1 / 45

UV zračenje izvori, osobine, dejstvo i zaštita

UV zračenje izvori, osobine, dejstvo i zaštita. UV zračenje je deo elektromagnetnog spektra zračenja talasnih dužina od 100 - 400 nm. Spektar elektromagnetnog zračenja i optički deo spektra. Izvori UV zračenja prirodni: Sunce ( solarno UV zračenje )

kyne
Download Presentation

UV zračenje izvori, osobine, dejstvo i zaštita

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. UV zračenjeizvori, osobine, dejstvo i zaštita

  2. UV zračenje je deo elektromagnetnog spektra zračenja talasnih dužina od 100 - 400 nm Spektar elektromagnetnog zračenja i optički deo spektra

  3. Izvori UV zračenja • prirodni: Sunce (solarno UV zračenje ) • veštački: lampe i fluroscentne cevi koje se koriste u biologiji, medicini i kozmetici. Aparati koji se koriste za sterilizaciju vazduha, vode, hirurških sala kao i svih prostorija u kojima je to neophodno

  4. Podela UV zračenja prema biološkom dejstvu • UV-C oblast od 100 do 290 nm (direktno deluje na genetski materijal i može da izazove smrt ćelija) • UV-B oblast od 290 do 320 nm (uzrokuje opekotine, mutacije, karcinogenezu, prevremeno starenje) • UV-A oblast od 320 do 400 nm (izaziva stvaranje slobodnih radikala koji deluju na genetski materijal, doprinosi hroničnim oboljenjima kože i očiju, starenju)

  5. Faktori koji utiču na intenzitet UV zračenja na površini Zemlje • Apsorpcija od strane gasova u atmosferi • Visina Sunca • Koncentracija aerosola • Oblaci • Nadmorska visina • Rasejanje • Refleksija i apsorpcija površine

  6. Apsorpcija UV zračenja od strane gasova u atmosferi • Najveći deo UV zračenja se apsorbuje od strane ozona i molekularnog kiseonika. UV zračenje u atmosferi apsorbuju i atomski kiseonuk, azot i jedinjenja azota, jedinjenja ugljenika i dr. Ozon Ozon u potpunosti apsorbuje UV-C komponentu zračenja, zračenje koje je po živi svet najopasnije, i većinu UV-B komponente. Podela: • troposferski (nalazi se na visini ispod 10 km;10% ukupne količine ozona) • stratosferski (nalazi se na visini od 15 do 30 km)

  7. Merenje debljine ozonskog omotača • Debljina ozonskog omotača se izražava u Dopsonovim jedinicama DU (Dopson unit) Oblast prekrivena stubom vazduha Sav ozon iznad posmatrane površine kompresovan na temperaturi od 0 °C i pritisku 1013.25 mb. Ovaj stub vazduha formira sloj debljine 3 mm što odgovara 300 DU.

  8. Ozonska rupa • Pod “ozonskom rupom“ podrazumeva se oblast ozonskog omotača u kojoj je debljina manja od 200 DU Promena ozonske rupe iznad Antarktika u periodu od 1982. do 1994. godine

  9. Sunčeva elevacija (visina Sunca) je ugao između horizonta i pravca u kojem se vidi Sunce. Umesto visine Sunca često se koristi zenitni ugao. • Sunčeva elvacija zavisi od doba dana, od geografske širine i datuma u godini. • Najveći intenzitet UV zračenja je u letnjim mesecima oko podneva. Visina Sunca Ugao elevacije (h), azimutni ugao (A) i visina Sunca (z)

  10. Oblačnost • Uticaj oblačnosti na intenzitet UV zračenja zavisi od vrste, debljine i količine oblaka kojima je nebo prekriveno. • Kako oblaci utiču na intenzitet UV zračenje može da se vidi iz faktora korekcije UV ideksa CMF (Cloud Modification Factor) Faktor korelacije UV indeksa CMF (CloudModificationFactor) u prisustvu tri vrste oblaka za različite iznose oblačnosti izražene u osminama prekrivenosti neba

  11. Nadmorska visina • Sa povećenjem nadmorske visine povećeva se intenzitet UV zračenja za 6-8% na svakih 1000 m. Do ovog povećanja dolazi zbog smanjenja količine apsorbera sa povećanjem nadmorske visine.

  12. UV indeks • B(λ) eritemski spektar definisan 1987. god. od strane Mek Kinija i Difija • F(λ) raspodela zračenja kojem je izložen organizam • F(λ) B(λ) biološki aktivan spektar-otežan spektar • Integracijom biološki aktivnog spektra po talasnim dužinama dobija se njegov ukupni fluks koji je proporcionalan površini ispod krive F()B() i izražava se u jedinicama mW/m2.

