400 likes | 794 Views
FIZYKA dla studentów POLIGRAFII Jądro atomowe. Doświadczenie Rutherforda. Jądro atomowe. Na jaką odległość może zbliżyć się do jądra cząstka ?. Wzór słuszny dla r > R , gdzie R – promień jądra. Jądro atomowe. Dla jądra węgla: E k = 5.1MeV, R = 3.4*10 -15 m.
E N D
Doświadczenie Rutherforda Jądro atomowe Na jaką odległość może zbliżyć się do jądra cząstka ? Wzór słuszny dla r > R, gdzie R – promień jądra.
Jądro atomowe Dla jądra węgla: Ek = 5.1MeV, R = 3.4*10-15m Dla jądra aluminium: Ek = 9.0MeV, R = 4.1*10-15m Rozmiar jądra: 10-15m Rozmiar atomu: 10-10m
Jądro atomowe Masę jądra można wyznaczyć za pomocą spektrometru masowego Wiązka jonów przyspieszana jest najpierw w polu elektrycznym określonym przez różnicę potencjałów U, a następnie zakrzywiana w jednorodnym polu magnetycznym o indukcji B, prostopadłym do kierunku ruch jonów.
Ładunek jądra = n·e+ Masa jądra około dwukrotnie większa niż masa protonów. Nukleony – protony i neutrony Jądro atomowe • Nuklidy o tej samej liczbie Z tj. liczbie protonów - to izotopy, • Nuklidy o tej samej liczbie N tj. liczbie neutronów - to izotony, • Nuklidy o tej samej liczbie A tj. liczbie nukleonów - to izobary
Gęstość materii jądrowej masa 1 cm3 materii jądrowej wynosi ok. 230 milionów ton Wzór Fermiego: Jądro atomowe
Masa jądra Energia wiązania Suma mas neutronów i protonów Defekt masy
rozszczepienie synteza jądrowa Energia jądrowa
Spin jądra Spin jądra jest sumą wektorową spinów poszczególnych nukleonów oraz ich momentów orbitalnych. • Spiny jąder zawierających parzystą liczbę nukleonów są całkowite (równe są całkowitej wielokrotności stałej Plancka) • Spiny jąder, w których liczba protonów jak i liczba neutronów jest podzielna przez dwa, tzn. obie liczby są parzyste - są równe zeru. • Spiny jąder o nieparzystej liczbie nukleonów są połówkowe (równe są nieparzystej wielokrotności połowy stałej Plancka)
Siły jądrowe • niezależne od ładunku elektrycznego • krótkozasięgowe. (zasięg rzędu 10-15 metra) • własność wysycania (każdy nukleon oddziałuje tylko z najbliższymi sąsiadami) • siły jądrowe zależne są od wzajemnej orientacji spinów nukleonów (nie są siłami centralnymi)
równe jest zeru dla jąder o A nieparzystym, dodatnie dla jąder parzysto-parzystych i ujemne dla jąder nieparzysto-nieparzystych. Model kroplowy
Bariera kulombowska Model gazu Fermiego Poziomy energetyczne
Jądra podwójnie magiczne: Model powłokowy
Model powłokowy Jądra podwójnie magiczne
Przemiany jądrowe Przemiana : Przemiana :
Przemiana : Proces statystyczny: Przemiany jądrowe
Ile jąder zostanie? Czas połowicznego zaniku: Przemiany jądrowe
Aktywność źródła: Datowanie promieniotwórcze Przemiany jądrowe Bekerel Bq – 1 rozpad na sekundę
Nazwa szeregu A Izotop początkowy Izotop końcowy T1/2, lat torowy 4n 23290Th 20882Pb 1.4*1010 neptunowy 4n+1 23793Np 20983Bi 2.2*106 uranowo-radowy 4n+2 23892U 20682Pb 4.5*109 uranowo-aktynowy 4n+3 23592U 20782Pb 7.2*108 Szeregi promieniotwórcze
Rozpraszanie sprężyste: Rozpraszanie niesprężyste: Reakcja właściwa: Reakcje jądrowe
Zasada zachowania energii: Energia progowa Reakcje jądrowe Q > 0 – reakcja egzotermiczna Q < 0 – reakcja endotermiczna
1. Pręty paliwowe – materiał rozszczepialny 3. Kanał chłodzenia - ciekły sód lub woda 2. Moderator ( spowalnia neutrony) - grafit lub tzw. ciężka woda 4. Pręty regulacyjne (kadm pochłania neutrony - ma spowalniać lub przyspieszać reakcję) Reaktor jądrowy
energia: cząstka (elektron) mc2 0 -mc2 dziura (pozyton) Antycząstki P.A.M.Dirac (1928) – relatywistyczne równanie falowe
pozyton foton elektron kreacja pary hmin = 2mec2 1.02 MeV
foton elektron pozyton foton anihilacja Znikają elektron i pozyton, pojawiają się 2 fotony (E 0.5 MeV)
Model Standardowy Do chwili obecnej odkryto około dwieście cząstek (z których większość nie jest cząstkami elementarnymi). • Model Standardowy– teoria opisująca wszystkie cząstki i oddziaływania między nimi za pomocą: • 6 kwarków • 6 leptonów • cząstek przenoszących oddziaływania Każdej cząstce odpowiada antycząstka
Hadrony • Z kwarków zbudowane są hadrony: • z trzech kwarków – bariony • z kwarku i antykwarku - mezony
Bariony Większość masy hadronu to energia wiązania kwarków.
Leptony Leptony = (e, e), (, ), (, ) + antycząstki są fermionami oddziałujacymi słabo, Liczba leptonowa:
czas Oddziaływania Wirtualne cząstki przenoszące oddziaływanie Zasada nieoznaczoności: 1 cząstka wysyła i pochłania cząstki wirtualne 1 cząstka wysyła, a 2 cząstka pochłania cząstki wirtualne