Choroby układu sercowo-naczyniowego

1. Choroby układu sercowo-naczyniowego Zaliczane są do chorób cywilizacyjnych Stanowią obok chorób nowotworowych, najczęstszą grupę chorób powodujących zachorowalność i zgony w polskim społeczeństwie Zachorowalność najczęściej dotyczy mężczyzn pomiędzy 40-50 rokiem życia

2. Miażdżyca tętnic przewlekła choroba, polegająca na zmianach zwyrodnieniowo-wytwórczych w błonie wewnętrznej i środkowej tętnic, głównie w aorcie, tętnicach wieńcowych i mózgowych, rzadziej w tętnicach kończyn. Miażdżyca jest najczęstszą przyczyną stwardnienia tętnic (łac. arteriosclerosis).

3. Gigantyczne zmiany miażdżycowe aorty. Preparat sekcyjny.

4. POWSTAWANIE BLASZKI MIAŻDŻYCOWEJ Ogniska stłuszczenia błony wewnętrznej tętnic wieńcowych – lipidozy

5. Kaszowatość tętnic (atheromatosis) - ogniskowe zmiany kaszowate w błonie wewnętrznej i sąsiednich warstwach błony środkowej tętnic.

6. Pęknięcie blaszki miażdżycowej i wytworzenie mikrozakrzepu. Mikrozakrzep może ulegać powiększeniu, wcieleniu do ściany tętnicy i obrośnięciu przez śródbłonek lub fibrynolizie.

7. W przypadku gdy skrzeplina zamknie światło tętnicy wieńcowej dochodzi do zawału

8. Nadciśnienie tętnicze • Jest to choroba układu krążenia polegająca na stałym lub okresowym podwyższeniu ciśnienia tętniczego krwi powyżej wartości prawidłowych tj.: 140/90 mmHg.

9. Do najwcześniejszych objawów nadciśnienia należą: • ucisk w głowie, szum w uszach, bóle głowy, • zawroty głowy połączone często z szumem w uszach lub mroczkami przed oczami, • zmęczenia zarówno fizyczne jak i psychiczne, • zaburzenia koncentracji uwagi, • zmniejszenie sprawności fizycznej, • nerwowość, rozdrażnienie, • zaburzenia snu – trudności z zasypianiem lub przedwczesne budzenie się, • dolegliwości sercowe - uczucie kołatania serca, ucisk lub brak tchu podczas wysiłku, • duszność – podczas wysiłku, towarzysząca silnym przeżyciom.

10. Przyczyny nadciśnienia: • pozostałe 5% przypadków nadciśnienia ma określoną przyczynę wywołującą. Może to być nadczynność tarczycy, choroby nerek, hiperaldosteronizm, zwężenie tętnicy nerkowej i wiele innych. • 95% przypadków nadciśnienia ma niewyjaśnioną przyczynę (nadciśnienie pierwotne nazywane inaczej idiopatycznym).

11. Leczenie niefarmakologiczne: • obniżenie masy ciała ma bardzo istotne znaczenie w leczeniu nadciśnienia tętniczego - dotychczasowe badania dowodzą że u chorych z nadciśnieniem i 10% nadwagą obniżenie masy ciała o 5 kg powoduje umiarkowany efekt hipotensyjny (obniżenie ciśnienia) oraz korzystnie wpływa na czynniki ryzyka (m.in. insulinooporność, cukrzyca, hiperlipidemia i przerost lewej komory serca), • ograniczenie spożycia alkoholu do minimum, • zaprzestanie palenia tytoniu w jakiejkolwiek postaci (papierosy, fajka, cygara), • regularne ćwiczenia fizyczne o umiarkowanym natężeniu, najlepiej szybki spacer lub pływanie - minimum 3-4 razy w tygodniu przez 30-40 min., • korzystne jest zmniejszenie spożycia soli kuchennej do mniej niż 100 mmol/dzień co odpowiada 6 gram NaCl, • zmiana diety, a zwłaszcza wprowadzenie ryb, warzyw i owoców (mogą być suszone).

12. Profilaktyka wtórna • Kontrola ciśnienia tętniczego - 2-3 razy w tygodniu. Pomiary najlepiej wykonywać rano, w południe, wieczorem. Warto założyć sobie zeszyt, w którym będziesz notował wartości swojego ciśnienia  - ułatwi to lekarzowi dobór odpowiedniej dawki leków, • Co jakiś czas warto wybrać się do okulisty aby wykonać badanie dna oka - nadciśnienie tętnicze powoduje zmiany w siatkówce (tzw. retinopatia nadciśnieniowa), • Okresowo należy oznaczyć we krwi stężenie potasu, sodu, kreatyniny (kontrola funkcji nerek), • Badanie ogólne (obecność mikroalbuminurii) i posiew moczu, • U wszystkich chorych zaleca się wykonanie badania EKG • Kontrola poziomu cholesterolu całkowitego i frakcji:LDL,HDL,oraztrójglicerydów.

13. Choroba wieńcowa • Choroba wieńcowa serca zwana również chorobą niedokrwienną serca, przewlekłą niewydolnością sercową oraz niegdyś dławicą sercową lub dusznicą bolesną to choroba polegająca na niedostatecznym ukrwieniu serca, a co za tym idzie niewystarczającym zaopatrzeniu serca w tlen.

14. Objawy choroby wieńcowej • Typowym jej przejawem są bóle w klatce piersiowej, zlokalizowane z reguły za mostkiem, określane przez chorych jako dławienie, gniecenie, rozpieranie albo pieczenie czy palenie, nigdy - kłucie, przeszywanie. • Bóle z reguły promieniują do gardła, szyi, lewego lub prawego barku z uczuciem drętwienia rąk. • Towarzyszą im niepokój, czasem duszność i kołatanie serca, niekiedy nudności, zawroty głowy. • Dla stabilnej choroby niedokrwiennej typowe jest to, iż ból najczęściej występuje w czasie wysiłku fizycznego i szybko ustępuje po jego zaprzestaniu lub po zażyciu podjęzykowo nitrogliceryny.

15. Ból w tej postaci choroby często pojawia się rano, po wstaniu z łóżka, podczas wymagających energii codziennych czynności porannych. • W stabilnej chorobie wieńcowej czynnikami wyzwalającymi bóle bywaja także duży stres, chłód (zimny wiatr), czasem - mniej lub bardziej obfity posiłek. • Bardzo charakterystyczne jest w takich razach szybkie ustępowanie bólu po podjęzykowym zażyciu nitrogliceryny. Ultrasonografia wewnątrzwieńcowa - na zielono zaznaczono blaszkę miażdżycową zawężającą światło naczynia

16. Zawał mięśnia sercowego (infarctusmyocardii) • ostra, groźna chorobaserca w której powstaje obszar martwicymięśnia sercowego w wyniku jego niedotlenienia. Zawał mięśnia sercowego jest postacią choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego (obok: nagłej śmierci sercowej, dławicy sercowej, przewlekłej choroby niedokrwiennej serca i tzw. "kardiomiopatii" niedokrwiennej).

17. Do zawału mięśnia sercowego najczęściej dochodzi: • na tle miażdżycytętnic wieńcowych w przebiegu choroby wieńcowej (często utożsamianej z chorobą niedokrwienną serca). • Ognisko miażdżycy w ścianie tętnicy wieńcowej nazywane jest blaszką miażdżycową. Powoduje ona zwężenie światła tego naczynia i ograniczenie przepływu krwi - często w tych przypadkach pacjent odczuwa objawy dławicy piersiowej przy wysiłku czy zdenerwowaniu.

18. Czynniki ryzyka • Zawał mięśnia sercowego występuje na ogół po 40. roku życia, częściej u mężczyzn niż u kobiet, zwłaszcza u osób otyłych i z nadciśnieniem tętniczym. Do czynników ryzyka należą: • starzenie się (wiek krytyczny: u mężczyzn 32-50 lat, u kobiet 45-70) • płeć męska • palenie tytoniu • nadciśnienie tętnicze • inne przyczyny przerostu lewej komory serca (kardiomiopatia, przerost po stosowaniu leków sterydowych) • wysoki poziom cholesterolu • zaburzona proporcja pomiędzy cholesterolem LDL i HDL • wysoki poziom trójglicerydów • niedobory witamin grupy B, zwłaszcza kwasu foliowego • wysoki poziom kwasu moczowego • brak aktywności fizycznej • marskość wątroby (i wynikające z niej zaburzenia metaboliczne) • cukrzyca • predyspozycje rodzinne i genetyczne (zawał w rodzinie w wywiadzie) • otyłość (zwłaszcza brzuszna)

