, U KTÓRYCH WYKRYJE SIĘ ZAKAŻENIE JAK NAJWCZEŚNIEJSZEJ SPECJALISTYCZNEJ OPIEKI LEKARSKIEJ • POZYSKANIE OD OSÓB PODDAJĄCYCH SIĘ TESTOWANIU WAŻNYCH INFORMACJI EPIDEMIOLOGICZNYCH ( drogi zakażenia, wiek, miejsce zamieszkania)

26. PUNKTY KONSULTACYJNO-DIAGNOSTYCZNE CEL POWSTANIA: • UMOŻLIWIENIE DOSTĘPU DO BADAŃ I PORADNICTWA JAK NAJSZERSZEJ POPULACJI O RYZYKOWNYCH ZACHOWANIACH • PROWADZENIE NAJSKUTECZNIEJSZEJ EDUKACJI DORADCA – PACJENT PKD • ZAPEWNIENE OSOBOM, U KTÓRYCH WYKRYJE SIĘ ZAKAŻENIE JAK NAJWCZEŚNIEJSZEJ SPECJALISTYCZNEJ OPIEKI LEKARSKIEJ • POZYSKANIE OD OSÓB PODDAJĄCYCH SIĘ TESTOWANIU WAŻNYCH INFORMACJI EPIDEMIOLOGICZNYCH ( drogi zakażenia, wiek, miejsce zamieszkania)

27. PUNKTY KONSULTACYJNO-DIAGNOSTYCZNE KORZYŚCI JAKIE OTRZYMUJE PACJENT: • PORADĘ OTRZYMANĄ DYSKRETNIE I ANONIMOWO • BEZPŁATNE BADANIA W KIERUNKU anty-HIV • UŚWIADAMIA SOBIE WŁASNE RYZYKOWNE ZACHOWANIA ( często podejmuje decyzję o ich zmianie) • WSPARCIE PSYCHICZNE SZCZEGÓLNIE WAŻNE PRZY STWIERDZENIU ZAKAŻENIA, ADRESY PRZYCHODNI DLA HIV+ • MATERIAŁY EDUKACYJNE

28. DOSTĘP DO DIAGNOSTYKI W PKD • OBECNIE W POLSCE MAMY 25 PUNKTÓW KONSULTACYJNO-DIAGNOSTYCZNYCH W KIERUNKU HIV. • W WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIM DZIAŁAJĄ 2 PKD W OLSZTYNIE I EŁKU.

29. PKD OLSZTYN • Punkt Konsultacyjno-Diagnostyczny w kierunku HIV w WSSE Olsztyn Ul Żołnierska 16 Tel. 524-83-59 Dni i godziny pracy Wtorki i czwartki od 15 do 18.

30. PKD EŁK • Punkt Konsultacyjno - Diagnostyczny przy Poradni Dermatologiczno - Wenerologicznej Szpitala Wojskowego w Ełku ul. Kościuszki 3019-300 Ełktel. 087-621-98-79Dni i godziny pracy: • poniedziałek, czwartek 16.00 - 17.30

31. HIV i AIDS w Polsce - dane od początku epidemii (1985 r.)do końca listopada 2009 roku • 12 689zakażonych ogółemco najmniej • 5 507 zakażonych w związku z używaniem narkotyków( 43%). • 2 305 zachorowań na AIDS1 025 chorych zmarło

32. Sytuacja epidemiologiczna w woj. warmińsko-mazurskim od 1989 do 31-03-2010(zarejestrowanych przez WSSE Dział Epidemiologii) • liczba osób żyjących z wirusem HIV (dodatnich, potwierdzonych): 443 • w tym: • liczba chorych na AIDS: 63 • liczba zgonów z powodu AIDS: 17 zakażeni: • w wyniku brania narkotyków dożylnych:150 osób( 34%) • wg płci: mężczyźni - 353, kobiety - 90, • wg miejsca zamieszkania: miasto - 307 osób, wieś - 23 osób, brak adresu - 113 osób.

33. Dynamika zakażeń HIV w woj. warmińsko-mazurskim • w 2001 roku zgłoszono 36 nowych zakażeń HIV • i 3 zachorowania na AIDS, • w 2002 roku zgłoszono 36 nowych zakażeń HIV • i 3 zachorowania na AIDS, • w 2003 roku zgłoszono 45 nowych zakażeń HIV • i 2 zachorowania na AIDS, • w 2004 roku zgłoszono 38 nowych zakażeń HIV, • 2 zachorowania na AIDS i 1 zgon z powodu AIDS, • w 2005 roku zgłoszono 32 nowych zakażeń HIV, • 6 zachorowań na AIDS i 2 zgon z powodu AIDS. • w 2006 roku zgłoszono 49 nowych zakażeń HIV, • 7 zachorowań na AIDS i 1 zgon powodu AIDS. • W 2007 roku zgłoszono 51 nowych zakażeń HIV • i 12 zachorowań na AIDS. • w 2008 roku zgłoszono 35 nowych zakażeń HIV i 11 zachorowań na AIDS • W 2009 roku zgłoszono 29 zakażeń HIV i 9 zachorowań na AIDS

34. DYNAMIKA ZAKAŻEN HIV W LATACH 2001-2009 WARMIŃSKO-MAZURSKIE

35. ANALIZA ANKIET W MISIĄCU PAŹDZIERNIKU 2008 OSÓB ZGŁASZAJĄCYCH SIĘ NA BADANIA W KIERUNKU HIN W PKD OLSZTYNLICZBA PRZEBADANYCH OSÓB 65ANALIZA WIEKU OSÓB ZGŁASZAJĄCYCH SIĘ NA BADANIA

36. PRZYCZYNA BADAŃ W KIERUNKU HIV:SEKS ( WSZYSTKIE TYPY KONTAKTÓW SEKSUALNYCH)INNE ; BÓJKI, WYPADEK, KONTAKTY ZE SŁ ZDROWIA, SKALECZENIE OPATRYWANIE RANY NIEZNANEJ OSOBIE, OBAWA ŻE WYNIK TESTUI LABORATORIUM JEST NIEPRAWIDŁOWY

37. ORIENTACJA SEKSUALNA OSÓB BADAJĄCYCH SIĘ W %

38. PRZYDATNE ADRESY I TELEFONY • OGÓLNOPOLSKI CAŁODOBOWY TELEFON ZAUFANIA AIDS (0-22) 622-50-01 • ZIELONA LINIA AIDS (0-22) 621-33-67. • www.aids.gov.pl • www.wsse.olsztyn.pl