Doel :

1. Best practicePowerpoint Presentatie ouderenmishandeling, huiselijk geweld en kindermishandeling Doel: Informeren van alle medewerkers met betrekking tot werken met de meldcodevhuiselijkgeweld en kindermishandeling binnen OsiraAmstelring Werkwijze: Uitgebreide Powerpoint met veel informatie over definities, meldcode, stappenplan en signaleren Goed: Zeer compleet Aandacht voor alle onderwerpen; ouderenmishandeling, huiselijk geweld en kindermishandeling Bronvermelding: Frans van ’t Hull ea, OsiraAmstelring Groep. Amstelring is een organisatie voor zorg aan huis en verpleegd wonen in Amsterdam en de regio Amstelland-Meerlanden. Voor meer informatie zie: www.amstelring.nl.

2. Huiselijke geweld, Ouderenmishandeling en Kindermishandeling Welkom! We zetten vandaag de meldcode in ! JIJ BENT AAN ZET !

3. Huiselijke geweld, Ouderenmishandeling en Kindermishandeling Een test: E- learing module

4. Cijfers huiselijk geweld en kindermishandeling • In Nederland heeft 40% van de bevolking ooit te maken gehad met huiselijk geweld • Jaarlijks zijn ruim 200.000 mensen in Nederland slachtoffer van huiselijk geweld • In 58% van de gevallen van huiselijk geweld is er sprake van een gezinsverband, waarbij vooral jonge kinderen getuige zijn van geweld • Ruim 100.000 kinderen per jaar worden in Nederland mishandeld • 1 op de 20 ouderen heeft te maken met een vorm van (ouderen) mishandeling • mantelzorgers van demente ouderen -> 1/3 deel uit de hand -> leidt tot mishandeling. • Verwachting dat ouderenmishandeling toeneemt • In Nederland is 16% van de vrouwen ooit slachtoffer geweest van partnergeweld en 7% van de mannen. • In Nederland worden per jaar 64.000 incidenten geregistreerd door de politie. Hieruit komen 24.000 aangiften voor en 16.000 aanhoudingen. Onbekend hoeveel er werkelijk gebeurt. Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

5. Aanleiding verplichting gebruik meldcode Veel organisaties werken al met een meldcode. Uit onderzoek blijkt dat het werkt: professionals grijpen 3x zoveel in bij gebruik van een meldcode. Nog niet alle organisaties werken met een meldcode. Daarom wordt de meldcode verplicht voor de volgende sectoren: gezondheidszorg, onderwijs, kinderopvang, jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning (welzijn) en justitie. Ingangsdatum: 1 juli 2013

6. Opgenomen in het kwaliteitshandboek: • Beleidhuiselijkgeweld, ouder- en kindermishandeling • Procedure Huiselijk geweld, ouderen- en kindermishandeling • Formulier Intern overleg bij signalen voor de meldcode • Formulier LIRIK: Licht Instrument Risicotaxatie Kindermishandeling • Kindermishandeling risicofactoren en signalen • Ouderenmishandeling risicofactoren en signalen • Partnergeweld risicofactoren en signalen • Kaart Meldcode en stappenplan

7. Commissie Huiselijk geweld, ouderenmishandeling en kindermishandeling Commissie Huiselijk geweld, ouderen- en Kindermishandeling bestaat uit: • Manager HBH • Medewerker thuisbegeleiding • Manager/ coach thuiszorg • Mantelzorgconsulent van het Mantelzorg Steunpunt • Medewerker dagbesteding • Arbocoordinator • Maatschappelijk werker • Sociaal psychiatrisch verpleegkundige Nieuw Amstelrade LG • Voorzitter Allen zijn aandachtsfunctionarissen (m.u.v. Voorzitter)

8. Aandachtsfunctionarissen Aandachtsfunctionarissen • kennis verschillende aspecten van huiselijk geweld • kunnen huiselijk geweld signaleren / omgaan met vermoedens van huiselijk geweld • gaan gesprekken aan met de desbetreffende cliënt en collega’s • fungeren als vraagbaak voor collega’s • hebben een specifieke training gevolgd voor aandachtsfunctionaris • Aandachtsfunctionarissenvoor de sectoren: Thuisbegeleiding, Lichamelijk Gehandicapten, Dagbesteding, Extramurale Zorg V&V, Extramurale zorg HH, Intramurale zorg en Mantelzorg Steunpunt.

