PERUBAHAN DAN PERENCANAAN PROGRAM

1. PERUBAHAN DAN PERENCANAAN PROGRAM

2. Perubahan Berencana dan Perencanaan Program - Konsep Perubahan Berencana - Perubahan dan Perencanaan Program - Peranan Agen Perubahan

3. Halangan Kepada Perubahan - Faktor Individu Yang Menghalang Perubahan - Faktor Organisasi Yang Menghalang Perubahan - Pendekatan Bagi Mengatasi Tentangan Perubahan

4. Sistem Sosial Dan Perubahan - Unsur Sistem Sosial dan Perubahan - Proses Sistem Sosial

5. Proses Perubahan - Frasa Proses Perubahan - Proses Peresapan Inovasi - Mengekalkan Inovasi

6. KONSEP PERUBAHAN BERENCANA • Satu proses yg diaturkan b’sama oleh agen perubahan dan sistem pelanggan dgn tujuan utk m’perbaiki keadaan sistem pelanggan. • Agen perubahan dlm konteks perencanaan program merujuk kpd perencana program.

7. Sistem pelanggan merujuk kpd organisasi atau komuniti t’masuk anggotanya yg inginkan atau perlukan perubahan. • Perubahan dirancang b’dasarkan maklumat b’kenaan keadaan sistem pelanggan. • Dlm merancang perubahan t’dpt beberapa halangan dan tentangan dpd individu atau organisasi.

8. PERUBAHAN DAN PERENCANAAN PROGRAM • PP dikendalikan utk m’bawa perubahan di kalangan individu atau sistem sosial • Sistem sosial merujuk kpd organisasi kerja, persatuan profesional dan sukarela, dan komuniti atau keluarga

9. Perubahan perlu dirancang spy masalah individu, ahli organisasi dan komuniti dpt diatasi dan keperluan mereka dipenuhi. Dgn ini perubahan berencana m’jadi konsep asas bg proses PP. • Prog. p’didikan lanjutan boleh memfokus kpd bbp jenis perubahan.

10. JENIS-JENIS PERUBAHAN 1. Perubahan individu Unit perubahan yg paling asas dlm ssbuah sistem sosial adalah individu. Perubahan individu meliputi perubahan kognitif (pengetahuan dan pemikiran), afektif (sikap dan perasaan), dan psikomotor (kemahiran dan amalan).

11. 2. Perubahan Organisasi Perubahan berencana yg berlaku dlm org’si b’tujuan utk menangani masalah org’si dan m’bantu org’si m’buat persediaan utk masa akan dtg. Mereka yg terlibat dlm usaha p’bgunan org’si m’bawa perubahan melalui prog intervensi atau prog perubahan.

12. 3. Perubahan Komuniti Spt org’si, perubahan berencana b’laku dlm ssbuah komuniti utk m’atasi masalah komuniti atau memenuhi keperluan ahli komuniti. Perubahan dlm komuniti dibawa melalui prog p’bgunan komuniti.

13. PERANAN AGEN PERUBAHAN Empat peranan agen perubahan (Havelock, 1973) PENGGERAK PERUBAHAN PEMBANTU PROSES PENYELESAI MASALAH PENGHUBUNG SUMBER

14. HALANGAN KEPADA PERUBAHAN Apb p’ubahan dirancang, seringkali t’dpt halangan dan tentangan dpd individu dan kumpulan dlm organisasi atau komuniti. W/pun individu dan kumpulan tdk b’puas hati dgn cara organisasi atau komuniti b’fungsi, t’dpt risiko yg boleh m’buat keadaan lebih teruk dgn b’lakunya perubahan.

15. Dlm situasi di mana perubahan dilihat sbg m’ancam bukan bermanfaat, ahli org’si atau komuniti enggan menerima perubahan. Tentangan t’hadap perubahan akan berlaku dpd ahli org’si dan komuniti.

16. FAKTOR INDIVIDU YANG MENGHALANG PERUBAHAN • Kegagalan mengenalpasti keperluan utk g’ubah • Salah faham mengenai tujuan, proses dan hasil perubahan • Kebimbangan t’hadap ketdkpastian perubahan • Kebimbangan t’hadap keadaan ekonomi yg tdk t’jamin dan kehilangan status • Ancaman kpd p’hubungan sosial yg sedia ada • Keengganan utk melepaskan rutin dan tabiat kerja lama

17. FAKTOR ORGANISASI YANG MENGHALANG PERUBAHAN Perubahan org’si yg b’kesan memerlukan usaha padu dpd semua bhgn org’si. W/bgmana pun bbp ciri org’si dpd segi struktur dan prosedur p’tadbiran boleh m’halang proses perubahan.

18. Sistem ganjaran yg meneguhkan p’laksanaan tugas cara lama • Ancaman t’hadap p’seimbangan kuasa • Konflik antara kumpulan yg m’halang kerja sama • Ketdksesuaian proses p’ubahan dgn budaya org’si • Ketdksediaan org’si melabur utk prog p’ubahan

19. PENDEKATAN BAGI MENGATASI TENTANGAN PERUBAHAN Bbp p’dekatan boleh digunakan - b’dasarkan keadaan dan situasi dlm mana p’ubahan dilaksanakan P’dekatan ini m’punyai kebaikan dan keburukan.

20. PENDEKATAN BAGI MENGATASI TENTANGAN PERUBAHAN PENDEKATAN BILA DIGUNA KEBAIKAN KEBURUKAN Pendidikan dan Apb peserta tdk Peserta akan bantu Memakan masa jika Komunikasi m’punyai maklumat melaksanakan ramai pekerja atau yg cukup dan tepat p’ubahan setelah peserta yg terlibat b’kenaan p’ubahan. memahami tujuan p’ubahan Penglibatan Apb perencana Komitmen peserta Memakan masa p’ubahan tdk t’hadap program m’punyai maklumat akan meningkat. yg cukup. Maklumat dpd peserta akan diguna- utk merancang p’ubahan.

21. PENDEKATAN BILA DIGUNA KEBAIKAN KEBURUKAN Bimbingan dan Apb peserta P’dekatan ini amat Memakan masa, Sokongan enggan menerima sesuai. Mahal. krn masalah penyesuaian. Perundingan dan Apb ditakuti Cara agak mudah Mahal. Persetujuan mereka yg utk m’elakkan m’punyai kuasa tentangan yg ketara. menarik diri dr usaha p’ubahan. Manipulasi dan Apb pendekatan Cara agak cepat dan Boleh menimbulkan Ko-optasi lain gagal digunakan, murah bg m’atasi masalah pd masa atau terlalu mahal. tentangan. akan datang jika peserta merasa mereka dimanipulasi- kan.

22. PENDEKATAN BILA DIGUNA KEBAIKAN KEBURUKAN Pemaksaan Apb keadaan Cara yg agak cepat Berisiko tinggi jika m’desak dan dan murah bg peserta merasa marah perencana p’ubahan m’atasi tentangan. t’hadap m’punyai byk perencanaan kuasa. p’ubahan. Sumber : Kotter & Schesinger, 1979

23. Sistem Sosial Dan Perubahan Sistem Sosial • Sekumpulan dua org atau lebih yg b’interaksi utk m’capai matlamat yg sama. • Cth: org’si kerja, p’satuan profesional, p’satuan sukarela, kelab, komuniti dan keluarga. • Org’si dan komuniti juga merupakan sistem t’buka di mana ia berinteraksi dgn p’sekitaran utk terus wujud.

24. Unsur-Unsur Sistem Sosial 1. Kepercayaan 2. Matlamat 3. Sentimen 4. Norma 5. Status 6. Pangkat Sosial 7. Kuasa 8. Hukuman/Ganjaran 9. Kemudahan

25. Proses Sistem Sosial • Komunikasi • Proses Membuat Keputusan • Pengawalan Sempadan • Hubungan Sistemik

26. Proses Perubahan Fasa Proses Perubahan M’bentuk keinginan utk berubah (unfreezing) M’bentuk perhubungan bg perubahan Berusaha ke arah perubahan (moving) Mengekalkan perubahan (refreezing) Mencapai perhubungan akhir

27. Proses Peresapan Inovasi • Satu proses di mana sst inovasi disebarkan melalui saluran komunikasi t’tentu dlm satu j/masa di kalangan anggota sebuah sistem sosial

28. Unsur Peresapan Inovasi (Rogers, 1995) Inovasi Saluran Komunikasi Masa Sistem Sosial

29. Ciri-ciri Inovasi 1. Faedah relatif 2. Kesesuaian 3. Kerumitan 4. Kadar boleh dicuba secara kecilan 5. Kadar boleh dilihat hasil

30. Saluran Komunikasi • Kom - salah satu dpd unsur penting utk menentukan sama ada inovasi itu diterima atau ditolak • Saluran kom- antara p’seorangan, media massa dan medio • Antara p’seorangan – diad, kumpulan, massa • Media massa Cetak – akhbar, risalah, majalah, buku Elektronik – radio, TV • Medio – telefon, mesin fax, internet

31. Masa • Unsur penting dlm proses peresapan inovasi. • Penerima, setelah m’dengar sst b’kaitan inovasi sehingga menerimaguna inovasi itu, memerlukaan masa.

32. Ahli Sistem Sosial • Bakal penerima inovasi serta pemimpin yg t’libat dlm proses peresapan. • T’diri dpd individu, kumpulan, anggota organisasi dan anggota komuniti.

33. Mengekalkan Inovasi dan Melatih Pelanggan Berdikari Menentukan Pengamalan Yg Berterusan Membentuk Kemampuan Berdikari Berenggang Dengan Pelanggan

34. Menentukan Pengamalan Yang Berterusan 1. Galakan dan ganjaran yg b’terusan 2. Latihan dan pembiasaan 3. M’jalinkan struktur ke dlm sistem 4. Penilaian yg b’terusan 5. Menyediakan kemudahan utk terus b’kembang 6. Kemampuan m’ubahsuai

35. Membentuk Kemampuan Berdikari 1. M’punyai sikap positif t’hdp inovasi. 2. T’dpt kumpulan di dlm sistem itu yg s’tiasa menitikberatkan usaha utk mbawa p’ubahan. 3. Kec’derungan utk s’tiasa m’dapatkan sumber dari luar sistem serta mengikuti p’kembangan di luar sistem 4. Gambaran yg jelas mengenai k’daan masa hadapan sistem sebagai asas perancangan b’terusan.

36. Berenggang Dengan Pelanggan

37. Bila Patut Mula Berenggang? • Ada tanda2 yg jelas menunjukkan bhw penyelesaian yg lancar sdg b’laku utk m’atasi mslh yg telah dicamkan lebih awl. • Inovasi telah diterima oleh pemimpin tempatan dan telah mula tersebar dgn luas di kalangan anggota sistem itu. • Ada tanda bhw sistem itu telah mula m’btk kemampuan utk b’dikari.

38. Bagaimana Hendak Berenggang • Proses berenggang hendaklah dibuat beransur2 • Agen dan pelanggan jgnlah dikaburi oleh masalah psikologi berikutan p’pisahan • Masalah berat utk berenggang dpt diatasi dgn menyatakan secara terus terang kpd pelanggan bhw pemergian agen adalah semata-mata krn desakan tugas utk kebaikan b’sama.