  13. UV indeks predstavlja fluks zračenja od 25 mW/m2 otežan na biološki aktivan spektar Podela intenziteta UV zrečenja prema vrednosti UV indeksa

  14. Minimalana eritemska doza (MED) • Integral biološki aktivnog UV zračenja po vremenu predstavlja aktivnu (eritemsku) dozu (J/m2) • Minimalna eritemska doza (MED) predstavlja onu aktivnu dozu koja izaziva crvenilo kože koja do tada nije izlagana zračenju Za Evropu su usvojena četiri karakteristična tipa kože: • Tip kože I je tip kože koja uvek crveni, a nikad ne tamni. To su ljudi sa izrazito svetlom puti, svetlim očima i kosom. Za tip kože I 1 MED iznosi 200 J/m2. • Tip kože II po pravilu crveni, a retko crni. Za tip kože II 1 MED iznosi 250 J/m2 • Tip kože III su ljudi smeđe kose i očiju, crne, a ne crvene odmah. Za tip kože III 1 MED iznosi 350 J/m2. • Tip kože IV poseduju ljudi tamne puti, tamne kose i očiju. Njihova koža crni, a retko pocrveni. Za tip kože IV 1 MED iznosi 450 J/m2.

  15. Maksimalno vrema izlaganja UV zračenju

  16. Vreme izlaganja UV zračenju za tipove kože I i II Vreme izlaganja UV zračenju za tipove kože III i IV

  17. Dnevni hod UV indeksa 04.07.2004. Debljina ozonskog sloja: 303 DU, maksimalna vrednost: 9.03, dnevna doza: 5397 J/m2

  18. Dnevni hod UV indeksa 04.07.2004. Debljina ozonskog sloja: 303 DU, maksimalna vrednost: 9.03, dnevna doza: 5397 J/m2

  19. Dejstvo UV zračenja na ljudski organizam Dejstvo zračenja na kožu Veći deo UV zračenja se zaustavlja već u površinskomsloju kože-epidermisu. Tom prilikom dolazi do sledećih fizičkih pojava. • refleksije • transmisije • apsorpcije

  20. Dejstvo UV zračenja na oči • UV-B zračenje apsorbuje prednji deo oka, pa ono u tom delu i izaziva oštećenje. • UV-A zračenje prodire dublje u oko pa izaziva oštećenja na dnu oka. Apsorpcija UV zračenja u oku doprinosi razvoju katarakte, fotokeratitisa, malignim i degenerativnim promenama.

  21. Zaštita od UV zračenja • Odeća pruža potpunu zaštitu od UV zračenja. • Delove koji nisu prekriveni odećom treba zaštititi primenom zaštitnih preparata koji sadrže supstancije koje apsorbuju u UV-B i UV-A oblasti. • Osnovno svojstvo svih preparata za zaštiti od UV zračenja je zaštitni faktor (Sun Protection Factor, SPF). SPF predstavla brojnu vrednost koja pokazuje koliko puta duže se može boraviti na suncu uz primenu preparata, u odnosu na stanje bez njega, a da ne dođe do pojave crvenila kože. Bitno je da preparati pored zaštite od zračenja u UV-B oblasti pružaju i zaštitu u UV-A oblasti.

  22. Maksimalne i srednje maksimalne mesečne vrednost UV indeksai za 2004. godinu

  23. Monitoring UV zračenja u Novom Sadu • Od 2001. godine do aprila 2003.godine merenja su vršena priručnim instumentom • Od aprila 2003. godine vrše se merenja sa UVB-1 detektorom koji je postavljen na zgradi Poljoprivrednog fakulteta

  24. UVB-1 detektor spada u grupu širokopojasnih instrumenata i meri integrisani aktivni biološki spektar u oblasti talasnih dužina od 280 do 320 nm (UV ideks) • Merenja se vrše na svakih 30 sekundi i usrednjena u intervalu od 10 minuta mogu se naći na web adresi www.cmem.net • Radi lakše obrade podataka formirana je baza podataka UV zračenja • Uz pomoć ove baze podataka vršena je analiza podataka od 25.04.2003 do 31.12.2004. godine

  25. Analiza podataka

  26. Maksimalne i srednje maksimalne mesečne vrednosti UV indeksa za 2003. godinu za 2004. godinu

  27. Maksimalna dnevna vrednost UV indeksa u 2003. god. izmerena je 20. juna i iznosila je 9.88 Promena UV indeksa 03.07.2003. godine • Debljina ozonskog sloja 310 DU, dnevna doza: 4836.45 J/m2

  28. Maksimalna dnevna vrednost UV indeksa u 2004. god. izmerena je 03. jula i iznosila je 9.46 Promena UV indeksa 03.07.2003. godine • Debljina ozonskog sloja: 303 DU, dnevna doza: oko 3400 J/m2

  29. Godišnji hod debljine stratosferskog ozonskog omotača iznad Novog Sada • Debljina stratosferskog ozona preuzeta je sa http://toms.gsfc.nasa.gov/teacher/ozone_overhead.html.

  30. Procenjene mesečne doze i broj postojećih dnevnih doza za 2003. godinu

  31. Procenjene mesečne doze i broj postojećih dnevnih doza za 2004. godinu

  32. Srednje satne vrednosti za mesece u 2003.godini 2004.godini

  33. Ψ-zenitni ugao Sunca • -geografsaka širina  - geografsaka dužina S-deklinacija Sunca s= rcos2(d-dr)/dz gdejer=23,45o=0,409 rad, d-rednibrojdanaugodini (27.X = 300), dr=173 (danletnjegsolsticijaidz=365,25 - prosečanbrojdanaugodini)

More Related