Dane INFORMACYJNE

2. Dane INFORMACYJNE • Nazwa szkoły: • Publiczne Gimnazjum im. Jana Grzankowskiego w Skórczu • ID grupy: • 96/101_MP_G1 • Kompetencja: • Matematyka i przyroda • Temat projektowy: • Moja droga do szkoły • Semestr/rok szkolny: • I / 2011/2012

3. Czas

4. Jednostki czasu DAWNIEJ I dziś

5. Czas Skalarna wielkość fizyczna określająca kolejność zdarzeń oraz odstępy między zdarzeniami zachodzącymi w tym samym miejscu. Czas może być rozumiany jako: Pojęcie to było również przedmiotem rozważań filozoficznych.

6. Jednostki czasu MIESIĄC w przybliżeniu czas, w którym Księżyc obiega Ziemię i wraca „na swoje miejsce” wśród gwiazd TRYMESTR okres obejmujący trzy miesiące TYDZIEŃ okres od niedzieli do niedzieli KWARTAŁ czwarta część roku (dokładnie czwarta część okresu obiegu Księżyca wokół Ziemi) SEMESTR/ PÓŁROCZE okres 6 miesięcy ROK okres dwunastu miesięcy

7. DEKADA 10 lat WIEK (STULECIE) 100 lat MILENIUM (TYSIĄCLECIE) 1000 lat ERA okres mierzenia czasu

8. Sekunda jednostka podstawowa w układzie SI Minuta to 60 sekund Godzina to 60 minut, 3600 sekund Doba to24 godziny, czyli 1440 minut, czyli 86400 sekund Kwadrans to czwarta część godziny(15 minut), Godzina ma 4 kwadranse

9. Czas trwania meczy • Koszykówki 4x 12min (w NBA) , w Europie 4x10 min • Piłki nożnej 90 min , 2 połowy po 45 min • Hokeja 60 min , 3 połowy po 20 min • Rugby około 80 min • Baseball około 2 godziny • Piłki ręcznej 1 godzina , 2 połowy po 30 min

10. Kalendarz Kalendarz – umowna, przyjęta w danej społeczności bądź kulturze rachuba czasu. Dzieli ona czas na powtarzające się cyklicznie okresy, związane najczęściej z cyklami przyrody. Sama nazwa kalendarz pochodzi od łacińskiego słowa calendariumoznaczającego księgę rachunkową

11. Rodzaje kalendarzy • Kalendarz grecki • Opierał się na cyklu księżycowym, ale nie był jednolity dla całej starożytnej Hellady. Olimpiady. Ta metoda obliczania czasu nie miała jednak charakteru urzędowego, a jedynie popularno-użytkowy i literacki. • Kalendarz babiloński • Najstarszy znany zwarty system kalendarzowy: księżycowo-słoneczny. Istniał już kilka tysięcy lat przed naszą erą. Doba babilońska wynosiła 12 godzin. • Kalendarz egipski • Wymyślili go kapłani egipscy, biorąc za podstawę kalendarz babiloński oraz własne obserwacje astronomiczne. Ten system kalendarzowy używany był aż do roku 26 p.n.e., tj. do czasu wprowadzenia kalendarza juliańskiego. • Kalendarz rzymski • W najstarszym kalendarzu rzymskim rok miał 10 nierównych miesięcy i rozpoczynał się 1 marca. Kalendarz ten istniał do czasów Juliusza Cezara.

12. Chronologia Chronologia – nauka o mierzeniu czasu, kolejności następowania po sobie wydarzeń i zjawisk. Oznaczanie wydarzenia czy zjawiska według przyjętego podziału czasu (kolejność chronologiczna). Chronologia może być: • a) matematyczna, czyli astronomiczna, badająca ruchy ciał niebieskich, o ile pozostają one w związku z mierzeniem czasu. Przede wszystkim pozorny ruch Słońca wokół Ziemi i rzeczywisty ruch Księżyca wokół Ziemi • b) techniczna, czyli historyczna, badająca historyczne podziały czasu, dokonywane przede wszystkim na podstawie ruchu ciał niebieskich, sprowadzająca je do podziałów stosowanych dzisiaj.

