Cümle Anlamı

1. Cümle Anlamı www.selcukhoca.com

2. Cümle Anlamı Anlam İlişkileri Anlatım Teknikleri Cümlenin Yorumu Cümle Yapısı Niyet ve Duygu Bildiren Cümleler

3. 1. Öznel ve Nesnel Anlatım Anlatım Teknikleri . Kişiden kişiye göre değişen, doğru ya da yanlış olduğu kanıtlanamayan yargıların bulunduğu anlatımlara öznel anlatım denir. En güzel meyve elmadır.

4. 1. Öznel ve Nesnel Anlatım . Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye göre değişmeyen, kanıtlanabilir bir özellik taşıyan yargıların bulunduğu anlatımlara nesnel anlatım denir. Ayşe’nin bir elması var.

5. Örnek Soru 1 • Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesnel bir anlatım vardır? A) Göreceksiniz, bu maç berabere bitecek. B) Kutuplardaki buzların erimesiyle denizlerin seviyesi yükseliyor. C) Yaşamın temelinde, karşılıklı sevgi ve saygı vardır. D) Beyaz, diğer renklerden güzeldir. 2003 OKS Doğru Cevap : B

6. 2. Dolaylı ve Düz Anlatım Anlatım Teknikleri Cümle içinde başkasına ait bir sözü kendi söyleyişimize göre değiştirerek anlatmaya dolaylı anlatım denir. . Cümle içinde başkasına ait bir sözü değiştirmeden aktarmayadüz (doğrudan) anlatım denir. Annem “Artık botlarını giymen gerekiyor.” dedi. Annem artık botlarımı giymem gerektiğini söyledi.

7. 3. Mecaz Anlatım Anlatım Teknikleri . Mecaz anlamlı kelimeler kullanıldığı cümlelerle yapılan anlatımamecazlı anlatım denir. Güneş bize gülen yüzünü gösterdi.

8. 4. Koşula Bağlılık Cümlede Anlam İlişkileri . Bir eylemin ya da durumun gerçekleşebilmesi için önceden olması gereken başka bir durumun varlığına koşula bağlılık denir. Havuç yersen gözlerin bozulmaz.

9. Örnek Soru 2 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin gerçekleşmesi şarta (koşula) bağlıdır? A) Zamanında geleceğim diyorsun ama geç kalıyorsun. B) Çalışıyorsun ama bu tempoyla zamanında bitiremezsin. C) Günlerdir aradı ama bir türlü izine rastlamadı. D) Sinemaya giderim ama sen de gelirsen 1998 OKS Doğru Cevap : D

10. 5. Neden-Sonuç İlişkisi Cümlede Anlam İlişkileri . Bir eylemin hangi gerekçeyle ya da hangi nedenden dolayı yapıldığını bildiren cümlelerdeneden-sonuç ilişkisi vardır. Karnı acıktığı için bebek ağlamaya başladı.

11. Örnek Soru 3 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden – sonuç ilişkisi vardır? A) Harman yerinde doğmuş, çocukluğu da köyde geçmişti. B) Üst geçitten geçmiş, trafik kurallarına uymuştu. C) Gürültüden çok korkmuş, yüzü sapsarı kesilmişti. D) Durağa zamanında varmış, otobüs de zamanında gelmişti. 1999 OKS Doğru Cevap : C

12. 6. Amaç-Sonuç İlişkisi Cümlede Anlam İlişkileri . Cümledeki yargılardan birinin amaç, diğerinin o amaca dayalı eylemi bildirdiği cümlelerdeamaç -sonuç ilişkisi vardır. Okula gitmek üzere evden çıktı.

