TRÖÔØNG THPT QUANG TRUNG

TRÖÔØNG THPT QUANG TRUNG GV: TRAÀN THÒ THU HAÈNG

Tiết 79- 80 Vội vàng ( Xuân Diệu)

I/ TÌM HIỂU CHUNG 1.Tác giả Xuân Diệu(1916- 1985) - Là nhà thơ “ mới nhất trong các nhà thơ mới” ( Hoài Thanh). - Là nhà thơ của tình yêu, của mùa xuân và tuổi trẻ với giọng thơ sôi nổi, đắm say, yêu đời thắm thiết. - Là cây bút có sức sáng tạo dồi dào, bền bỉ, có đóng góp lớn trên nhiều Lĩnh vực đối với nền văn học Việt Nam hiện đại. Di ảnh của Xuân Diệu

Xuân Diệu và Huy Cận NSND Bạch DiệpNgườiđã từng là vợ của nhà thơ Xuân Diệu

Bạn thơ thăm mộ nhà thơ Xuân Diệu

Thủ bút của Xuân Diệu

2. Xuất xứ, thể loại vàbố cục của bài thơ “Vội Vàng”: • a. Xuất xứ: • “ Vội vàng”là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Xuân Diệu trước cách mạng tháng Tám. Bài thơ được in trong tập“Thơ thơ”của Xuân Diệu - xuất bản năm 1938. • b. Thể loại : • Thể thơ trữ tình, tự do

c. Bố cục bài thơ có thể chia làm 3 phần: • - 13 câu đầu : Là sự thể hiện tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết. • -16 câu tiếp : Sự băn khoăn về sự ngắn ngủi của kiếp người trước quy luật của tạo hoá. • - Còn lại : Lời giục giã và tình yêu cuộc sống vội vàng của nhà thơ.

II/ ĐỌC HIỂU 1.Tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết của nhà thơ(13 câu đầu): a. 4 Câu đầu : ước muốn của nhà thơ. - Mở đầu bài thơ bằng 4 câu ngũ ngôn, nhà thơ nêu lên hai ước muốn : “tắt nắng; buộc gió”, để cho màu nắng đừng phai và mùi hương đừng lan toả , đi mất.  ước muốn không tưởng ( theo kiểu ước mơ của Đôn Ki-hô-tê);không bao giờ thực hiện được. - Tuy nhiên , đây là ước muốn và mục đích rất thực. Nó xuất phát từ tâm lý : sợ thời gian trôi, muốn níu kéo thời gian, muốn giữ niềm vui và muốn mãi mãi được tận hưởng sắc màu và hương vị cuộc sống.

* Cái hay trong nghệ thuật biểu đạt của nhà thơ ở 4 câu thơ là : • - Cách nói kỳ lạ, có vẻ như ngông cuồng của nhà thơ, tạo sự chú ý với người đọc. • - Thể thơ ngũ ngôn ngắn gọn, như lời khẳng định, giãi bày cô nén cảm xúc và ý tưởng của người nghệ sĩ. • - Điệp ngữ “Tôi muốn” nhắc lại 2 lần, kết hợp điệp từ “cho” thể hiện thái độ muốn trực tiếp can thiệp vào quy luật của tạo hoá, cũng như ước muốn và tình yêu cuộc sống mãnh liệt của nhà thơ. tự tin và tự tôn của nhà thơ

b.Cảm xúc trước thiên nhiên và cuộc sống của nhà thơ : • - Cuộc sống qua cảm nhận của nhà thơ hiện lên bằng một loạt hình ảnh : Ong bướm,hoa đồng nội xanh rì,lá …cành tơ phơ phất,…yến anh…khúc tình si,…ánh sáng chớp hàng mi…/ cảnh thiên nhiên- cuộc sống quen thuộc hàng ngày nhưng qua cảm xúc nồng nàn của nhà thơ trở thành cảnh vật và cuộc sống rất đỗi tươi đẹp, rộn ràng như ở chốn thần tiên.

Thiên đường mặt đất

Của ong bướm này đây tuần tháng mật Này đây hoa của đồng nộixanh rì;Này đây lá của cành tơ phơ phất Của yến anh này đây khúc tình si

- Cách cảm nhận thiên nhiên và cuộc sống của nhà thơ thật độc đáo và gợi cảm  gợi sự liên tưởng, tưởng tượng về tình yêu lứa đôi, về hạnh phúc tuổi trẻ • * Tóm lại, đoạn thơ là chuỗi tiếng reo vui hồn nhiên, hân hoan của nhà thơ như đang lạc vào một khu vườn xuân đầy cảnh sắc. • Qua đó, đoạn thơ thể hiện tình yêu cuộc sống thiết tha, mãnh liệt với một tâm hồn tràn trề nhựa sống của nhà thơ.