13. Pomiary czasu dawniej

14. Pierwotne sposoby mierzenia czasu • obserwacja okresu wegetatywnego przyrody • (np.: zmiany w przyrodzie, pory roku, • okresowe zachowania zwierząt). • obserwacja cienia • (gnomon – przedmiot, którego cień obserwujemy (np. cień człowieka, drzewa, kijka) • cykle świąt • (np. Wielkanocny, Bożego Narodzenia) • obserwacja księżyca (fazy lunarne)

15. Zdrowaśka Zdrowaśka – dawna jednostka miary czasu, a pośrednio również odległości, odpowiadająca około 20 sekundom. Stanowi okres potrzebny na odmówienie chrześcijańskiej modlitwy Zdrowaś Maryjo (Ave Maria) lub określa odległość, przebytą zwykle pieszo w tym czasie.

16. Zegary słoneczne Zegar słoneczny – zegar określający czas w godzinach na podstawie pozycji Słońca, przez wskazanie cienia rzucanego przez nieruchomy wskaźnik na powierzchnię tarczy z podziałką godzinową, umieszczoną na ziemi, posadzce, ścianie budowli lub postumencie. Używany od starożytności. Gnomon- wskazówka zegara słonecznego

17. Dawne przybory do pomiaru czasu

18. Klepsydra Klepsydra – zegarpiaskowy, składający się z dwóch, zazwyczaj szklanychbaniek, z czego jedna znajduje się dokładnie nad drugą, połączonych rurkąprzepuszczającą określoną ilość piasku w określonym czasie. Konstrukcja znana była już na 1500 lat p.n.eZnane są klepsydry odmierzające od kilkudziesięciu sekund do doby.

19. Świeca Świeca − źródło światła, zazwyczaj wykonane z paliwa stałego uformowanego w walec, wewnątrz którego, przez całą długość, umieszczony jest knot. Dawniej świece wykonywane były głównie z wosku pszczelego dla wyższych sfer. Biedniejsi używali zwierzęcego tłuszczu. Obecnie świece najczęściej produkowane są z parafiny .

20. Pomiary czasu dzisiaj

21. Zegar Zegar – przyrząd do ciągłego pomiaru czasu. Zegary można podzielić na wykorzystujące do wskazań tarczę i wskazówki oraz cyfrowe – wykorzystujące do wskazań wyświetlacze ciekłokrystaliczne lub diodowe. W zegarach powszechnego użytku wskazania obejmują najczęściej godziny, minuty i sekundy.

22. Sekundomierz, popularnie stoper — przyrząd go, podobny do zegarka, wykorzystywany w celu odmierzania małego odcinka czasowego. Ma za zadanie wymierzyć czas z dokładnością do 0,1 ułamka sekundy.

23. Zegar szachowy – urządzenie służące do odmierzania czasu podczas gry w szachy, ale również innych gier planszowych z udziałem dwóch zawodników (np. warcaby, go).

24. Zegar kwarcowy - rodzaj zegara, w którym do odmierzania czasu wykorzystuje się drgający kryształ kwarcu. Zegar wahadłowy – zegar mechaniczny wykorzystujący wahadło jako regulator chodu do odmierzania czasu

25. Budzik jest zegarem zaprojektowanym tak, aby o określonej przez użytkownika porze wydawał dźwięk. Pomysł zegara sygnalizującego (zazwyczaj akustycznie) żądaną godzinę pochodzi ze starożytności. Według legendy, twórcą pierwszego budzika – zegara wodnego wyposażonego w gwizdek (uchodziło przezeń wypierane o określonej porze z wewnętrznego zbiornika powietrze) – miał być Platon (ok. 400 p.n.e.) W średniowiecznych Chinach stosowano zegary ogniowe z budzikiem – przepalenie nici powodowało upadek ciężarków na metalową tacę. Nowoczesne mechaniczne budziki domowe rozpowszechniły się szeroko w XIX w.

26. Zegar na wieży kościoła Św. Józefa Zegar na wieży kościoła św. Katarzyny Zegary na wieży Kościoła Mariackiego

27. Ciekawostka Zegar pulsarowy rodzaj zegara, którego działanie opiera się na zliczaniu impulsów fal radiowych emitowanych z dużą regularnością okresu przez pulsary. W szczególności wykorzystanie pulsarów o milisekundowym okresie emisji pozwala na zbudowanie stabilnie działających zegarów o dużej dokładności, jednak wymaga to skorygowania naturalnie występujących nieregularności emisji.

