Struktury organizacyjne instytucji

1. Struktury organizacyjne instytucji dr Janusz Kraśniak

2. Zagadnienia • Istota struktury organizacyjnej • Ujęcia struktury organizacyjnej • Tradycyjne struktury organizacyjne Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

3. Istota struktury organizacyjnej • Struktura organizacyjna instytucji to układ stanowisk pracy, komórek i jednostek organizacyjnych wraz z zachodzącymi między nimi powiązaniami Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

4. Elementy struktury organizacyjnej • Podstawowymi elementami struktury organizacyjnej są: • stanowisko pracy - jest to miejsce zajmowane przez pracownika danej organizacji wraz z zasobami niezbędnymi do realizacji powierzonych zadań, • komórka organizacyjna - zbiór stanowisk pracy,którymi kieruje jeden przełożony, • jednostka organizacyjna - zbiór komórek organizacyjnych skupionych wokół wspólnego kierownika. Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

5. Więzi organizacyjne • Powiązania występujące między elementami struktury organizacyjnej to więzi organizacyjne. • Rodzaje więzi organizacyjnych: • więź służbowa - wyrażające się w zależności podwładnego od przełożonego, • więź funkcjonalna - występują w dwojakiej postaci: - jako więź służbowa między funkcjonalnymi przełożonymi a podwładnymi – więź funkcjonalna hierarchiczna, - jako więź między członem funkcjonalnie uzależniającym a członem funkcjonalnie uzależnionym, polegająca na doradzaniu, pomaganiu lub wydawaniu opinii – więź funkcjonalna wspomagania, Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

6. Więzi organizacyjne • więź techniczna - wynikająca z podziału pracy, a wyrażająca się we wzajemnym uzależnieniu członków zespołu podczas realizacji wspólnego zadania, • więź informacyjna - obejmuje obowiązek jednostronnego lub wzajemnego informowania się o wszystkich stanach rzeczy bądź ich zmianach. Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

7. Ujęcia struktury organizacyjnej • Strukturę organizacyjną można rozpatrywać w dwóch ujęciach: • statycznym - ogół elementów - układ komórek i więzi organizacyjnych. Abstrahujemy od czasowego następstwa zdarzeń czyli rozpatrujemy organizację jako układ elementów i relacji między nimi, • dynamicznym - procesy, związki czasoprzestrzenne. Koncentrujemy się na czynnościach zachodzących w czasie czyli na procesach funkcjonowania i rozwoju instytucji. Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

8. Rodzaje struktur i kryteria ich wyodrębniania Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

9. Struktura smukła • Duża liczba szczebli hierarchicznych • Mała rozpiętość kierowania Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

10. Struktura płaska • Mała liczba szczebli hierarchicznych • Duża rozpiętość kierowania Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

11. Różne rozpiętości kierowania Liczba członków organizacji na każdym szczeblu hierarchii Przy rozpiętości kierowania wynoszącej 4 Przy rozpiętości kierowania wynoszącej 8 1 8 64 512 4096 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 1 4 16 64 256 1024 4096 Szczebel organizacyjny Rozpiętość kierowania = 8 Liczba pracowników wykonawczych = 4096 Liczba kierowników (szczebel 1 – 4) = 585 Rozpiętość kierowania = 4 Liczba pracowników wykonawczych = 4096 Liczba kierowników (szczebel 1 – 6) = 1365 Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

12. Rodzaje struktur i kryteria ich wyodrębniania Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

13. Klasyczne rozwiązania strukturalne • Struktury wyróżnione ze względu na dominujący rodzaj więzi organizacyjnych określa się mianem struktur klasycznych. Do struktur klasycznych zalicza się: • struktury liniowe, • struktury funkcjonalne, • struktury sztabowo – liniowe. Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

14. Struktura liniowa • Struktura najstarsza i najprostsza • Podstawowe cechy: • dominujący charakter mają więzi służbowe, • przestrzeganie zasady jednoosobowego kierownictwa, • brak specjalizacji stanowisk kierowniczych. Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

15. Struktura funkcjonalna • Twórcą koncepcji jest F.W. Taylor • Podstawowe cechy: • dominujący charakter mają więzi funkcjonalne, • specjalizacja stanowisk kierowniczych, • złamanie zasady jednoosobowego kierownictwa. Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

16. Struktura sztabowo - liniowa • Podstawowe cechy: • dominujący charakter mają więzi służbowe i funkcjonalne, • istnienie obok komórek liniowych wyspecjalizowanych komórek funkcjonalnych zwanych sztabami, • sztaby posiadają wyłącznie kompetencje doradcze, • zadaniem sztabów jest wspieranie kierowników liniowych w procesie podejmowania decyzji. Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji

17. Literatura • K. Krzakiewicz [red.], Teoretyczne Podstawy Organizacji i Zarządzania, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2008, rozdział 3 Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji