Obrady Okrągłego Stołu

1. Obrady Okrągłego Stołu

2. SPIS TREŚCI 1. Życiorys Lecha Wałęsy 2. Sytuacja Polski przed obradami3. Przyczyny zwołania Obrad Okrągłego Stołu4. Uczestnicy obrad5. Przebieg 6. Postanowienia7. 7 kwietnia 1989

3. LECHWAŁĘSA

4. LECH WAŁĘSA Lech Wałęsa urodził się 29 września 1943 w Popowie, koło Lipna na Ziemi Dobrzyńskiej. Ojciec, Bolesław Wałęsa, z zawodu cieśla cieszył się szacunkiem i poważaniem społeczności lokalnej. Za uchylanie się od pracy na rzecz okupantów w trakcie II Wojny Światowej został wysłany do obozu pracy, z którego powrócił wycieńczony, w skutek czego w niedługim czasie zachorował i zmarł. Matka, Feliksa Kamieńska, pochodząca ze starej szanowanej rodziny dobrzyńskiej z tradycjami, wychowywała dzieci w duchu patriotyzmu i pobożności. Rodziną po śmierci Bolesława zaopiekował się jego brat. Młody Lech Wałęsa uczył się w pobliskim Halinie i Lipnie. Pracę zawodową rozpoczął w Pracowniczym Ośrodku Maszynowym w Łochocimie, jako elektryk mechanik. Stamtąd trafił do jednostki Wojskowej w Koszalinie, gdzie odbył zasadniczą służbę wojskową. Również i tam ujawniły się jego talenty przywódcze. Jego drużyna działała bardzo sprawnie. Był wymagający, ale potrafił też świetnie rozwiązywać problemy i motywować innych do pracy. Służbę zakończył ze stopniem kaprala. Często później w wypowiedziach i żartach nawiązywał do tego rozdziału w swoim życiorysie mówiąc, że w trakcie rozmów z generałami jego wojskowe doświadczenie bardzo się przydało. Po powrocie z wojska i krótkiej pracy w POM-mie w Leniach, tak jak wielu innych młodych ludzi w tamtym czasie ruszył do Gdańska w poszukiwaniu lepszej pracy i perspektyw. Jako zdolny fachowiec dostał pracę w Stoczni Gdańskiej im. „Lenina", gdzie zaczął pracować na stanowisku elektryka okrętowego na wydziale W- 4 2 czerwca 1967 roku. Od tego czasu jego życie na stałe związało się z Gdańskiem. Tutaj poznał Danutę Gołoś, z którą wziął ślub 8 grudnia 1969 roku.

5. Pierwsze wzmianki związane z jego działalnością opozycyjną sięgają 1968 roku, kiedy to miał namawiać kolegów w stoczni do odmawiania udziału w masówkach potępiających strajki studentów. Od tamtego czasu zaczął coraz aktywniej angażować się w sprawy społeczne. W trakcie trwania strajku w grudniu 1970 roku brał aktywny udział w pracach Komitetu Strajkowego, pojawiła się nawet propozycja, by został jego szefem. Wiele jest legend związanych z tamtym czasem. Jedno jest pewne: Lech Wałęsa już wtedy był czynnym działaczem opozycji demokratycznej i jednym z liderów strajku. Po tragicznych zajściach i śmierci robotników poprzysiągł sobie, że taka sytuacja już nigdy nie może się powtórzyć. Z pełną mocą włączył się w pracę Wolnych Związków Zawodowych (WZZ). Organizował stoczniowców, kolportował ulotki, wraz z innymi działaczami organizował spotkania dotyczące praw pracowniczych i samokształcenia. Jego głównym celem w tamtym czasie było godne upamiętnienie ofiar grudnia. W stoczni Został wybrany delegatem do rady oddziałowej i zaczął pełnić funkcję Społecznego Inspektora Pracy. Po roku jednak zrezygnował z ponownego kandydowania dając do zrozumienia, że funkcja ta jest tylko iluzoryczna i zmiany nie są możliwe. W kolejnych miesiącach represje zaczęły dotykać ludzi biorących aktywny udział strajku. Jednym z nich był Lech Wałęsa. Został jednak obroniony przez samorząd robotniczy. Kolejne działania Lecha Wałęsy mające na celu upamiętnienie ofiar grudnia, coroczne manifestacje i składanie wieńców pod bramą, działanie w WZZ, oraz niepokorna postawa wobec władzy doprowadziły do jego zwolnienia ze stoczni w 1976 roku. Stamtąd trafił do ZREMB-u, gdzie pracował jako elektryk, oraz gdzie kontynuował swoją misję uświadamiania pracowników o ich prawach, ciągle działając na rzecz WZZ. Niedługo i tam został zwolniony z powodów politycznych. W maju 1979 roku trafił do przedsiębiorstwa Elektromontaż, gdzie pracował zaledwie do grudnia, bowiem znów został zwolniony, tym razem z powodu udziału w obchodach rocznicy strajku. Od początku lat siedemdziesiątych Lech Wałęsa wraz z rodziną żył pod stałą kontrolą i obserwacją Służby Bezpieczeństwa. Jego telefon był „na podsłuchu", sam Lech Wałęsa był nieustannie śledzony i represjonowany.