9. Definitie Huiselijk geweld “(Dreigen met) geweld, op enigerlei locatie, door iemand uit de huiselijke kring, waarbij onder geweld wordt verstaan: de fysieke, seksuele of psychische aantasting van de persoonlijke integriteit van het slachtoffer, daaronder ook begrepen ouderenmishandeling en eergerelateerd geweld”. Tot de huiselijke kring van het slachtoffer behoren: (ex) partners, gezinsleden, familieleden en huisgenoten

10. Definitie ouderenmishandeling “Al het handelen of het nalaten van handelingen ten opzichte van een oudere persoon (65 +) door degenen die in een persoonlijke en/of professionele relatie (dagelijkse zorg) met die oudere staan, waardoor de oudere (herhaaldelijk) lichamelijke, psychische of materiële schade lijdt, en waarbij aan de kant van de oudere sprake is van een vorm van een gedeeltelijke of een volledige afhankelijkheid”.

11. Definitie Kindermishandeling “Iedere vorm van een voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend, of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel, daaronder ook begrepen eergerelateerd geweld en vrouwelijke genitale verminking”.

12. Verschil meldcode en meldplicht • Mishandeling en geweld gepleegd door professionals (intramuraal / extramuraal) -> meldplicht bij IGZ(pleger is professional werkzaam in organisatie. Slachtoffers zijn afhankelijk m.b.t. dagelijks functioneren; huishoudelijke hulp / verzorging) • Mishandeling en geweld in huiselijke kring -> meldcode(een pleger is partner, kind of familielid van slachtoffers of medebewoners) zorgorganisaties en professionals hebben een belangrijke signalerende rol en moeten handelen zodat het geweld zo vroeg mogelijk gestopt kan worden .

13. Melden: welke regeling? • Cliënt tegen professional - > melding incident medewerker (MIM) • Professional tegen cliënt - > melding incident cliënt(MIC) • Incident rond de cliënt - > melding incident cliënt • Huiselijk geweld / nalaten van zorg / dreigende interactie tegen cliënt gericht / zoals beschreven in de meldcode - > meldcode huiselijk geweld

14. Sta open voor signalenMeldcode en stappenplan Bespreek jouw ‘niet-pluisgevoel’ met je leidinggevende, coach of coördinator. Osira Amstelring past de Meldcode toe, deze bestaat uit de volgende stappen : • Signalen in kaart brengen • Consultatie deskundige • Gesprek met de cliënt • Wegen zwaarte geweld of mishandeling • Beslissen hulp organiseren of melden Alle stappen van de meldcode worden altijd in samenwerking met de aandachtsfunctionaris Huiselijk geweld uitgevoerd

15. STAP 1 Signalen in kaart brengen met de aandachtsfunctionaris Bij ‘niet pluis gevoel’ neem je contact op met je leidinggevende/ coach • neem contact op met de aandachtsfunctionaris ( naam op intranet) • breng de signalen die een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling bevestigen of ontkrachten in kaart, samen met de aandachtsfunctionaris -> formulier: Intern overleg bij Signalen Huiselijk geweld, ouderen- en kindermishandeling. • De aandachtsfunctionaris legt contacten over de signalen, stappen en besluiten vast zo feitelijk mogelijk (geen hypothesen en/of veronderstellingen) • De aandachtsfunctionaris maakt gebruik van Kindermishandeling-, Partnergeweld- of Ouderen-mishandeling Risicofactoren en signalen. • De aandachtsfunctionaris vermeldt de bron bij informatie van derden, legt diagnoses alleen vast als ze zijn gesteld door een bevoegde beroepskracht.

16. STAP 2 Collegiale consultatie (SHG of AMK) - zo nodig • Medewerker bespreekt de signalen met de aandachtsfunctionaris. • De aandachtsfunctionaris vraagt zo nodig ook advies aan het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling of aan het Steunpunt Huiselijk Geweld, dit moet anoniem, zolang het niet met de cliënt is besproken.

17. STAP 3 gesprek met de cliënt • De aandachtsfunctionaris bespreekt de signalen met de cliënt. • De aandachtsfunctionaris: • legt de cliënt het doel uit van het gesprek; • beschrijft de feiten die zijn vastgesteld en de waarnemingen die zijn gedaan; • nodigt de cliënt uit om een reactie hierop te geven; • komt pas na deze reactie zo nodig en zo mogelijk met een interpretatie van hetgeen is gezien, gehoord en waargenomen.

18. STAP 4wegen van het geweld: inschatten risico, aard en ernst van het geweld De aandachtsfunctionaris: • weegt op basis van de signalen, van het ingewonnen advies en van het gesprek met de cliënt het risico op huiselijk geweld, ouderen- of kindermishandeling. • Weegt eveneens de aard en de ernst van het huiselijk geweld, ouderen- of de kindermishandeling. • Maakt bij het inschatten van het risico op huiselijk geweld of op kindermishandeling gebruik van een Formulier risicotaxatie-instrument LIRIK , zie KwaliteitsHandboek. • Bij KNMG Meldcode voor artsen - bij stap 5 als extra stap informatie inwinnen bij andere professionals die zijn betrokken bij het gezin.

19. STAP 5beslissen: hulp organiseren of melden bij SHG of AMK • Hulp organiseren en effecten volgen door aandachtsfunctionaris: • Organiseren noodzakelijke hulp • Volgen effecten van deze hulp • melding maken als er signalen zijn dat het huiselijk geweld of de kindermishandeling niet stopt of opnieuw begint (van een melding wordt de cliënt altijd op de hoogte gesteld !) • beroepskracht en de leidinggevende/coach op de hoogte stellen van georganiseerde hulp. • Melden en bespreken met de cliënt • Melden bij het Advies-en Meldpunt Kindermishandeling of Steunpunt Huiselijk Geweld (van een melding wordt de cliënt altijd op de hoogte gesteld !) • Overleggen met AMK of SHG wat er na de melding, nog gedaan kan worden om gezinsleden/cliënt tebeschermen tegen risico op huiselijk geweld /mishandeling • Stelt de aandachtsfunctionaris de beroepskracht en de leidinggevende/ coach op de hoogte van de melding.

20. STAP 5beslissen: hulp organiseren of melden bij SHG of AMK Noodsituaties • signalen die wijzen op acuut en ernstig geweld -> aandachtsfunctionaris direct advies vragen SHG of politie inschakelen.

21. Signalen bij slachtoffers: Herken één of meer signalen bij het slachtoffer: • Lichamelijk letsel, zonder duidelijke verklaring • Psychisch of emotioneel lijden • Slecht verzorgd of verwaarloosd worden • Getuige zijn van huiselijk geweld • Financieel uitgebuit worden • Gedwongen seksueel contact • Angstig of verward zijn, onveilig of bedreigd voelen • Vrijheid en privacy wordt geschaad, de cliënt is nooit alleen te spreken • Bovenmatige afhankelijkheid partner of mantelzorger

22. Risico’s op geweld / mishandeling Herken één of meer risico’s : • Relatieproblemen, familieruzies • Alcohol, drugs of gokverslaving • Financiële problemen • Een verstandelijke beperking of psychiatrische aandoening • Werkeloosheid en crimineel gedrag • Slechte woon-werk omstandigheden • Getreiterd, bedreigd, vernederd worden • Grensoverschrijdend gedrag • Professionele hulp weigeren of afhouden • Er is eerder huiselijk geweld gepleegd • Sociaal geïsoleerd zijn of worden • Overspannen zijn

23. Signalen en risicofactoren specifiek bij kindermishandeling Signalen en risicofactoren: • Fysiek geweld • Psychisch of emotioneel geweld • Verwaarlozing (het nalaten van zorg) • prenatale verwaarlozing • fysieke verwaarlozing (ook fysieke veiligheid) • psychische of emotionele verwaarlozing • educatieve verwaarlozing • Kind is getuige van huiselijk geweld (partnergeweld) Belangrijk: de combinatie kinderen en huiselijk geweld betekent altijd kindermishandeling!! • Seksueel misbruik • Exploitatie • Schending van het recht op zelfbeschikking • Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV) • Eergerelateerd geweld • Gedwongen uithuwelijken/huwelijksdwang Formulier LIRIK: Licht Instrument Risicotaxatie Kindermishandeling

