BAROK

1. BAROK Wykonała: Jurgawka Joannakl. I TE Opiekun: Teresa Witkowska

2. Epoka: Barok • Barok • Barok- umieszczenie w czasie • Charakterystyczne cechy • Cechy stylu barokowego • Jedno z dzieł barokowych • Filozofia barokowa • Tematy polskiego baroku • Charakterystyczne dla polskiego zjawiska to… • Poeci barokowi • Jaki był polski barok?

3. BAROK Po latach względnego spokoju, dostatku, podróży i odkryć nastały w Europie czasy głodu, wojen i śmierci. Przyczyniły się do tego wyniszczające wojny- wiek XVII był stuleciem licznych konfliktów. Nadeszło dodatkowe zimno- w Europie owych czasów miała miejsce tzw. mała epoka lodowcowa. Trudno się dziwić, że szukano trwałej wartości w Bogu i religii.

4. Europa Początek- II połowa XVI w. (marinizm we Włoszech); Koniec- lata trzydzieste XVIII w. (rokoko- faza schyłkowa epoki). Polska Wczesny barok- przełom wieków XVI i XVII ; Dojrzały- od lat trzydziestych po siedemdziesiąte XVII w. Schyłek- do lat trzydziestych XVIII w. (czasy saskie). Barok- umieszczenie w czasie

5. Charakterystyczne cechy: • Religijność i mistycyzm w treści dzieł • Poczucie niepokoju, przemijalności, kruchości istnienia • Dążenie do udziwnionej, zaskakującej formy wyrazu • Atmosfera niepokoju • Dysharmonia, ekspresja w wyrażaniu myśli • Bogactwo formy dzieł literatury i sztuki

6. Cechy stylu barokowego • Przepych, bogactwo, nadmiar • Przerost formy nad treścią • Ekspresja uczuć, niepokój • Dysharmonia, asymetria

7. Jedno z dzieł barokowych Kościół San Carlo alle Quattro Fontane • Oryginalny kształt konstrukcji • Zdobiony mnóstwem rzeźb • Wieże są umieszczone niesymetrycznie • Gładka, falista fasada • Architektura podporządkowana rzeźbie (pokryty posągami, ornamentami) • Bogate zdobnictwo

8. Filozofia barokowa Wiek XVII to czas wielkiej filozofii. Pascal formułuje słynną metaforę człowieka- kruchej trzciny, Locke- czystej tablicy. Kartezjusz mówi: „ cogito ergo sum” – rodzi się racjonalizm. Wielka siódemka: • Giordano Bruno- przed marmurowym obliczem Świętej Inkwizycji miał powiedzieć: „ Oświadczam, że istnieją niezliczone poszczególne światy, podobne do naszej Ziemi, którą uważam za taką samą gwiazdę jak księżyc i inne planety”. • Galileo Galilei (Galileusz)- jak głosi anegdota- schodząc z katedry, z której swoje tezy odwoływał, miał powiedzieć cicho: „ a jednak się kręci”. • Kartezjusz • Baruch Spinoza • Blaise Pascal • John Locke- czy istnieje jakakolwiek „wiedza wrodzona” • Gottfried Leibniz

9. Tematy polskiego baroku • Filozofia istnienia: człowiek i jego kondycja we wszechświecie, przemijalność istnienia, destrukcyjna siła czasu, śmierć i życie po śmierci (poeci metafizyczni: Daniel Naborowski, Sebastian Grabowiecki). • Miłość: ulotna, zmysłowa; dworski flirt, a także miłość jako ogniste, spalające, trwałe uczucie, które można przeciwstawiać nawet śmierci. Również miłość religijna- do Boga ( Jan Andrzej Morsztyn, poeci metafizyczni). • Patriotyzm, troska o ojczyznę, wołanie o reformy, Jest tu zarazem krytyka istniejącej rzeczywistości. • Nietolerancja wyznaniowa- protest przeciw niej. • Wojny, okrucieństwa oraz dylematy natury moralnej. • Życie na wsi, ideał życia ziemiańskiego. • Śmierć- to istota poezji księdza Józefa Baski- Uwagi o śmierci niechybnej.

10. Charakterystyczne dla polskiego baroku zjawiska to: • SARMATYZM- jako kultura i światopogląd szlachty polskiej: przekonanie o starożytnym pochodzeniu i o wyjątkowości narodu. Postawa ta wpływała na strój, obyczaj, poglądy i politykę szlachty. • PORTRET TRUMIENNY- wizerunek zmarłego umieszczony na krótszym boku trumny. Najstarszy zabytek tego typu to trumienny portret króla Stefana Batorego. • PORTRET SARMACKI- postać szlachcica, który z reguły stoi przy stoliku. Obok: berło, księga, krucyfiks lub inny symbol urzędu Sarmaty.

11. Mikołaj Sęp-Szarzyński Żył krótko i jeszcze w czasach renesansu, bo w latach 1550- 1581. Uznajemy go jednak za prekursora baroku. Pozostawił po sobie zbiorek Rytmy albo wiersze polskie, które wydał pośmiertnie jego brat. Zwany „zachodzącym słońcem renesansu”, „prekursorem baroku” – pozostawił spuściznę niewielką, ale rzeczywiście interesującą. Jan Andrzej Morsztyn, poeta dworski, mistrz konceptu w poezji, polski marinista. Zwany poetą serca- bo miłość była głównym tematem jego wierszy. Opisywał dworski flirt, miłość zmysłową, grę miłosną, a lubował się w dobieraniu jak najwymyślniejszych sposobów przedstawienia tematu Poeci barokowi

12. Daniel Naborowski, lekarz i dyplomata. Jego poezja należy do nurtu poezji dworskiej, ale jest autorem wierszy najtrafniej wyrażających barokową ideologię. W jego twórczości powraca obsesyjna metafora przemijania. Na różne sposoby ukazuje poeta znikomość życia, poszukuje wartości trwałych, harmonii między życiem, a przeznaczeniem. Wacław Potocki, poeta publicysta. Stworzył typ poezji publicystycznej, będącej swoistą walką o poprawę rzeczywistości. Poeta idealizował ziemiański wzorzec życia, ale widział także problemy stanu chłopskiego- co odróżnia go od większości Sarmatów.

13. Jaki był polski barok? Barok w historii Polski był bardzo ważny. To w tym czasie ugruntowało się poczucie wielkości narodu, duma polskości, co może oznaczać miłość ojczyzny, ale i megalomanię. To w baroku ugruntował się katolicyzm, odtąd często z polskością identyfikowany. W baroku powstawał polski krajobraz dworków szlacheckich, a siedziby magnatów są dziś zabytkiem architektury. Był więc barok bogaty, pełen sprzeczności, niespokojny- ale na pewno nie nudny.

14. Dziękuję za uwagę