6. Do rozpoczęcia strajku w sierpniu 1980 roku pozostawał bez pracy. Był jednym z głównych inicjatorów sierpniowego protestu i gdy tylko stoczniowcy zaczęli gromadzić się przed budynkiem dyrekcji stoczni, Lech Wałęsa wykonał swój słynny „skok przez płot" i znalazł się w sercu wydarzeń. To, co stało się w sierpniu, zapisało się złotymi zgłoskami w naszej historii a także w historii Europy i świata. Osobista postawa Lecha Wałęsy, nieustępliwe negocjacje i walka o postulaty, wsparcie i zaufanie, jakim go obdarzyli ludzie strajkujący w całej Polsce, przyczyniły się do tworzenia poczucia solidarności i wspólnoty Polaków, czego instytucjonalnym wynikiem było powstanie NSZZ „Solidarność" i pierwsza bezkrwawa wygrana w naszej historii. Wtedy to oczy całego świata zwróciły się w stronę Polski, Gdańska i Lecha Wałęsy, który godnie reprezentował rodaków zyskując podziw i szacunek wolnego świata. Reakcją totalitarnego państwa na ówczesne wydarzenia było wprowadzenie Stan Wojennego 13 grudnia 1981 roku. Lech Wałęsa był jednym z pierwszych internowanych. Trafił do Chylic, Otwocka, a na koniec do Arłamowa, gdzie był przetrzymywany do listopada 1982 roku. Rok później wrócił do pracy w Stoczni Gdańskiej na stanowisko elektryka, które formalnie zajmował do 1990 roku. Przez ciemną noc Stanu Wojennego i trudne lata po delegalizacji NSZZ „Solidarność", kiedy związek był rozbity i niewielu ludzi miało jeszcze nadzieję na zwycięstwo, Lech Wałęsa był tym, który się nie poddał. Był żywym symbolem, rzecznikiem i orędownikiem idei solidarności. Pomimo rozpuszczanych plotek na jego temat i ciągłych represji ze strony organów bezpieczeństwa PRL, nie załamał się. Jego walka została doceniona przez społeczność w Polsce, jak i poza granicami naszego kraju. W 1983 roku został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla. W obawie przed zakazem powrotu do ojczyzny, Lech Wałęsa nie zdecydował się na osobisty odbiór tego wyróżnienia. Na uroczystości w Oslo godnie zastąpiła go jego Małżonka wraz z najstarszym synem Bogdanem.