13. 8. Cümle Tamamlama Cümle Yapısı . Cümlede eksik bırakılan yerlerin tamamlaması veya cümlenin devamının getirilmesi istenir. Sevmekten korkmayın, sevdikçe dünyanız ………. yalnızlık nedir ……. . 1998 - LGS renklenecek bilmeyeceksiniz

14. Örnek Soru 4 Ne kadar ………… olursak olalım, bunu ………… sevdiklerimiz yoksa mutlu olamayız. Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdaki sözcüklerden hangileri getirilmelidir? A) girişken - gösterecek B) çalışkan - söyleyecek C) düşünceli - dinleyecek D) başarılı – paylaşacak 2004 OKS Doğru Cevap : D

15. 8. Cümle Oluşturma Cümle Yapısı . Dağınık halde verilen kelime ve kelime gruplarından anlamlı ve mantıklı bir cümle oluşturulması istenir. başarıya hayatta ulaşılır çalışmakla yılmadan 1995 - DPY

16. Örnek Soru 5 Kitapsız bir dünya düşünemiyorum. Henüz kitap okumamış olanlara da şunu öneriyorum: …….. Paragraf, aşağıdaki cümlelerin hangisiyle sürdürülürse anlam bütünlüğü sağlanır? A) Kitapçılara şöyle bir göz atsınlar. B) Hangi tür kitaplardan hoşlandıklarına karar versinler. C) Kitap okuyan arkadaşlar edinsinler. D) Hemen bir kitap alıp okumaya başlasınlar. 2003 OKS Doğru Cevap : D

17. 9. Vecize Özel Cümleler . Bir duyguyu, bir düşünceyi kısa ve özlü bir şekilde anlatan, kim tarafından söylendiği bilinen güzel sözlere vecize denir. Benim naçiz vücudum, bir gün elbet toprak olacaktır; fakat, Türkiye Cumhuriyeti sonsuza kadar yaşayacaktır. Mustafa Kemal Atatürk

18. 10. Atasözü Özel Cümleler . Uzun yılların deneyimi sonucu oluşan, az sözle çok şey anlatan, halka mal olmuş, anonim, özlü sözlere atasözü denir. 1. Atasözleri kalıplaşmıştır. 2. Atasözleri genellikle mecaz anlamlıdır. 3. Atasözleri genel bir yargı bildirirler. 4. Atasözleri konuları bakımından sınıflandırılabilir. 5. Atasözleri halkın inanışlarını, gelenekleri görenekleri, tabiat olaylarını, sosyal yaşamla ilgili tecrübeleri anlatır ve ders verirler. Fazla aş, ya karın ağrıtır ya baş. Bir elin nesi var iki elin sesi var. Su testisi su yolunda kırılır. Emeksiz ekmek olmaz. Zahmetsiz rahmet olmaz. Bir çöplükte iki horoz ötmez Akacak kan damarda durmaz.

19. Örnek Soru 6 “Haklı bir gerekçesi olsa da, insan, yüreğini aklından ayırmamalıdır.” cümlesindeki düşünceyi aşağıdaki atasözlerinden hangisi desteklemez? A) Aklına geleni işleme, her ağacı taşlama. B) Kimsenin ahı kimsede kalmaz. C) Öfkeyle kalkan zararla oturur. D) Düşüne düşüne görmeli işi, sonra pişman olmamalı kişi. 2005 OKS Doğru Cevap : B

20. 11. Üslup Niyet ve Duygu Bildiren Cümleler . Bir sanatçının görüş, duyuş, algılayış ve anlatıştaki özelliklerine, ya da bir dönemim kendine özgü anlatış biçimine üslup denir. Hikayelerinde kişileri dış görünüşlerinden çok psikolojik özellikleriyle anlatıyor.

21. 12. Karşılaştırma . Birbiriyle ilgili iki kavramı veya durumu ortak olan veya olmayan yönleriyle ele alarak aralarındaki benzerlikleri ve farklılıkları belirtmeye karşılaştırma denir. . Kaplumbağa tavşandan daha hızlıdır.

22. Örnek Soru 7 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde karşılaştırma yapılmamıştır? A) Antalya o zaman da bir liman kentiydi. B) Meydana gelen en şiddetli sarsıntı budur. C) Çocukların tümü cılız ve hastalıklıydı. D) Babanı biraz daha yaşlanmış gördüm. 1999 OKS Doğru Cevap : C

23. 13. Tanımlama . Bir şeyin ne olduğunu anlatan “Bu nedir?” sorusuna cevap veren cümleler tanımlama cümlesidir. Dil, duygu ve düşüncelerimizi aktarmaya yarayan bir araçtır.

