Interetnische interacties in verschillende onderwijsrichtingen: een etnografische studie

1. Interetnische interacties in verschillende onderwijsrichtingen: een etnografische studie Lore Van Praag Lore.VanPraag@UGent.be Mieke Van Houtte Mieke.VanHoutte@UGent.be Simon Boone Simon.Boone@UGent.be Peter Stevens Peter.Stevens@UGent.be

2. Interetnischeinteracties • Structureletheorie (Blau) • Contact theorie • ‘Group threat’ theorie • Onderwijsvormen en watervalsysteem Verschillendepatronen?

3. Onderzoeksmethoden • Participerende observaties en interviews • Theoretische steekproeftrekking • Schoolkenmerken • 3 scholen, 10 klassen, 129 studenten • Vijfde jaar secundair onderwijs (16-23 jaar)

4. Geboorteland grootmoeder langs moederszijde Hoger gewaardeerde richtingen in ASO Minder gewaardeerde studierichtingen in het ASO en alle TSO- richtingen Beroepsopleidingen

5. Hoogst gewaardeerde studierichtingen in ASO Interviewer: “Hoe komt het dat je je nu niet meer amuseert in de klas?” Uzma:“Misschien, omdat we elkaar niet kennen. Misschien omdat we een ander soort humor hebben. Bijvoorbeeld, Miranda and Marilyn [twee klasgenotes van Belgische afkomst], ze lachen altijd met elkaar, ze hebben plezier maar het is niet mijn soort humor.” Interviewer: “Wat voor soort humor hebben ze dan?” Uzma: “Humor die ik niet grappig vind (lacht). Ik weet het niet. Misschien vinden zij dat grappig, ok, maar, ik vind dat niet grappig, ik heb mijn soort humor. Ze lachen soms zo met stomme dingen, pff, ja ik weet niet, ze maken andere lollen, die ik bijvoorbeeld niet maak” (Marokkaanse afkomst, Latijn-Moderne talen, School 2)

6. Minder gewaardeerde studierichtingen in het ASO en alle TSO- richtingen Hazan: “De cultuur is anders [van de klasgenoten]. Er is een groot verschil (…).” Interviewer: “Kan je me daar een voorbeeld van geven?” Hazan: “Bijvoorbeeld, Belgen mogen uitgaan terwijl moslims niet uit mogen gaan. In de klas vragen me soms ‘Mag jij wel uitgaan?’ Als mensen die vragen stellen, dan merk je wel verschillen.” Interviewer: “Wat denk je dan van deze verschillen?” Hazan: “Ik antwoord gewoon. Ze weten dat wij niet mogen uitgaan volgens de regels van onze godsdienst. Ze weten dat en respecteren dat. We vertellen elkaar gewoon onze gebruiken, dat is al.” (Turkse afkomst, Handel, School 1)

7. Beroepsopleidingen Brendon: “Yasin zei me ‘in tien jaar, België is Turkije en iedereen zal Turks zijn, iedereen zal naar Turkse muziek luisteren’. Hij zei zo ‘Ge kunt er niet tegen als we zeggen ‘Turkije in België’. Ik zei ‘Yasin, luister, binnen 10 jaar ben ik een führer en vermoord ik u hele familie. Ik schiet u in u hoofd.’ Hij was meteen stil. We moesten dan wel naar buiten gaan omwille van ‘racistische opmerkingen’. Maar eigenlijk, zij [studenten van Turkse afkomst] zijn ook racistisch, als ze zo zeggen dat ze België gaan overnemen, ze moeten dat ook niet zeggen’. (Belgischeafkomst, Automechanica, School 3)

8. Memoli: ‘Vorig jaar in mijn vorige school [ook BSO] waren er sommige racisten” Interviewer:“Kan je me hier een voorbeeld van geven?” Memoli:“‘Ga terug naar u land!’ en dat soort dingen.” Interviewer:“Wie zei dat: leerkrachten of andere leerlingen?” Memoli: “Andere leerlingen” Interviewer:“En wat heb je gedaan?” Memoli:“Ik heb hem geslagen denk ik.” (Turkse afkomst, Automechanica , School 3)

9. Klaskenmerken • Relatieve grootte van groepen • Etnische identificatie • Gelijke status tussen groepen • Gepercipieerde bedreiging

10. 2. Gepercipieerde bedreigingen Per onderwijsvorm: • Hoger onderwijs • Mogelijkheden arbeidsmarkt + Etniciteit • Racisme and discriminatie op de arbeidsmarkt • Cultuur • Dominantie samenleving

12. Conclusie Gebruiken onderwijssysteem • Specifieke etnische compositie • Specifieke toekomstperspectieven • Interetnische interactie patronen per onderwijsvorm: • Relatieve grootte van groepen • Gepercipieerde bedreiging Beperkingen studie • Focus op schoolleven • Etnische compositie steekproeftrekking

13. Beleid • Herwaardering beroepsopleidingen • Etnische identiteit van alle leerlingen • Effect van etnische compositie op interetnische relaties per onderwijsvorm • Etnische mix?

14. Vragen? Lore.VanPraag@UGent.be