24. Vormen van Ouderenmishandeling • lichamelijke mishandeling • psychische mishandeling • schuchterheid, verwardheid of apathie • lichamelijke verwaarlozing • psychische verwaarlozing • financiële uitbuiting • seksueel misbruik • Schending van rechten

25. Risicofactoren specifiek bij pleger Ouderenmishandeling Risicofactoren bij de pleger • Afhankelijk zijn van het slachtoffer, voor huisvesting, sociale contacten of inkomen • Overbelasting van de mantelzorger • Langdurige werkloosheid, moeilijkheden op het werk, relatieproblemen of schulden • Psychische problemen of ontwikkelingsstoornissen • Alcohol-, drugs- en gokverslaving

26. Risicofactoren specifiek bij Ouderenmishandeling Risicofactoren bij de oudere • toenemende afhankelijkheid van zorg door lichamelijke en geestelijke achteruitgang of van financiële of emotionele aard • Familiegeschiedenis van geweld • Ingrijpende voorvallen verhuizing, overlijden verlies van een baan, echtscheiding • Financiële nood • Isolement, weinig contact met de buitenwereld • Hoe hoger de leeftijd, hoe meer kans op mishandeling, vooral na 75ste jaar

27. Signalen specifiek bij Ouderenmishandeling Signalen • Verbaal geweld in aanwezigheid van hulpverlener • Verwaarlozing van oudere • Verwaarlozing van de huishouding • Onsamenhangende en tegenstrijdige verklaringen voor lichamelijke verwondingen • Onverschilligheid voor het wel en wee van de oudere • Verschijnselen van overbelasting bij de mantelzorger • De oudere maakt een verwarde, depressieve, angstige indruk • Spullen en geld verdwijnen • De oudere krijgt geen gelegenheid om alleen met de hulpverlener te praten • De betrokkenen proberen de hulpverlener buiten de deur te houden • Toenemend aantal schuldeisers • Lege koelkast

28. Definitie partnergeweld Definitie partnergeweld Elke vorm van dwingend of intimiderend gedrag dat wordt uitgeoefend tegenover een gezins- of familielid of een (ex-)partner.

29. Vormen van partnergeweld Vormen van partnergeweld • Fysiek (lichamelijk) geweld • Seksueel geweld • Geestelijk geweld • Omgevingsgericht geweld • Specifieke vormen van partnergeweld zijn stalking, of belaging -> blijven lastig vallen en mishandelen • Een andere specifieke vorm van partnergeweld is eergerelateerd geweld

30. Risicofactoren specifiek bij partnergeweld Risicofactoren Partnergeweld • Zwangerschap van het slachtoffer • Relatieproblemen • Middelenmisbruik • Psychiatrische aandoening • Lichamelijke aandoening • Chronische ziekte in de familie • Familieruzies • Getuige/slachtoffer of pleger zijn geweest van geweld • Crimineelgedrag • Financiële problematiek • Sociale isolatie • Gedwongen huwelijk • Laag opleidingsniveau • Werkeloosheid • Slechte werkomstandigheden • Slechte woonomstandigheden • Een buurt met veel overlast

31. Signalen specifiek bij partnergeweld Signalen slachtoffers van partnergeweld • Lichamelijk letsel waarvoor de cliënt geen duidelijke verklaring heeft • Overbezorgdheid binnen de partnerrelatie • De partner zorgt ervoor dat de cliënt nooit alleen gesproken wordt en antwoordt voor de patiënt • Herhaaldelijke bezoeken aan artsen voor lichamelijke klachten • Afzeggen van afspraken met hulpverleners • Het hebben van littekens en verwondingen in diverse stadia van genezing • Slechte verzorging van verwondingen • Het gebruik van verdovende middelen • Complicaties bij een zwangerschap • Uitingen van angst richting partner • Kindermishandeling • Tekenen van ongemakkelijkheid bij vragen over geweld

32. Kaartje meldcode

33. Vragen?