24. 13. Değerlendirme . Bir olayın veya kavramın, belli bir görüşe göre iyi ve kötü yanlarının ortaya konulmasına değerlendirme denir Beyaz tüylü, sivri kulaklı bir kedisi vardı. Beyaz tüylü, sivri kulaklı yaramaz bir kedisi vardı.

25. Örnek Soru 8 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “değerlendirme” söz konusu değildir? A) Yazarın ilk öykü kitabı “Ceviz Oynamaya Geldim Odana”dır. B) Gerekli kaynakları olsaydı sınavı kazanırdı. C) Şairin insanı etkileyici, akıcı bir anlatımı vardı. D) Bugünkü davranışlarını ona pek yakıştıramadım. 2005 OKS Doğru Cevap : A

26. 14. Varsayım . Henüz gerçekleşmemiş bir durumu gerçekleşmiş gibi kabul edip onunla ilgili yargıya varmaya varsayım denir Diyelim ki ıssız bir adaya düştün.

27. Örnek Soru 9 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “gerçekte olmayıp öyle sanılan bir durum” söz konusudur? A) Kızı da annesi gibi güzel resimler çiziyor. B) Ahşap ev, bana, temelinden sallanıyor gibi geldi. C) Güneş, bulutların arasından çıkacak gibi oldu. D) Parası pulu yokmuş gibi eski püskü şeyler giyiyor. 2006 OKS Doğru Cevap : B

28. 15. Öneri . Bir konuda eksik görülen herhangi bir şeyin nasıl tamamlanacağına dair teklif getirmeye öneri denir. Her gün dişlerini fırçalamalısın.

29. 16. Eleştiri . Bir eseri, bir insanı veya bir konuyu doğru ve yanlış yanlarını bulup göstermek için incelemeye eleştiri denir. Yazar kitabında canlılığı yakalayamamış, tek boyutlu basmakalıp kişiler oluşturmuş.

30. 17. Ön Yargı (Peşin Hüküm) . Bir olay veya kişiyle ilgili değişik sebeplerden dolayı önceden edindiğimiz olumlu veya olumsuz yargılara ön yargı (peşin hüküm) denir. Bu takım bu sene kesin şampiyon olur

31. 18. İhtimal (Olasılık) . Bir olayın veya herhangi bir şeyin görünüşe göre olacağını sanmaya ihtimal (olasılık) denir. . Hava bulutlu, yağmur yağabilir.

32. 18. Uyarı (İkaz) . Bir olay gerçekleşmeden önce onun olabileceğine dair ikazda bulunmaya uyarı (ikaz) denir. Bu kadar çok para harcarsan hiç paran kalmayacak..

33. Örnek Soru 10 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “uyarı” söz konusudur? A) Dışarı çıkarken iyi giyinmediğinden çok üşümüştü. B) Bu şarkıyı bir daha dinlemek ister misiniz? C) Kalemini bulamayınca kardeşine çok kızdı. D) Seni sevenleri üzdüğünün farkında mısın? 2003 OKS Doğru Cevap : D

34. 19. Kinaye . Bir gerçeği vurgulamak için genellikle sözün imalı olarak tam karşıt anlam içerecek biçimde kullanılmasına kinaye denir. Bu hızlı gidişle artık yarın sabah okula varırız.

35. 20. Abartma . Bir olayı veya durumu daha etkili bir hale getirmek için olduğundan çok fazla göstermeye abartma denir. Hasta sabaha kadar ateşler içinde cayır cayır yandı.

36. Örnek Soru 12 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “abartma“vardır? A) Arkadaşım çok güçlüydü. B) Ulaşımda, ses hızını aşan teknolojiler geliştirildi. C) Bir fıkra anlattı ki güle güle öldük. D) Deniz sabah saatlerinde çarşaf gibiydi. 1998 OKS Doğru Cevap : C

37. 21. Yakınma (Sitem) . Bir kişi ya da durum hakkında başkasına dert yanmaya, şikayet etmeye yakınma (sitem) denir. Maalesef Afrika’daki açlık sorunu hakkında herkes yeterince duyarlı değil!