7. W końcu lat osiemdziesiątych Lech Wałęsa zasiadł do rokowań z władzami komunistycznymi przy Okrągłym Stole. Te pokojowe przemiany, okrzyknięte bezkrwawą rewolucją, były fenomenem na skalę światową i przykładem dla innych, w jaki sposób można bezkrwawo dojść do porozumienia. Waleczność i odwaga Lecha Wałęsy, który stanął na czele delegacji opozycji demokratycznej, doprowadziła do kompromisu ze słabą, lecz jeszcze groźną władzą komunistyczną, czego wynikiem były wybory czerwca 1989 roku i utworzenie pierwszego niekomunistycznego rządu po wschodniej stronie Żelaznej Kurtyny. Kolejne lata to walka o dalszą demokratyzację Polski i przemiany w stronę gospodarki rynkowej. 22 grudnia 1990 roku Lech Wałęsa został pierwszym, demokratycznie wybranym w wyborach powszechnych prezydentem Rzeczypospolitej. Lata prezydentury to trudne zmiany gospodarcze i walka o kształt sceny politycznej. Do jego wielkich sukcesów w tamtym czasie należy doprowadzenie do wyprowadzenia wojsk radzieckich z Polski, oraz uzyskanie dokumentów dotyczących zbrodni katyńskiej, a także zorganizowanie uroczystych obchodów 50 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. W trakcie prezydentury nie zapomniał o swoich korzeniach. Starał się wspierać robotników w trudnych dla nich czasach przemian gospodarczych. Proponował własne rozwiązania i zawsze gotowy był rozmawiać, dyskutować i mediować. Także nigdy nie uchylał się od odpowiedzialności za swoje decyzje i za przyjęcie trudnej i często bolesnej drogi do wolności osobistej i gospodarczej, za co przyszło mu zapłacić przegraną w wyborach prezydenckich 1995 roku. W trakcie swojej prezydentury i po jej zakończeniu Lech Wałęsa pozostawał rzecznikiem Polski na arenie międzynarodowej. Działał na rzecz przyjęcia naszego kraju do Struktur Paktu Północnoatlantyckiego, oraz do Unii Europejskiej. W roku 1995 ufundował Instytut Lecha Wałęsy, którego misją jest wspieranie demokracji i samorządności w Polsce i na świecie. Dziś Lech Wałęsa kontynuuje swą misję rzecznika solidarności. Podróżując po całym świecie, przypomina nasze polskie doświadczenia i bezkrwawą walkę o pokój i demokrację.

8. Sytuacja przed obradami Stan wojenny w Polsce, ograniczenie praw obywatelskich wprowadzone w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 w celu zahamowania aktywności społeczeństwa dążącego do gruntownej reformy ustroju społeczno-politycznego PRL. Potwierdzony dekretem Rady Państwa, niezgodnym z konstytucją zabraniającą wydawania dekretów w czasie trwania sesji sejmu.Przygotowywany od sierpnia 1980, uzasadniany groźbą zamachu stanu i przejęcia władzy przez opozycję skupioną w "Solidarności", załamaniem gospodarki, możliwością interwencji radzieckiej. Organem pełniącym funkcję administratora stanu wojennego w Polsce była Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego (WRON) z generałem W. Jaruzelskim na czele. Przepisy stanu wojennego ograniczały podstawowe prawa obywatelskie, wprowadziły m.in. godzinę milicyjną (do maja 1982), zawiesiły działalność organizacji społecznych i związków zawodowych (niektóre rozwiązano, np. "Solidarność", Niezależne Zrzeszenie Studentów, Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, ZASP, ZLP, w innych dokonano zmian w kierownictwie, np. w Stowarzyszeniu PAX).Zmilitaryzowano główne działy gospodarki, zakazano zmian miejsca pobytu, wprowadzono cenzurę korespondencji, tryb doraźny w postępowaniu sądowym. Działaczy Solidarności, opozycji politycznej oraz kilkunastu reprezentantów władzy sprzed sierpnia 1980 internowano (łącznie ok. 10 tys. osób).

