Plan prezentacji:

1. Webkamerkowe obserwacje gwiazd zmiennychPrezentacja jest uzupełnieniem do opracowania tekstowego pod tytułem: Obserwacje RZ Cas za pomocą kamerki internetowej.

2. Plan prezentacji: • Co obserwować • Czym obserwować • Jak obserwować

3. Co obserwować – gwiazdy zmienne Gwiazdy zmienne od lat fascynowały astronomów. Poznanie ich pozwala lepiej zrozumieć zagadnienia ewolucji gwiazd i przebiegających w nich procesów. Pierwszą odkrytą gwiazdą zmienną była Mira Ceti. Została ona odkryta przez Davida Fabriciusa w 1596 roku.

4. Do obserwacji fotometrycznych przy użyciu kamerki internetowej najlepiej nadają się gwiazdy zmienne zaćmieniowe. Mają one krótkie okresy zmian i odpowiednią amplitudę.

5. Co da się obserwować? Fotometrię przy pomocy webcama można robić pod następującymi warunkami: Jasność gwiazdy w maksimum powinna mieścić się w przedziale jasności 5-10 magnitudo Amplituda zmian powinna być dwa razy większa, niż rozrzut otrzymywanych wyników (w praktyce oznacza to amplitudę większą niż 0.8 magnitudo)

6. Aby wiedzieć które gwiazdy spełniają powyższe warunki warto zajrzeć na stronęwww.as.wsp.krakow.pl/ephem/ Znajdują się tam efemerydy gwiazd zmiennych, zaćmieniowych.

7. Jak odszukać gwiazdę na niebie? Skoro wiemy już którą gwiazdę chcemy obserwować, należy odnaleźć ją na niebie. Sprawa nie jest prosta ponieważ większość gwiazd zmiennych nawet będąc w maksimum, ma jasność mniejszą niż 6 magnitudo. Zatem są niewidoczne gołym okiem. W celu odszukania gwiazdy najprościej posłużyć się odpowiednią mapką.

8. Oto kilka programów które służą do robienia mapek nieba: • Cartes du Ciel • Guide • Sky Map Pro

9. Wykonanie mapki w jednym z wymienionych programów sprowadza się do podania nazwy gwiazdy (program ją wyszuka) i wydrukowania tego co widzimy na monitorze. Ponieważ jasności gwiazd są zbyt małe aby zauważyć je nieuzbrojonym okiem, najpierw należy aparaturę wycelować w odpowiednią część nieba,a następnie za pomocą celownicy (ma większy zasięg) odnaleźć gwiazdę. Identyfikacji najlepiej dokonać poprzez porównanie zarejestrowanego zdjęcia z mapką.

10. Będzie to wymagało wprawy!Nie należy się poddawać!

11. Propozycje gwiazd do obserwacji w celu wykształcenia warsztatu: • RZ Cas • TX UMa • U Cep Są to gwiazdy które świetnie nadają się do fotometrii kamerką i ich obserwacje prawie zawsze dają doskonałe efekty. Warto od nich rozpocząć, aby wykształcić swój własny warsztat.

12. Czym obserwować? Aby móc rozpocząć obserwacje przy pomocy kamery należy skonstruować swój własny zestaw do obserwacji. Głównym składnikiem zestawu jest internetowa kamera zbudowana na bazie CCD, zmodyfikowana w celu możliwości rejestrowania zdjęć o długich czasach ekspozycji.

13. Modyfikacja na własna rękę niesie ze sobą ryzyko uszkodzenia sprzętu, zatem najprościej oddać kamerkę do punktu w którym tego typu modyfikacje się wykonuje.

14. Ważne aby nabyć kamerę w której jest możliwość wykręcenia obiektywu i która posiada matrycę CCD.

15. Na zestaw składa się: • Kamera PhilipsVesta Pro PCVC680K lub inna kamera wyposażona w detektor CCD • Adapter do obiektywu • Obiektyw Helios firmy Zenith 50mm f/2.8 lub inny obiektyw z gwintem M42 • Celownica • Mocowanie • Montaż paralaktyczny z silnikiem • Statyw • Zegar do synchronizacji czasu

16. Zestaw do obserwacji

17. Aby rejestrować zdjęcia z kamery należy podłączyć ją do komputera, zatem istnieje konieczność zaopatrzenia się w laptopa.(komputer z procesorem 266 MHz i 64 MB RAM w zupełności wystarczy)

18. Jak obserwować W tej części zostanie zaprezentowane oprogramowanie jakie zostało użyte do zaplanowania, zebrania i redukcji danych. (Dokładne instrukcje znajdują się w opracowaniu.) Programy Gcvs2cat (niedaleka przyszłość), Mebs, Ptelcat i AVE można nieodpłatnie ściągnąć ze strony projektu GZZ: www.as.wsp.krakow.pl/gzz/programy/prog.htm Program DS9 nieodpłatnie można ściągnąć ze strony: hea-www.harvard.edu/RD/ds9

19. Oprogramowanie: • Gcvs2cat – do tworzenia plików .cat • Mebs – do planowania obserwacji • CLR Script – do pisania skryptów • AstroVideo – do obserwacji • Ptelcat – do liczenia poprawki heliocentrycznej • SAOImage DS9 – do dobrania odpowiedniego czasu ekspozycji i podglądu obserwacji • AIP4WIN – do fotometrii • Edytor tekstu – do obróbki plików tekstowych • Arkusz kalkulacyjny – do tworzenia wykresów • AVE – do wyznaczania minimów

20. W programie CLR SCRIPT zostały napisane dwa skrypty: • start.csp • fotografia.csp Dzięki nim istnieje możliwość automatyzacji czynności wykonywanych przez użytkownika co oszczędza sporo czasu.

21. AstroVideo Jest to program do zbierania danych. Kontroluje on pracę kamery i zapisuje zdjęcia na dysku. Jego poważnym mankamentem jest fakt, że nie możemy sprawdzić w nim, czy zdjęcie nie jest prześwietlone. Możemy to zrobić za pomocą programu DS9. (jak to zrobić zostało szeroko omówione w opracowaniu)

22. AstroVideo • Zapisuje zdjęcia z kamerki w formacie FITS z rozszerzeniem .fit • Zdjęcia są robione w rozdzielczości 320 x 240 pikseli • Robi ekspozycje składając klatki. Zadajemy czas ekspozycji pojedynczej klatki i ilość klatek składających się na jeden obrazek

23. Zdjęcie w formacie FITS(RZ Cas)

24. Wyznaczone minimum RZ Cas: