150 likes | 321 Views
Transactionele analyse en sociale rollen. Persoonlijkheid als rolmodel van een persoon. Persoonlijkheid : persoon in rol Persoon: vertolker van rollen Manier van invulling van rol = weerspiegeling van essentie Model ontwikkeld sociale rollen en mens-zijn hoort bij elkaar.
E N D
Persoonlijkheid als rolmodel van een persoon • Persoonlijkheid : persoon in rol • Persoon: vertolker van rollen • Manier van invulling van rol = weerspiegeling van essentie • Model ontwikkeld sociale rollen en mens-zijn hoort bij elkaar.
Driewerelden-model • Privé wereld • Organisatie wereld • Professionele wereld • Dezelfde persoon wordt vanuit verschillende perspectieven geconfronteerd afhankelijk van in welke rol ze zitten
De rol • = Coherent systeem • Opvattingen, gevoelens, gedrag, perspectief • Realiteit en relaties • Elke rol verwijst naar specifieke kijk op realiteit en referentiekader
Integratie van rollen • = Hoe mensen = rollen + bijhorende houding, gevoel, gedrag en perspectief in realiteit en relaties kunnen integreren • Essentie en karakteristieken door wijze waarop rollen integreren en stijl waarmee rollen invult
OK-concept • Belangrijk uitgangspunt Transactionele analisten: • Mens zelfs = OK • Anderen = fundamenteel ook OK • Op basis van rollen • Sommige rollen NIET OK vb. gewelddadig crimineel.
Autonomie en middelenbeleid • Vandaag de dag = rollen innemen • Bijna onmogelijk om zichzelf met klein aantal rollen te identificeren. • Om dit goed uit te voeren professionele en autonome houding aannemen • Autonomie = loslaten van niet langer passende patronen belemmerd ervaren.
Rolovereenkomst • Rollen onderscheiden manier waarop wij ze ervaren. • Ego-overeenkomst rol ervaren als passend bij bewustzijn • Afhankelijk van situatie en context • Sommige rollen meer passend bij persoon. • Innerlijk komt tot uiting in rol, staat niet op zichzelf.
Rolactivatie • Professionaliteit = bepaalde rollen bewust kunnen activeren of uitschakelen. • Situaties en contexten structureren om passende prikkels te bieden om rollen te activeren. • Privé-rol kan soms spontaan opduiken in privé-situatie rol prioriteit bij andere
Rolcompetentie • = beschikbaarheid of gebruik van informatie passend bij rol. • Omvat vermogen om verscheidene rollen situationeel en in kader van context aan te pakken. • Rolverscheidenheid + bevordert = wijzen van omgang & omstandigheden
Roleconomie • Mentale energie, tijd & aandacht schaars • Oneconomisch omgaan = uiting minachting • Gebrek aan efficiëntie weinig tijd en energie voor privé-relaties(tussen collega’s en werkgroepen) • Zowel in bedrijven, sociale of politieke organisaties gezondigd tegen economie
Beperkingen • Rolfixatie en uitsluiting Beperking van rolactivering en –deactivering • Rolcontaminatie Structurele overlapping van = rollen, zonder dat persoon zich bewust van is. • Rolverwarring Binnen rol sprake van inconsistentie • Rolgewoonten Gewoonten die niet overeenkomen met situatie, context en verwachte noodzakelijke rol • Functionele beperkingen Psychische inspanning nodig om rollen te activeren en deactiveren.
Over Bernd Schmid • Duitse econoom • Grondlegger van systematische TA • 2007 winnaar Eric Berne Memorial Award • Dankzij hoofdstuk: TA en sociale rollen
Bronnen • Afbeeldingen • 1) Keizer&co. Transactionele analyse. Geraadpleegd op 10 december 2013, op http://www.keizerco.nl/r53/ • 2) Schmid, B. (2008). Transactionele analyse en sociale rollen. Strook, (pp.1-13) • 3) Instituut voor Systeem Consulting. (2013). Vergader en lesmateriaal. Geraadpleegd op 10 december 2013 op http://www.systemische-professionalitaet.de/berndschmid/tagungsmaterialien_bss.html