9. Pozostali na wolności działacze Solidarności w kwietniu 1982 utworzyli Tymczasową Komisję Koordynacyjną (Z. Bujak, F. Frasyniuk, W. Hardek, B. Lis) i podjęli działalność podziemną, organizując demonstracje (m.in. w Warszawie, Gdańsku, w Nowej Hucie w Krakowie) oraz strajki w fabrykach i kopalniach, tłumione przez Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej(ZOMO) nierzadko przy użyciu ciężkiego sprzętu bojowego (m.in. 9 zabitych górników w kopalni Wujek w grudniu 1981, ofiary śmiertelne w Lubinie w sierpniu 1982).Uczestników wystąpień protestacyjnych, działaczy konspiracji, członkówSolidarności zwalniano z pracy, szykanowano, zniesławiano, nakłaniano do "deklaracji lojalności". Przy współpracy Służby Bezpieczeństwaprowadzono weryfikację pracowników sądów, oświaty, administracji, środków przekazu.Społeczeństwo w szerokim zakresie podjęło bojkot kontrolowanych przez władze organizacji i instytucji, powstał podziemny ruch prasowo-wydawniczy, niezależny obieg informacji (np. radio "Solidarność"). Szeroką akcję pomocy prześladowanym przez władze prowadził Kościół katolicki. Podziemną "Solidarność" moralnie i materialnie wspierały międzynarodowe organizacje (m.in. Międzynarodowa Organizacja Pracy) i centrale związkowe. USA zastosowały w stosunku do PRL sankcje ekonomiczne.Wobec pogarszającej się sytuacji gospodarczej (spadek produkcji, brak towarów na rynku, system kartkowej dystrybucji artykułów pierwszej potrzeby) i politycznej (presja międzynarodowej opinii publicznej) stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982, zniesiony 22 lipca 1983 (przy czym represyjne praktyki i część ustawodawstwa przetrwały do 1989), a w lutym 1992 Sejm uznał jego wprowadzenie za nielegalne.

11. Przyczyny zwołania Obrad Okrągłego Stołu Bezpośrednią przyczyną podjęcia rozmów przy Okrągłym Stole były dwie fale strajków w roku 1988. Początkowo protesty miały głównie płacowy charakter. W Nowej Hucie pojawił się pierwszy polityczny postulat - domagano się przywrócenia do pracy osób zwolnionych w czasie stanu wojennego. W kwietniu 1988 r. miały miejsce także demonstracje – pierwsze na taką skalę po stanie wojennym. Władza obawiała się tych wystąpień, dlatego Jaruzelski zdecydował się na rozmowy z opozycją pod warunkiem zakończenia strajków. Wtedy doszło do skutecznej pacyfikacji w Nowej Hucie i rozmowy nieodbyły się. Jednak pod koniec maja wybucha druga fala strajków - w Poznaniu, na Śląsku, w Gdańsku i Stalowej Woli. Wszędzie tam wysuwane były postulaty polityczne. 31 sierpnia 1988 – 8 lat po podpisaniu porozumień gdańskich – docszło do spotkania pomiędzy Lechem Wałęsą a Czesławem Kiszczakiem (Ministrem Spraw Wewnętrznych). Było to spotkanie oficjalne, wtedy po raz pierwszy padła idea Okrągłego Stołu. Pomysł jednak nie został zrealizowany, ponieważ PZPR stał na stanowisku, że w tych rozmowach nie mogą brać udziału Jacek Kuroń i Adam Michnik. Momentem przełamania impasu i podjęcia rozmów przy Okrągłym Stole stała się pierwsza debata telewizyjna w okresie PRLu, która odbyła się 30 listopada 1988 roku. Nigdy wcześniej władze nie zgodziły się na wystąpienia przedstawicieli opozycji na żywo. Rozmowę zaproponował Miodowicz uznawany za rewelacyjnego mówcę, który jest spokojny, zrównoważony i potrafi argumentować. Wałęsa natomiast we własnych kręgach i w PZPR był uważany za człowieka nerwowego – to wystąpienie miało go ośmieszyć, pokazać jako osobę, która nie potrafi się wypowiadać, jest nerwowa i impulsywna. Wałęsę zaproszono na debatę jako osobę prywatną, gdyż Solidarność została zdelegalizowana. Podczas rozmowy przedstawiał rewelacyjne argumenty. Do studia przyszedł z wpiętym do marynatki wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej. Pierwszy raz w PRL zdarzyło się, że władza publicznie rozmawiała z przedstawicielem opozycji

