Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

1. Temat: Rozwijanie uzdolnień uczniów metodą projektu z wykorzystaniem strategii PBL - problem based learning Opracowanie: Otylia Pulit-Parszewska Z wykorzystaniem Koncepcji wspierania uzdolnień uczniów w województwie małopolskim realizowanej w ramach projektu „DiAMEnT” „DOSTRZEC I AKTYWIZOWAĆ MOŻLIWOŚCI, ENERGIĘ, TALENTY” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2. Metoda projektu W tradycyjnym rozumieniu metoda projektu to jedna z metod nauczania, zaliczana do metod praktycznych, aktywizujących, problemowych, polegająca na samodzielnym realizowaniu przez uczniów zadania przygotowanego przez nauczyciela lub w porozumieniu z uczniami na podstawie wcześniej ustalonych założeń. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

3. Metoda projektu Metoda projektu w rozumieniu innowacyjnym (zastosowanym w projekcie „DiAMEnT”) to jedna z metod nauczania oparta na PBL (problem based learning – uczenie się na bazie problemu / uczenie się w oparciu o problem), strategii edukacyjnej, która cechuje się tym, że uczniowie uczą się przez rozwiązywanie problemu. Metoda projektu jest więc ściśle związana z nauczaniem problemowym (jest metodą problemową), uczniowie realizują projekt edukacyjny nie dla uzyskania określonego produktu, ale dla rozwiązania problemu, a poszukiwanie tego rozwiązania pozwoli im nabyć określone umiejętności i poszerzyć wiedzę z danego obszaru. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

4. Metoda projektu Aby rozwiązać problem, uczniowie muszą sobie odpowiedzieć na pytania: • Co wiemy? --- Czego musimy się dowiedzieć? • Co umiemy? ----- Czego musimy się nauczyć? Uczeń badacz poszukujący rozwiązania i uczący się Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

5. Metoda projektu Wyznaczniki projektu jako metody nauczania • ma określone cele, • efektem działań uczniów jest rozwiązanie problemu, zdobycie nowych umiejętności i poszerzenie wiedzy, • ma wyznaczone terminy realizacji poszczególnych zadań i całości przedsięwzięcia, • ma określonych realizatorów poszczególnych zadań • rezultaty prezentowane są publicznie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

6. Projekt edukacyjny Jest to zadanie problemowe z określonymi celami, długoterminowe, realizowane indywidualnie lub w zespole pod nadzorem nauczyciela, w ściśle określonym czasie, polegające na samodzielnym i dogłębnym zbadaniu danego problemu i zaprezentowaniu rozwiązania. Może być powiązany z realizacją programu nauczania jednego lub wielu przedmiotów, może też wykraczać poza program. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

7. Ćwiczenie Sformułujcie do wybranego modułu projektowego po 2-3 tematy projektów z uwzględnieniem strategii PBL 25 minut Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

8. Temat projektupytanie napędzające (driving question) Istotnym elementem tak rozumianej metody projektu jest sformułowanie problemu do rozwiązania (driving question), pytania napędzającego, które postawi ucznia w roli badacza poszukującego rozwiązania. Temat projektu powinien mieć formę pytania problemowego o szerokim zakresie, tak, by można go rozpisać na szereg problemów szczegółowych, nad którymi będą pracować uczniowie indywidualnie lub grupowo w oparciu o wcześniej ustalone zasady i plan realizacji zadania. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

9. Zasady formułowania tematu projektu Przy formułowaniu tematów projektów należy pamiętać o zasadach wynikających ze strategii PBL i zasad nauczania problemowego : • temat stanowi problem do rozwiązania (niekoniecznie z jednym rozwiązaniem), sformułowany w formie pytania problemowego; • ma szeroki zakres, co umożliwia różne podejście do rozwiązania problemu i można go rozpisać na szereg pytań problemowych szczegółowych, nad którymi będą pracować uczniowie w grupach lub indywidualnie; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

10. Zasady formułowania tematu projektu • problem powinien odnosić się do rzeczywistości – „rozwiązuje problem świata”; • uwzględnia przyszłość; • ma odniesienia społeczne; • bliski uczniowi, umożliwia wywołanie związku emocjonalnego, a więc motywuje do działania; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

