1 / 30

3. STOKLARIN YÖNETİMİ

3. STOKLARIN YÖNETİMİ. Stok Nedir?. Bir işletmede üretimi tamamlanıp satışa hazır hale gelen mallar ile, bu malların üretimi için gerekli olan hammaddeler, yardımcı maddeler, işletme malzemeleri ve materyaller ile üretim aşamasındaki mallar stok olarak tanımlanır.

lahela
Download Presentation

3. STOKLARIN YÖNETİMİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. 3. STOKLARIN YÖNETİMİ

  2. Stok Nedir? Bir işletmede üretimi tamamlanıp satışa hazır hale gelen mallar ile, bu malların üretimi için gerekli olan hammaddeler, yardımcı maddeler, işletme malzemeleri ve materyaller ile üretim aşamasındaki mallar stok olarak tanımlanır. Üretim Pazarlama Finans

  3. Stoklar; * müşteriye verilen hizmeti sağlama nedeniyle pazarlama fonksiyonunun, ** üretimin kararlı ve verimli bir şekilde sürdürülebilmesi açısından üretim fonksiyonunun, *** kendilerine bağlanan fonlar açısından ise, finans fonksiyonunun ilgi alanı içerisinde yer alır.

  4. Pazarlama fonksiyonu; satışları arttırmak ve müşterilere verilen hizmeti kolaylaştırmak için stok düzeyinin yüksek tutulmasını ister. Üretim fonksiyonu; üretimin verimli bir şekilde sürdürülebilmesi ve istihdamda süreklilik sağlanabilmesi için uygun bir düzeyde stok bulundurulması istenir. Finans fonksiyonu ise; stoklara yapılacak harcamaları en düşük düzeyde tutarak, stoklarla ilgili maliyetlerin minimizasyonunu talep edecektir.

  5. Stok Yönetimi Finans yöneticisi stoklara mümkün olduğunca az sermaye yatırmak ister, böylece fonları başka yerlerde kullanabilmeye çalışır. Fakat aynı zamanda işletmenin üretim ve pazarlama fonksiyonlarının da aksamasına yol açmayacak kadar stok bulundurması gereklidir. Bu iki husus arasında denge kurmaya çalışır.

  6. Stok Yönetiminin Amacı? 1. Faaliyetlerin kesintisiz yürütülebilmesi için gerekli stokların sağlanması, 2. Stoklarla ilişkili tüm maliyetlerin minimize edilmesidir.

  7. STOK YÖNETİMİ Firmanın bulunduğu sektöre göre tutacağı stoklar farklıdır. Üretim Firmalarında; Hammadde, yarı mamul ve Mamul stokları bulunurken, Perakende sektöründe faaliyet gösteren firmalarda yalnızca mamul stoku bulunmaktadır.

  8. ÖNEMİ Bir firmada stokların yönetimi en az şu iki sebeple büyük dikkat gerektirir: • 1.Stoklar bazı endüstri kollarında toplam aktiflerin önemli bir bölümünü oluştururlar. • 2.Stokların likiditesi diğer döner değerlere göre daha düşük olduğundan, stok yönetiminde yapılan hataların düzeltilmesi zaman alabilir ve pahalıya mal olur.

  9. Finans yönetiminin stoklarla ilişkisi, doğrudan doğruya değil, stoklara bağlanan fon ve stokun maliyeti açısından ortaya çıkmaktadır. Bir işletme açısından stoklara yapılan yatırımın optimum tutarda bulunup bulunmadığının saptanması önemlidir. Stok bulundurmanın gerektirdiği giderler ve taşıdığı risk ile sağlayacağı ek getiri arasında denge sağlandıktan sonra, stoklara yapılacak yatırımın sürdürülmesi işletmenin karlılığını etkiler.

  10. STOKLARA İLİŞKİN TOPLAM MALİYET Stok Bulundurma + Stok Tedarik + Stok Bulundurmama Maliyeti Maliyeti Maliyeti (Sipariş Maliyeti) Maliyet Minimizasyonu !

