Postaci śmierci w tekstach literackich i ikonograficznych różnych epok.

1. Postaci śmierci w tekstach literackich i ikonograficznych różnych epok.

2. Najstarsze postaci śmierci wypracowane w starożytności przetrwały i istnieją we współczesnych tekstach kultury.

3. Śmierć Grecki bóg Tanatos, brat Snu, czyli Hypnosa Apokalipsa – Jeździec na trupio bladym koniu

4. Tanatos młodzieniec; czarne skrzydła; odwrócona, zgaszona pochodnia; przychodzi podczas snu. (MITOLOGIA GRECKA) Jeździec Apokalipsy trupio blady koń; jest mu poddana ziemia. (BIBLIA – APOKALIPSA ŚW. JANA) Źródła motywu

5. Hypnos i Tanatos Malowidło na wazie czerwonofigurowej z ok. 500 roku p.n.e. Zwłoki Sarpedona unoszone z pola bitwy pod Troją przez Sen (Hypnos) i Śmierć (Tanatos)

6. (NOWY TESTAMENT – Objawienie św. Jana, rozdział 6, werset 8) I widziałem, a oto siwy koń, a temu, który na nim siedział , było na imię Śmierć, a piekło szło za nim; i dano im władzę nad czwartą częścią ziemi, by zabijali mieczem i głodem, i morem, i przez dzikie zwierzęta ziemi. Źródła motywu

7. Jeździec Apokalipsy Albrecht Dürer Czterej jeźdźcy Apokalipsy

8. Hypnos i Tanatos • Sen uczy umierać Jan Kochanowski „Do snu” (renesans): „Śnie, który uczysz umierać człowieka I okazujesz smak przyszłego wieka, Uśpi na chwilę to śmiertelne ciało, A dusza sobie niech pobuja mało!”

9. Hypnos i Tanatos • Omdlenie senne – metafora śmierci • Kazimierz Przerwa-Tetmajer „Nie wierzę w nic...” (Młoda Polska) • „i jedno mi tylko zostało pragnienie Nirwany, w której istność wynurza się cała w bezwładności, w omdleniu sennym, tajemniczym i nie czując przechodzi z wolna w nieistnienie”

10. Hypnos i Tanatos • Sen oswaja ze śmiercią Bruno Schulz „Sanatorium Pod Klepsydrą” (dwudziestolecie międzywojenne) W Sanatorium Pod Klepsydrą zmarły ojciec narratora „śpi”.

11. Antropomorfizacja śmierci • „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”– (średniowiecze) „Uźrzał człowieka nagiego, Przyrodzenia niewieściego, Obraza wielmi skaradnego. Chuda, blada żołte lice Lści się jako miednica; Z oczu płynie krwawa rosa; Przewiązała głowę chustą Jako samojedź krzywousta; (...)”

12. Śmierć – szkielet XVI-wieczne tańce śmierci (przykład: jedna z grafik H. Holbeina)

13. Śmierć jako młoda kobieta Jacek Malczewski „Śmierć” (Młoda Polska)

14. Postaci śmierci w literaturze fantasy • Neil Gaiman – komiks „Sandman”

15. Jacek Kaczmarski – „Requiem Rozbiorowe” • Sen wieczny metaforą śmierci „I ty spokojnie śpij, bezkształtny tłumie Analfabetów o zwichniętych karkach, Którego grozy nigdy nie zrozumie Mędrzec, wojownik skazaniec ni zdrajca. Śpij, boś też myślał, walczył i też zdradzał;(...) Śpij wstrzymywany dobrem, gnany złem Requiem”

16. Wisława Szymborska „O śmierci bez przesady” • Uosobienie śmierci „W nasze rozmowy o planach na jutro Wtrąca swoje ostatnie słowo nie na temat (...) Zajęta zabijaniem, Robi to niezdarnie, Bez systemu i wprawy Jakby na każdym z nas uczyła się dopiero”

17. Postaci śmierci w literaturze fantasy • Terry Pratchett – cykl o Świecie Dysku Śmierć – synteza, nawiązanie do XIV i XV w., płaszcz, miecz i kosa, biały koń. Figurka stworzona na podstawie cyklu.