12. Po debacie telewizyjnej Wałęsa – Miodowicz doszło do wyraźnego przełomu w rozmowach między władzą a nielegalną opozycją. Debata poważnie wpłynęła na nastroje społeczne, strona rządowa skierowała do opozycji ofertę współpracy. Rozmowy były przeprowadzane z tą częścią Solidarności, która uznawała możliwość tzw. demokratyzowania systemu, natomiast nie zakładała jego demontażu. Stronie rządowej chodziło o modernizację istniejącego aparatu państwowego. W tym okresie władza nie była w stanie realizować żadnych własnych decyzji, głównym celem rozmów była przebudowa systemu poprzez włączenie do niego opozycji, ale w sposób kontrolowany. Przez dwa miesiące przed obradami Okrągłego Stołu toczyły się poufne rozmowy w Magdalence. Głównym sukcesem Solidarności przed Okrągłym Stołem było uzyskanie zapewnienia ze strony władzy, że rozmowy będą transmitowane na żywo przez TVP. Wałęsa uczynił powtórną legalizację Solidarności warunkiem przystąpienia do rozmów. 27 stycznia 1989 r. w Magdalence zapadła decyzja o legalizacji Solidarności - jest to pierwszy moment kiedy otwierają się drogi do wspólnej debaty.

13. Uczestnicy • W obradach plenarnych oraz w zespołach uczestniczyli: • pierwsi trzej prezydenci III RP (Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski, Lech Kaczyński), • pięciu późniejszych premierów (Czesław Kiszczak, Tadeusz Mazowiecki, Leszek Miller, Jan Olszewski, Jarosław Kaczyński), • czterech późniejszych wicepremierów, • sześciu późniejszych marszałków i wicemarszałków Sejmu i Senatu, • ponad 75 późniejszych ministrów i wiceministrów, • ok. 100 późniejszych parlamentarzystów, • kilku późniejszych prezesów Sądu Najwyższego, Trybunałów, redaktorów naczelnych gazet. • Uczestnicy obrad „Okrągłego Stołu” z podziałem na strony: • Strona rządowo-koalicyjna: • Tomasz Adamczuk • Norbert Aleksiewicz • Stanisław Ciosek • Aleksander Gieysztor • Wiesław Gwiżdż • Marek Hołdakowski • Jan Janowski • Janusz Jarliński • Czesław Kiszczak • Zenon Komender • Jan Karol Kostrzewski • Mikołaj Kozakiewicz • Bogdan Królewski • Aleksander Kwaśniewski • Maciej Manicki • Harald Matuszewski • Leszek Miller • Alfred Miodowicz • Kazimierz Morawski • Jerzy Ozdowski • Anna Przecławska • Tadeusz Rączkiewicz • Jan Rychlewski • Władysław Siła-Nowicki • Zbigniew Sobotki • Romuald Sosnowski • Stanisław Wiśniewski • Jan Zaciura • Edward Zgłobicki

14. Strona solidarnościowo-opozycyjna • Jan Józef Szczepański • Edward Szwajkiewicz • Józef Ślisz • Witold Trzeciakowski • Jerzy Turowicz • Lech Wałęsa • Andrzej Wielowieyski • Stefan Bratkowski • Zbigniew Bujak • Władysław Findeisen • Władysław Frasyniuk • Bronisław Geremek • Mieczysław Gil • Aleksander Hall • Jacek Kuroń • Władysław Liwak • Tadeusz Mazowiecki • Jacek Merkel • Adam Michnik • Alojzy Pietrzyk • Edward Radziewicz • Henryk Samsonowicz • Grażyna Staniszewska • Andrzej Stelmachowski • Stanisław Stomma • Klemens Szaniawski

15. Obserwatorzy kościelni Rzecznicy prasowi • Janusz Onyszkiewicz • Jerzy Urban • ks. Bronisław Dembowski • bp Janusz Narzyński • ks. Alojzy Orszulik Uczestnicy obrad w zespole ds. reform politycznych Strona solidarnościowo-opozycyjna : • Bronisław Geremek – przewodniczący • Piotr Baumgart • Ryszard Bender • Zbigniew Bujak • Aleksander Hall • Jarosław Kaczyński • Krzysztof Kozłowski • Marcin Król • Jacek Kuroń • Bogdan Lis • Tadeusz Mazowiecki • Adam Michnik • Edmund Jan Osmańczyk • Ryszard Reiff • Antoni Stawikowski • Stanisław Stomma • Adam Strzembosz • Janina Zakrzewska

16. Strona rządowo-koalicyjna • Janusz Reykowski – przewodniczący • Jan Banaszkiewicz • Jan Błuszkowski • Artur Bodnar • Kazimierz Cypryniak • Zofia Czaja • Andrzej Gdula • Stanisław Gebethner • Mariusz Gulczyński • Jan Jachymek • Bogdan Królewski • Hieronim Kubiak • Rajmund Moric • Kazimierz Orzechowski • Jan Rychlewski • Karol Szyndzielorz • Jerzy Uziębło • Jerzy Wiatr • Piotr Winczorek • Jan Zaciura • Sylwester Zawadzki

17. Uczestnicy obrad w zespole ds. gospodarki i polityki społecznej : Strona solidarnościowo-opozycyjna Strona rządowo-koalicyjna • Witold Trzeciakowski – przewodniczący • Janusz Beksiak • Ryszard Bugaj • Zbigniew Bujak • Mieczysław Gil • Helena Góralska • Krzysztof Hagemejer • Gabriel Janowski • Cezary Józefiak • Andrzej Miłkowski • Jan Mujżel • Aleksander Paszyński • Jan Rosner • Grażyna Staniszewska • Tomasz Stankiewicz • Andrzej Stelmachowski • Andrzej Topińsk • i Andrzej Wieczorek • Andrzej Wielowieyski • Irena Wóycicka • Władysław Baka – przewodniczący • Stanisław Długosz • Ryszard Gorycki • Jerzy Gruchalski • Jan Kaczmarek • Józef Kaleta • Grzegorz Kołodko • Jan Kołodziejczak • Wincenty Lewandowski • Maciej Manicki • Wacław Martyniuk • Józef Okuniewski • Andrzej Olechowski • Kazimierz Olesiak • Antoni Rajkiewicz • Zdzisław Sadowski • Ireneusz Sekuła • Karol Szwarc • Władysław Szymański • Marcin Święcicki

18. Uczestnicy obrad w zespole ds. pluralizmu związkowego Strona solidarnościowo-opozycyjna : Strona rządowo-koalicyjna • Tadeusz Mazowiecki – przewodniczący • Artur Balazs • Władysław Frasyniuk • Lech Kaczyński • Władysław Liwak • Albin Melcer • Jacek Merkel • Alojzy Pietrzyk • Edward Radziewicz • Edward Szwajkiewicz • Józef Ślisz • Henryk Wujec • Tadeusz Zieliński • Aleksander Kwaśniewski – przewodniczący Jan Brol • Witold M. Góralski • Ludwik Gracel • Stanisław Jagiełło • Mieczysław Jakubowski • Janusz Jarliński • Jacek Krzyżanowski • Maciej Lubczyński • Stanisław Majewski • Walery Masewicz • Harald Matuszewski • Lesław Nawacki • Kazimierz Obsadny • Janusz Pawłowski • Tadeusz Rączkiewicz • Walerian Sanetra • Władysław Serafin • Romuald Sosnowski

19. Przebieg • Obrady toczone były w trzech głównych zespołach: • ds. gospodarki i polityki społecznej, • ds. reform politycznych, • ds. pluralizmu związkowego.

20. Postanowienia Okrągłego Stołu • utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów; wybory większościowe (po 2 senatorów z każdego województwa, a w woj. warszawskim i katowickim po 3)• kontraktowe wybory do Sejmu – 65% miejsc (299 mandatów) miało być zagwarantowane dla PZPR, ZSL i SD (60%) oraz dla organizacji katolików – PAX, UChS i PZKS (5%), o pozostałe 35% miejsc (161 mandatów) mieli walczyć w wolnych wyborach kandydaci bezpartyjni • całkowicie wolne wybory do Senatu • utworzenie urzędu Prezydenta PRL; głowa państwa miała być wybierana przez Zgromadzenie Narodowe na 7-letnią kadencję• zmiana prawa o stowarzyszeniach, która umożliwiła rejestrację Solidarności• dostęp opozycji do mediów (Solidarność uzyskała prawo emisji własnego programu raz na tydzień przez 30 minut w TVP oraz godzinę w Polskim Radiu, największym osiągnięciem rozmów Okrągłego Stołu była jednak szybka rejestracja Tygodnika Solidarność)• wprowadzenie zasady pluralizmu związkowego w zakładach pracy (mogły istnieć zarówno związki zawodowe Solidarności jak i OPZZ. Wcześniej takie prawo miał tylko OPZZ) • reforma ustroju sądów - zapewnienie zasady nieusuwalności sędziów, niezawisłości i niezależności sądów

21. 7 kwietnia 1989 roku znowelizowano Konstytucję Było to uhonorowanie postanowień Okrągłego Stołu w części dotyczącej reform politycznych. Do Konstytucji wprowadzono zapiski o urzędzie Prezydenta, Zgromadzeniu Narodowym, zmieniono zasady funkcjonowania systemu wyborczego. Jednak nie skreślono preambuły, ponieważ nie zgodziła się na to strona rządowa. Nowelizacja dotyczyła trzech najważniejszych segmentów ustroju politycznego: • zasad prawa wyborczego, które musiały zmienić się, aby w ogóle można było przeprowadzić wybory na nowych zasadach• zasady organizacji i funkcjonowania systemu naczelnych organów państwa - Sejm zyskał rangę najważniejszego organu władzy państwowej oraz najwyższej reprezentacji narodu. Tylko Sejm miał prawo do uchwalania ustaw i kontroli rządu. Strona rządowa wywalczyła wprowadzenie możliwości rozwiązania Sejmu za pomocą 2/3 głosów ustawowej liczby głosów posłów. Mógł go rozwiązać również Prezydent. Powołano Senat – drugą izbę parlamentu, który nie miał prawie żadnych kompetencji, był tylko tzw. kontrolerem ustaw Sejmu. Powstało Zgromadzenie Narodowe i urząd Prezydenta, którego wybierano na sześcioletnią kadencję. Rozszerzono kompetencje głowy państwa o prawo łaski, prawo veta ustawodawczego, Prezydent także odziedziczył wszystkie kompetencje po Radzie Państwa – poza wydawaniem dekretów z mocą ustaw. • ustrój sądów - wprowadzono zasadę niezawisłości, niezależności sądów i nieusuwalności sędziów. Powstała istniejąca do dziś Krajowa Rada Sądownictwa, która m.in. monitoruje całą procedurę powoływania kandydatów na sędziów. Usprawniono działalność Trybunału Konstytucyjnego i Rzecznika Praw Obywatelskich.

27. KONIEC • Wykonały: • Patrycja Byra • Aleksandra Piekarska • Sylwia Kuśmieruk • Kornelia Szumska • Aleksandra Gorycka • Dominka Rak