11. Zasady formułowania tematu projektu • skupia się na poszukiwaniu, co pozwala na generowanie wiedzy; (poszukiwanie – to istota metody projektu) • wymaga integrowania wiedzy nie treści. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

12. Ćwiczenie 1 • Wykorzystując kartę ćwiczeń, zaplanujcie realizację wybranych elementów projektu na zajęciach pozaszkolnych z grupą uczniów zdolnych z wybranego etapu kształcenia. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

13. Etapy realizacji projektu • Przygotowanie uczniów do pracy metodą projektu. Uczniowie muszą mieć świadomość, na czym polega specyfika tej metody, wskazane jest także przygotowanie uczniów do pracy w grupach. 2. Wprowadzenie uczniów w problematykę projektu. Ten etap często wymaga pewnego przygotowania teoretycznego. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

14. Etapy realizacji projektu 3. Sformułowanie lub wybór tematu / tematów oraz podział na grupy. Możliwości w tym zakresie są różne - tematy mogą być sformułowane przez nauczyciela, a grupy dokonują wyboru, grupy mogą same ustalać tematy projektów (wskazane jest, aby nauczyciel pomógł w odpowiedni sposób sformułować problem), wszystkie grupy mogą realizować jeden problem określony przez nauczyciela. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

15. Etapy realizacji projektu 4. Przygotowanie do realizacji projektu. Punktem wyjścia jest zaplanowanie zadań szczegółowych dla poszczególnych grup lub uczniów, które wynikają z rozpisania tematu projektu na problemy szczegółowe. Ważne jest, aby nauczyciel miał świadomość, jaką wiedzę i umiejętności będą uczniowie nabywali przy rozwiązywaniu zadań szczegółowych, gdyż to jest zakres merytoryczny planowany przez nauczyciela, który może być poszerzony przez uczniów. Kolejnym elementem przygotowania jest zawarcie kontraktu z uczniami na wykonanie projektu. W przypadku większych projektów, o dużej zawartości merytorycznej, rozłożonych w czasie, konieczne jest opracowanie planu realizacji całego projektu z uwzględnieniem zadań dla poszczególnych grup czy uczniów. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

16. Etapy realizacji projektu 5. Realizacja projektu. To planowa realizacja zadań cząstkowych, która wymaga od uczniów zbierania i opracowywania materiałów, zdobywania nowej wiedzy i umiejętności (!!!), badania problemu (!!!) w całości lub etapami. 6. Prezentacja projektu. Prezentacja może mieć różne formy w zależności od pomysłowości i możliwości uczniów. Mogą to być wytwory działalności uczniów, sprawozdania, prezentacje multimedialne, sprawozdanie z działań i zaprezentowanie efektów Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

17. Etapy realizacji projektu 7. Ocena projektu według przyjętych kryteriów Przedmiotem oceny w metodzie projektu powinien być nie tyle produkt końcowy, choć on także podlega ocenie, co jakość działania uczniów w trakcie rozwiązywania problemu. Zadaniem nauczyciela jest szczegółowe opracowanie kryteriów oceny poszczególnych etapów pracy i rodzajów aktywności uczniów. Ocenie powinno podlegać to, co jest ważne, a nie to, co łatwo ocenić. Uczestnicy projektu muszą od początku wiedzieć, co będzie podlegać ocenie i według jakich kryteriów. Nauczyciel może sporządzić i prowadzić arkusz oceny dla każdej grupy czy ucznia, ale bardzo ważnym elementem procesu oceniania powinna stać się samoocena i wzajemna ocena uczniów, ale ten element wymaga także od nauczyciela opracowania konkretnych propozycji. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

18. Kontrakt z uczniami Ważnym elementem gwarantującym sprawne przeprowadzenie projektu edukacyjnego jest kontrakt zawierany z uczniami. Jest to swoista umowa określająca najistotniejsze elementy przedsięwzięcia oraz zasady obowiązujące nauczyciela i uczniów w czasie jego realizacji . Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

19. Kontrakt z uczniami Najczęściej kontrakt zawiera: • temat projektu; • cele projektu; • formy realizacji poszczególnych zadań i całości; • zadania do wykonania z określeniem osób odpowiedzialnych i terminów realizacji oraz terminy konsultacji z nauczycielem (jeżeli nie tworzymy planu realizacji projektu); • źródła informacji, które powinny zostać wykorzystane • możliwe sposoby prezentacji projektu (do wyboru przez uczniów); • termin prezentacji; • kryteria oceny projektu. . Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

20. Ćwiczenie 2 • Wykorzystując materiał przygotowany w poprzednim ćwiczeniu oraz kartę ćwiczenia, zaplanujcie realizację projektu z uwzględnieniem ilości spotkań oraz pracy samodzielnej uczniów. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

21. Ćwiczenie 2 - podsumowanie Realizacja projektu edukacyjnego musi się opierać przede wszystkim na pracy samodzielnej uczniów. Wspólne spotkania nie mogą być poświęcane na szukanie informacji przez uczniów! Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

22. Ćwiczenie 3 Instrukcja: Przedyskutujcie podane problemy w grupie, a wnioski zapiszcie na plakatach. • Grupa II i III:Jakie możliwości stwarza metoda projektu uczniom zdolnym? • Grupa I: Jakie możliwości stwarza metoda projektu nauczycielowi pracującemu z grupą uczniów zdolnych? Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

23. Ćwiczenie 4 Jaką rolę odgrywa nauczyciel w realizacji projektu z grupą uczniów zdolnych? Każdy wniosek zapiszcie na oddzielnym pasku papieru. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

24. Ćwiczenie 5 Jakie zasady pracy należy stosować w metodzie projektu z grupą uczniów zdolnych w danym obszarze przedmiotowym? Swoje wnioski zapiszcie na plakacie. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

25. Zasady realizacji projektu edukacyjnego Zasady realizacji projektu edukacyjnego wynikają ze strategii PBL i nauczania problemowego: • stosowanie projektu edukacyjnego wymaga wcześniejszego zaplanowania przez nauczyciela (już na etapie planowania dydaktycznego); • projekt edukacyjny wymaga zastosowania określonej procedury tak w zakresie planowania jak i realizacji; • punktem wyjścia w realizacji projektu jest określenie celów zaakceptowanych przez uczniów; • uczeń zdobywa wiedzę potrzebną do rozwiązania problemu poprzez rozumowanie, a nie pamięciowe przyswajanie wiedzy podanej przez nauczyciela; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

26. Zasady realizacji projektu edukacyjnego • głównym celem projektu edukacyjnego jest rozwiązanie problemu, a nie końcowy efekt (prezentacja, sprawozdanie), bo ten stanowi tylko element rozwiązania; • w czasie szukania rozwiązania uczeń zdobywa wiedzę i umiejętności i może w dużej mierze samodzielnie decydować o ich zakresie, bo zagadnienia pojawiają się i są rozwiązywane w miarę zagłębienia się w temat; • teoria wprowadzana jest wtedy, gdy jest potrzebna do rozwiązania zadania; • temat projektu stanowi problem do rozwiązania (niekoniecznie z jednym rozwiązaniem), sformułowany w formie pytania problemowego (driving question); Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

27. Walory projektu edukacyjnego w pracy z uczniem zdolnym Projekt edukacyjny zapewni uczniowi zdolnemu: • odmienny sposób pracy; • poznawanie trudniejszego materiału wykraczającego poza program szkolny; • samodzielne, oryginalne opracowanie zagadnienia; • poznanie metod samodzielnego poszerzania i zdobywania wiedzy; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

28. Walory projektu edukacyjnego w pracy z uczniem zdolnym • możliwości badawcze - stawiania pytań i hipotez badawczych; • poznanie różnych sposobów prezentowania wyników; • możliwość uczenia innych, co jest najbardziej efektywnym sposobem uczenia się; • myślenie twórcze, da możliwość wykazania się płynnością, giętkością i oryginalnością myślenia; • dobór materiału i źródeł informacji zgodnych z jego potrzebami. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego