Komunikacja interpersonalna

1. Komunikacja interpersonalna

2. Plan prezentacji • Podstawowe definicje • Zasady komunikacji interpersonalnej • Zakłócenia w komunikacji • Postawy w komunikacji • Komunikacja werbalna • Komunikacja niewerbalna • Komunikacja medialna na podstawie zachowań polityków • Podsumowanie, czyli kilka dobrych rad

3. Podstawowe definicje Komunikacja – proces porozumiewania się jednostek, grup lub instytucji. Celem jest wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami, ideami. Proces ten odbywa się na różnych poziomach przy użyciu zróżnicowanych środków i wywołuje określone skutki. Komunikacja interpersonalna – podejmowana w określonym kontekście wymiana werbalnych, niewerbalnych i wokalnych sygnałów w celu osiągnięcia lepszego poziomu współdziałania.

4. Podstawowe definicje Proces komunikowania możemy nazwać pełnym, gdy przebiegnie w dwóch kierunkach: • nadawca nadaje wiadomość • odbiorca reaguje przesyłając wiadomość zwrotną. Elementy obecne w procesie komunikowania: • nadawca • kodowanie • komunikat • kanał • odbiorca • dekodowanie • szum • sprzężenie zwrotne

5. Podstawowe definicje INTENCJA KODOWANIE PRZEKAZYWANIE SYGNAŁU WIADOMOŚĆ ODBIÓR WIADOMOŚCI ODKODOWANIE INTERPRETACJA Proces porozumiewania się:

6. Podstawowe definicje Badania przeprowadzone na temat procesu komunikowania wykazują, że porozumiewanie się, poza snem zajmuje nam 70% czasu, w tym: • 32% mówienie • 42%-57% słuchanie. Wykazują one także, iż poszczególne kanały przekazu informacji mają zróżnicowany wpływ na kształtowanie ogólnej oceny wypowiedzi. I tak treść wyrażona poprzez: • słowa wpływa jedynie w 7% • przekaz zawarty w tonie głosu decyduje w 38% • przekaz zawarty w mimice twarzy decyduje w 55% o odbiorze informacji.

7. Podstawowe definicje Em Griffin w swojej książce „Podstawy komunikacji społecznej” porównuje proces komunikowania interpersonalnego do gier: • komunikacja jako gra w kręgle • komunikacja jako gra w ping-ponga • komunikacja jako rozwiązywanie kalamburów.

8. Zasady komunikacji interpersonalnej Wyróżniamy trzy podstawowe zasady komunikacji: • zrozumienie • zdefiniowanie terminów • stosowanie symboliki

9. Zakłócenia w komunikacji Doświadczenia kulturowe Doświadczenia wychowawcze Doświadczenia osobiste

10. Zakłócenia w komunikacji O konflikcie mówimy, wtedy, gdy dwie lub więcej osób, grup wzajemnie od siebie zależnych spostrzega niemożliwe do pogodzenia różnice interesów, niemożność realizacji ważnych potrzeb lub/i wartości oraz podejmuje działania, aby tę sytuację zmienić. Od tego, jakie to będą działania zależą dalsze losy konfliktu. Detektory konfliktu – objawy, które jednoznacznie wskazują na możliwość pojawienia się sporu.

11. Zakłócenia w komunikacji Wyróżniamy pięć faz konfliktu: FAZA I – „coś jest nie tak”

12. Zakłócenia w komunikacji FAZA II – „wrogość”

13. Zakłócenia w komunikacji FAZA III – „kulminacja”

14. Zakłócenia w komunikacji FAZA IV – „wyciszanie”

15. Zakłócenia w komunikacji FAZA V – „porozumienie”

16. Postawy w komunikacji Postawa I - agresywność

17. Postawy w komunikacji Postawa II - uległość

18. Postawy w komunikacji Postawa III – asertywność "Ja jestem w porządku i mam prawo być sobą. Ty jesteś w porządku i masz prawo być sobą."

19. Postawy w komunikacji 5 zasad asertywności Herberta Fenterheima: • Masz prawo do wyrażania siebie, swoich opinii, potrzeb, uczuć – tak długo, do póki nie ranisz innych. • Masz prawo do wyrażania siebie – nawet, jeśli rani to kogoś innego – dopóki twoje intencje nie są agresywne (są asertywne). • Masz prawo do przedstawiania innym swoich próśb – dopóki uznajesz, że oni mają prawo odmówić. • Są sytuacje, w których kwestia praw poszczególnych osób nie jest jasna. Zawsze jednak masz prawo do przedyskutowania tej sytuacji z drugą osobą. • Masz prawo do korzystania ze swoich praw.