2.Tâm trạng của nhà thơ khi cảm nhận giới hạn của đời người: a. Hiện thực cuộc sống và giới hạn của đời người: • Xuân đang tới nghĩa là xuân đang qua • Xuân còn non nghĩa là xuân đã già • …xuân hết nghĩa là tôi cũng mất. • + Điệp ngữ “nghĩa là” kết hợp với giọng thơ như chì chiết… hiện thực phũ phàng của cuộc đời trước qui luật nghiệt ngã của thời gian * Theo em, quan niệm về thời gian của Xuân Diệu được thể hiện như thế nào trong 11 câu thơ tiếp theo của bài thơ?

b.Tâm trạng và thái độ của nhà thơ : • - Hằn học, trách móc : • Lòng tôi rộng >< lượng trời cứ chật • Tuổi trẻ chẳng hai lần >< xuân tuần hoàn • Chẳng còn tôi >< còn trời đất • + Nghệ thuật đối lập  sự đối kháng giữa thiên nhiên và con người. • + Gịong thơ hờn dỗi, ngậm ngùi trước qui luật nghiệt ngã của thời gian •  Tâm trạng bất lực của thi nhân khi ý thức được sự hữu hạn của cuộc đời.

Nghệ thuật nhân hoá  thiên nhiên như bị triệt tiêu đi tất cả sự vui tự nhiên vốn có , giờ mang nặng một nỗi buồn sầu ai oán • - Hờn giận, bi quan : • …tiếc cả đất trời • …tháng năm … rớm vị chia phôi • …sông núi than thầm… • …gió xinh …hờn vì …bay đi • Chim …đứt tiếng reo thi… • => Tâm trạng hoài nghi, hụt hẫng của nhà thơ vì tuổi xuân qua mau mà đời người thì giới hạn.

* Tóm lại, cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu được thể hiện trong đoạn thơ mang ý vị triết lý nhân sinh sâu sắc.

3.Tình yêu cuộc sống vội vàng của nhà thơ: • - Hình ảnh thơ tươi mới, đầy sức sống • -Nhịp thơ dồn dập, giọng thơ sôi nổi, hối hả gấp gáp,cuồng nhiệt được thể hiện bằng một loạt những câu dài ngắn đan xen . • - Cách dùng các động từ mạnh kết hợp với nghệ thuật tăng tiến (ôm, riết, say, thâu, chuếch choáng, đã đầy, no nê cắn) • - Điệp ngữ “Ta muốn” mang ý nghĩa tình cảm chung, có tính phổ quát ( không chỉ là nhà thơ mà tất cả mọi người) * Kết thúc bài thơ, nhà thơ đã thể hiện tình yêu cuộc sống thiết tha mãnh liệt cả mình bằng những từ ngữ , hình ảnh nào?

 Khát vọng sống hăm hở và sôi trào. Cảm xúc táo bạo mà vẫn tinh khiết. • * Tóm lại,đoạn thơ thể hiện trái tim sôi nổi, rạo rực đến độ vội vàng, gấp gáp của nhà thơ để tận hưởng vẻ đẹp của cuộc sống, tình yêu.

III/ TỔNG KẾT • - Bài thơ là một trong những thi phẩm mang đậm dấu ấn tâm hồn Xuân Diệu với những hình ảnh mới lạ, độc đáo; nhịp thơ, giọng thơ thay đổi với nhiều cung bậc thể hiện cảm xúc chân thật của nhà thơ . • - “Vội vàng” còn được xem là “ tuyên ngôn” về cuộc sống , thể hiện một trái tim yêu đời thiết tha với sự sống và lòng ham sống mãnh liệt của nhà thơ .

Tóm tắt nội dung và nghệ thuật của “ Vội Vàng” Hai bức tranh thiên nhiên: Đẹp, đầy sức sống ( thiên đường ngay trên mặt đất) – Buồn, nhuốm màu li biệt Nội dung Tâm hồn khát khao sống, muốn tận hưởng cuộc sống: Tôi muốn …Ta muốn… => Bài thơ thể hiện lòng yêu đời, yêu người, yêu cảnh, đó là sự ham sống, thèm sống.

Cách dùng từ độc đáo, sáng tạo Hình ảnh mới lạ, đầy cảm giác Nghệ thuật Thể thơ: tự do, câu thơ vắt dòng Cách cảm về thời gian: Khác thơ xưa – một đi không trở lại – sống vội vàng tận hưởng cuộc sống, sống hết mình để khỏi nuối tiếc…

TRÖÔØNG THPT QUANG TRUNG