28. Zegar pulsarowy w Gdańsku Pierwszy na świecie zegar pulsarowy został zainstalowany w Gdańsku w kościele pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w 2011 roku. Czasomierz działa w oparciu o odbiór impulsów pulsarowych przez anteny dipolowe przeznaczonego do tego celu radioteleskopu (interferometru) zainstalowanego na dachu kościoła. • Zegar zbudowany przez zespół badawczy złożony z astronomów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz elektroników z gdańskiej firmy elektronicznej.

29. Zastosowanie arkusza kalkulacyjnego do zamiany jednostek czasu =G5*60 =B5*60 =G10*24 =B10*3600 =B15*24*3600 =G15/3600

30. Długość

31. Jednostki długości stosowane dawniej

32. Sążeń, łokieć, stopa, ćwierć Sążeń Łokieć Łokieć Łokieć Łokieć Stopa Stopa Stopa Ćwierć Ćwierć

33. czyli… 1 sążeń = 6 stóp 1 łokieć = 4 ćwierci 1 łokieć = 2 stopy 1 stopa = 2 ćwierci 1 sążeń = 2 łokcie 1 sążeń = 12 ćwierci

34. Zastosowanie arkusza kalkulacyjnego do zamiany dawnych jednostek długości =B5*3 =G5*2 =L5*12 =B12/3 =G12/2 =L12/12

35. Porównanie wybranych jednostek z 3 zaborów

36. Porównanie wybranych jednostek z 3 zaborów

37. Miary staropolskie Inaczej miary warszawskie – system miar Rzeczypospolitej wprowadzony 6 grudnia 1764. Nazwa miary staropolskie została przyjęta później, dla odróżnienia od miar nowopolskich. System wywodził się ze stosowanych wcześniej miar i miał unifikować miary w Rzeczypospolitej. Z powodu stosowania nadal w wielu miejscach jednostek lokalnych i niedokładnego określenia wielu nowych jednostek nie udało się przeprowadzić skutecznej unifikacji.

38. Miary staropolskie

39. Miary staropolskie Jednostki Handlowe 1 cal (palec) = 0,0248m 1 dłoń = 0,0744m 1 ćwierć = 0,1489m 1 sztych = 0,1985m 1 stopa = 0,2978m 1 łokieć = 0,5955m 1 sążeń = 1,787m

40. Miary staropolskie Jednostki Rolne i Drogowe 1 łokieć (miara podstawowa) = 2,2333m 1 pręt = 4,4665m 1 laska = 8,933m 1 sznur = 44,665m 1 staje = 134m

41. Miary Nowopolskie System miar Królestwa Polskiego wprowadzony 1 stycznia 1819 roku, oficjalnie stosowany do 1849, kiedy zastąpiły go miary rosyjskie, w praktyce korzystano z niego również później.

42. Miary nowopolskie

43. Miary Nowopolskie Jednostki handlowe i Drogowe 1 cal = 0,024 m 1 ćwierć = 0,144 m 1 stopa = 0,288 m 1 łokieć (miara podstawowa) = 0, 576 m 1 staja milowa = 1066,8 m 1 mila = 8534,3 m

44. Miary Nowopolskie Jednostki Rolne i budowlane: 1 cal geometryczny = 0,043 m 1 stopa geometryczna = 0,432 m 1 sążeń (miara podstawowa) = 1,728 m 1 pręt = 4,32 m 1 sznur mierniczy = 43,2 m

45. Przykłady jednostek długości w terenie 1 pręt (3,76m) 10 jardów (9,14m) 10 zarów (10,40m)

46. Mierzenie długości pola specjalnym przyrządem

47. Wzorce jednostek nowopolskich

48. Współczesne Jednostki długości KILOMETR PARSEK • MILA MORSKA ROK ŚWIETLNY

49. Metr To podstawowa jednostka, między innymi w układzie Si. Oznaczenie [m]. Metr został zdefiniowany 26 marca 1791 roku we Francji w celu ujednolicenia jednostek odległości, jest to odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/299792 458 s.3.

50. Centymetr To jednostka długości równa 1/100 m. W notacji wykładniczej można go zapisać jako 10-2m. Ciekawostka: Centymetr odpowiada w przybliżeniu długości paznokcia kciuka dorosłej osoby.