19. Objawy Podmiotowe (subiektywne) • bardzo silny ból w klatce piersiowej, nieustępujący po odpoczynku i po nitratach (nitrogliceryna), piekący, dławiący, rozpierający, promieniujący do żuchwy, lewej kończyny górnej (lub obu) • panika, lęk przed śmiercią • duszność

20. Przedmiotowe (obiektywne) • bladość • lepki pot • spadek ciśnienia tętniczego • tachykardia - wzrost częstości akcji serca, lub inne zaburzenia tętna • pobudzenie ruchowe

21. Rehabilitacja • Rehabilitację rozpoczyna się po ustąpieniu bólu zawałowego, zmniejszeniu aktywności enzymów i obniżeniu temperatury.

22. Udar mózgu (ang. stroke) • jest to nagłe ogniskowe lub uogólnione zaburzenie czynności mózgu utrzymujące się powyżej 24 godzin lub prowadzące do śmierci wywołane jedynie przez przyczyny naczyniowe. Udar mózgu - fragment objęty ogniskiem krwotocznym

23. Typy udarów: • Niedokrwienne (ok.80%) • Spowodowane zmianami zakrzepowymi w dużych naczyniach szyjnych i mózgowych (ok.30%) • Spowodowane zmianami w małych tętnicach mózgowych (ok.20%) • Spowodowane zatorem (ok.30%) • Krwotoczne (ok.20%) • Krwotoki śródmózgowe (ok.15%) • Krwotoki podpajęczynówkowe (ok.5%)

24. Objawy udaru mózgu • Najczęstszymi objawami udaru mózgu jest nagłe wystąpienie: • niedowładu lub porażenia mięśni twarzy, ręki i/lub nogi, najczęściej po jednej stronie ciała • "znieczulenia" twarzy, ręki i/lub nogi, najczęściej po jednej stronie ciała • zaburzeń chodzenia z utratą równowagi i zawrotami głowy • silnego bólu głowy bez znanej przyczyny

25. zaburzeń mowy, z trudnościami w zrozumieniu słów oraz w wypowiadaniu się • zaburzeń widzenia w jednym lub obu oczach

26. Ułożenie pacjenta

30. Rehabilitacja chorych po udarze mózgowym • Rehabilitacja wczesna • Rehabilitacja późna

31. Pielęgnacja rehabilitacyjna • 1. Zapobieganie odleżynom (obracanie) • 2. Zapobieganie przykurczom (ułożenie) • 3. Uregulowanie czynności pęcherza (cewnikowanie) • 4. Zapobieganie zapaleniu płuc (udrażnianie dróg oddechowych) • 5. Utrzymanie kontaktu z chorym • 6. Zaopatrzenie ortopedyczne • Mobilizacja czynnościowa

32. Fizjoterapia • 1. Zapobieganie zapaleniu płuc (ćwiczenia oddechowe, zmiana położenia) • 2. Zapobieganie przykurczą (ćwiczenia bierne i bierno-czynne, stymulacja proprioceptywna) • 3. Zapobieganie zanikowi mięśni i obniżaniu siły (masaż, ćwiczenia oporowe) • 4. Elektrostymulacja • 5. Zapobieganie zrzeszotnieniu kości (pionizacja)

33. Psychoterapia i socjoterapia • 1. Akceptacja choroby • 2. Logopedia (nauka mowy. czytania, pisania) • 3. Utrzymanie kontaktu z chorym i rodzina • 4. Przystosowanie do środowiska • 5. Zapobieganie stanom nerwicowym

34. Czynniki hamujące proces rehabilitacji: Czynniki hamujące proces rehabilitacji: • Wiek powyżej 55 roku życia •  Zaburzenia mowy •  Przedłużające się obniżenie napięcia mięśniowego •  Nadmierna spastyczność z przykurczami •  Zaburzenia czucia po stronie porażonej •  Stany depresji i apatii •  Zmiany patologiczne w EEG •  Zaburzenia krążenia (świeży zawal m. serco­wego, choroba wieńcowa) •  Złośliwe nadciśnienie tętnicze •  Choroby przemiany materii (cukrzyca, otyłość) •  Utrzymujące się zaburzenia równowagi i niezborność •  Bóle stawów, zrzeszotnienie kości, podwichnięcie stawu barkowego Zniekształcenia stopy porażonej (stopa końsko-szpotawa)