20. Komunikacja werbalna Komunikacja werbalna to mowa, która jest najbardziej złożonym, subtelnym i specyficznie ludzkim środkiem porozumiewania się. Rozróżniamy różne rodzaje wypowiedzi werbalnej: mowa egocentryczna, polecenia i instrukcje, pytania, informacje. Warunkiem dobrej komunikacji słownej jest wspólny słownik w zakresie poruszanego tematu. Wyróżniamy dwa typy komunikacji werbalnej: • pionową • poziomą

21. Komunikacja werbalna Aktywne słuchanie - słyszeć nie znaczy słuchać! Słyszenie to wyłącznie czynność percepcyjna, mimowolna dokonująca się za sprawą receptorów w obrębie narządu słuchu. Słuchanie natomiast jest czynnością selektywną, która obejmuje zarówno czynność receptorów słuchowych jak również proces interpretacji odbieranych bodźców słuchowych. Aktywne słuchanie angażuje umysł słuchacza w znacznie większym stopniu. Jest to proces kierunkowy- służy uzyskaniu określonych informacji, poznaniu poglądów rozmówcy, jego postaw, uczuć, emocji, etc. Wymaga podążania za tokiem myślenia rozmówcy, przyjmowania jego punktu widzenia, etc.

22. Komunikacja werbalna Wyróżnić można sześć poziomów słuchania: • „nieprzytomny wzrok” • „automatyczna odpowiedź” • „mogę powtórzyć kilka ostatnich słów” • „mogę wytłumaczyć to komuś innemu” • „mogę nauczyć kogoś innego”

23. Komunikacja werbalna Przekazywanie informacji: W rozmowie, oprócz słuchania bardzo ważne jest też to co mówimy i jak to robimy. Przed rozpoczęciem wystąpienia, lekcji czy wykładu należy dokładnie przygotować sobie jego „zawartość”, czyli to, co chcemy powiedzieć. Pomocą może być tutaj schemat: wstęp – rozwinięcie – podsumowanie.

24. Komunikacja werbalna O wiele lepiej zapamiętujemy informacje, które: • podawane są na początku lub na końcu: efekt zapamiętywania i efekt świeżości, • podane są w niezwykły sposób, • mają jakiś związek z zagadnieniami, o których już coś wiemy, • są często powtarzane, • są przekazywane z entuzjazmem.

25. Komunikacja niewerbalna Kanał niewerbalny służy przede wszystkim do określania stosunków międzyludzkich, wyrażania stanów emocjonalnych i postaw. Wg psychologów komponent słowny w konwersacjach bezpośrednich wynosi mniej niż 35%, a ponad 65% informacji ludzie przekazują w sposób niewerbalny. Kanały ekspresji niewerbalnej: • ruchy ciała • zależności przestrzenne

26. Komunikacja niewerbalna Ruchy ciała : • mimika • kinezjetyka • prajęzyk • kontakt wzrokowy

27. Komunikacja niewerbalna Ekspresja oczu wyraża się nie tylko poprzez spoglądanie, ale również: • zmianę wielkości źrenic (2-8 mm), • wskaźnik mrugania (zwykle co 3-10 sek.), • stopień otwarcia oczu (od szeroko otwartych do przymkniętych powiek), • wyraz oczu - tzw. maślane oczy, mordercze spojrzenie

28. Komunikacja niewerbalna Zależności przestrzenne - proksemika dostarcza informacji o partnerach interakcji na podstawie przestrzennej odległości między nimi. Zachowania proksemiczne pozostają pod wpływem dwóch sprzecznych potrzeb: afiliacji i prywatności. Strefy w zachowaniach przestrzennych: • strefa intymna (0-45cm), • strefa osobista (45-120 cm), • strefa społeczna (1,2-3,6 m), • strefa publiczna (3,6-6m).

29. Komunikacja medialna Komunikacja medialna – proces komunikowania masowego, w którym kanałem jest jedno z mediów, tj, prasa, telewizja, Internet etc. Rodzaje mediów wg M. McLuhana: • gorące – angażujące jeden ze zmysłów, wymagające od odbiorcy skupienia i zaangażowania, np. radio, gazeta czarno-biała • zimne – brak zaangażowania odbiorcy, bierność, odbiór przekazu przy pomocy kilku zmysłów, np. telewizja, kolorowe czasopisma

30. Komunikacja medialna „Pamiętam pierwsze szkolenie. Najpierw Tusk robi wszystko to co zwykle – rzuca oczami po ścianach, konstruuje te swoje długachne zdania. Więc wytykam mu: zdania tasiemcowate, brak kontaktu wzrokowego, słowa trudne i jeszcze czasami nieadekwatna gestykulacja.” Adam Łaszyn

31. Podsumowanie, czyli dobre rady Zasady skutecznego porozumiewania się, o których należy pamiętać: • nie oceniajmy • nie dawajmy „dobrych rad” • dbajmy o prostotę i przejrzystość języka • unikajmy „gadulstwa” • sprawdzajmy poprzez zadawanie pytań, czy jesteśmy zrozumiali • dostosujmy tempo i ton głosu • uważnie słuchajmy • nie wyciągajmy informacji na siłę • zadbajmy o komfort rozmowy • sprawdźmy dostępny nam czas • dobierzmy odpowiednie miejsce

32. Podsumowanie, czyli dobre rady Przestrzegajmy się przed: • słuchaniem w milczeniu z „kamienną twarzą” • unikaniem kontaktu wzrokowego • nerwowym spoglądaniem na zegarek i rozglądaniem się wokoło • zadawaniem pytań zamkniętych, na które odpowiada się „tak” lub „nie”

33. Podsumowanie, czyli dobre rady „Dobry kontakt zaczyna się od tego co łączy. A nie od tego, co dzieli.”