38. Örnek Soru 13 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yakınma” söz konusudur? A) Ömründe bir kere bile yalan söylememiştir. B) Güneş sanki bugün daha erken doğdu. C) Problemi umduğumdan daha kısa sürede çözdü. D) Sonunda eşyalarını düzenli kullanmayı öğrenebildi. 1999 OKS Doğru Cevap : D

39. 22. Özlem . Bir kimseyi veya bir şeyi görme, ona kavuşma isteği duymaya özlem denir. Şimdi İzmir’de olmak vardı !

40. 23. Küçümseme . Birini, bir şeyi küçük görmeye, ona değer vermemeye küçümseme denir. Benimle yarışması için daha çok çalışması gerekir.

41. Örnek Soru 14 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “küçümseme” anlamı vardır? A) Bu maçı kazanıp da şampiyon olacaklarmış. B) Eline geçen fırsatları değerlendirmeliydin. C) Ne sen, ne de ben ona bu durumu anlatamadık. D) Ne yazık ki bu konuyu her ikisi de biliyorlarmış. 2002 OKS Doğru Cevap : A

42. 24. Aşamalı Durumlar . Bir olayın veya durumun olumlu veya olumsuz yönde giderek değiştiğini ilerlediğini anlatan yargılardır. Bu çocuk günden güne ilerleme kaydediyor.

43. 25. Tekdüzelik (Monotonluk) . Bir durumun, olay ya da olgunun hiç değişmeksizin aynı kaldığını veya hep aynı biçimde sürüp gittiğini anlatan yargılardır. Evden okula okuldan eve gidip geliyorum.

44. 26. Hayıflanma . Umulup beklendiği gibi gerçekleşmeyen bir durum ve ya olay karşısında üzülmeyi bildiren yargılardır. Nasıl geçti habersiz o güzelim yıllarım?

45. 26. Pişmanlık . Olumsuz bir durumdan dolayı üzülmeyi, kendi kendine şikayet etmeyi bildiren yargılardır. Keşke daha çok çalışsaydım…

46. Örnek Soru 15 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, pişmanlık duyulduğu anlatılmaktadır? A) Uzun yıllar memleketimden ayrı yaşadım. B) Her geçen gün işimiz zorlaşıyor. C) Yüreğime ansızın bir hüzün çöküverdi. D) Bu işe başlamasaydım iyi olacaktı. 2002 OKS Doğru Cevap : D

47. 26. Şaşkınlık . Umulmayan, beklenmeyen bir olay ya da olgu karşısında düşünce karışıklığı geçirmeyi, şaşkın hale gelmeyi bildiren yargılardır. Hayret, ufacık yerde kaybolduk.

48. Örnek Soru 16 Aşağıdaki cümlelerin hangisinden “beklenilmeyen bir durumla karşılaşıldığı” anlaşılmaktadır? A) Bu yılki buğday verimi her zamankinden az değildi. B) Bütün ihtimalleri dikkate almalıydık. C) Bu şekilde davranacağından emindim. D) Sonunda bütün endişelerinde haklı çıktı. 2004 OKS Doğru Cevap : B

49. Cümlenin Yorumu Örnek Soru 17 Ahmet’in bugün eve geleceğini zannetmiyorum. Aşağıdaki cümlelerin hangisi anlam yönünden bu cümleyle aynıdır? A) Ahmet, sanırım bugün eve gelmez. B) Ahmet, bugün eve belki de gelemez. C) Ahmet’in bugün eve gelmeyeceğini biliyorum. D) Ahmet eve bugün değil, yarın gelebilir. 2005 OKS Doğru Cevap : A

50. Örnek Soru 18 Yalnızca bakma, gör; yalnızca duyma, dinle; yalnızca konuşma, iletişim kur. Aşağıdakilerden hangisi, bu sözle verilmek istenen öğütlerden biri olamaz? A) Çevreni bilinçli olarak gözlemle. B) İlişkilerde duygu ve düşüncelerine yer ver. C) Sana söylenenleri dikkatle izle. D) Başkalarını eleştirmekten çekinme. 2001 OKS Doğru Cevap : D