  11. İşletmelerde üç tür stok bulunmaktadır. • Hammadde ve Malzeme Stokları,üretime girdi oluşturan türdeki stoklardır. • Yarı Mamül Stoklarıüretim süreci ve üretimin yapılması ile doğrudan doğruya bağlantılıdır. • Mamül stoklarıise, satışlara konu olan ve talebi karşılayan stoklardır.

  12. STOKLARIN MİKTARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Stok yönetiminin temel amacı; üretimin ve satışların sürekli olması için, gerekli ekonomik stok miktarının ve bunun sipariş zaman noktalarının saptanmasıdır.

  13. Hammadde Stok Miktarını Etkileyen Faktörler • i – Stok Maliyeti a-Stok Tedarik Maliyeti (Sipariş Giderleri) b-Stok Bulundurma Maliyeti c-Stok Bulundurmama Maliyeti • ii – Üretim Düzeyi • iii – Fiyat • iv – Tedarik Zamanı • v – Satın Alma ve Depolama Masrafları • vi – Dayanma Süreleri • vii – Tedarik Süresi • viii – Stok Denetiminde Etkinlik

  14. a- Stok Tedarik Maliyeti (Sipariş Giderleri) TSM = S x G S = T / M TSM = ( T / M ) x G TSM = Toplam sipariş maliyeti G = Sipariş maliyeti S = Sipariş sayısı T = Dönem içinde beklenen toplam talep M = Sipariş olarak gelen mal miktarı

  15. Örnek: Bir işletmenin dönem içinde beklediği toplam talep 40.000 br., her siparişin sayısı 2.000 br. ve her siparişin giderinin 1.500 TL olması durumunda; TSM = ( 40.000 / 2.000 ) x 1.500 = 30.000 TL. M TSM = Her siparişteki birim sayısının artışı, toplam sipariş maliyetini azaltıcı yönde etki yapacaktır. M = 2.500 br. olması durumunda; TSM = ( 40.000 / 2.500 ) x 1.500 = 24.000 TL

  16. b- Stok Bulundurma Maliyeti Toplam Stok Bulundurma Maliyeti; TSBM = OB X B OB = Stoklardaki ortalama birim sayısı B = Birim stok bulundurma gideri

  17. c- Stok Bulundurmama Maliyeti Yeterli miktarda mamul stoğu bulundurmayan işletmeler, müşteri isteklerini karşılamakta zorluk çekebilirler. İsteklerinin karşılanmasını isteyen müşteriler, rakip firmaları tercih edebilir. Buda müşteri kaybına sebebiyet vermektedir. Belirli bir anda ölçülmesi çok güç olan bu maliyet, uzun vadede satış trendi veya pazar payının değişimi incelenerek tespit edilebilir.

  18. Yarı Mamül Stok Miktarını Etkileyen Faktörler • i – Üretim Sürecinin Uzunluğu • ii – Üretim Faaliyetinin Sürekliliği • iii – Üretim Miktarı

  19. Mamül Stok Miktarını Etkileyen Faktörler • Satış hacmi, • Talebin mevsimlik özelliği, • Hammadde alımının mevsimlik oluşu, • Rekabet koşulları, • Arz ve talep dengesi, • Satış bölgelerinin çeşitliliği, • Dağıtım kanalları, • Üretimin sipariş üzerine veya pazar için yapılması, • Üretimin çeşitliliği ve fiziksel özellikleri, • Stok tutmanın maliyeti, • Finansman olanakları, • Depolama olanakları, • Stokun taşıdığı risk.

  20. Stok Yetersizliğinin Doğuracağı Kayıplar • a) Yeterli mamul stoku bulunmaması nedeniyle karlı satış fırsatlarının kaçırılması. • b)Hammadde yetersizliği sebebiyle üretimin kesintiye uğramasının neden olduğu zararlar. • c)Müşteri siparişlerinin zamanında yerine getirilememesi nedeniyle, tazminat, zarar ve ziyan ödemeleri. • d)Müşterilerin güvenin yitirilmesi. Stoklara yapılacak yatırımın optimum tutarının belirlenmesinde bu faktörlerden bazısını dikkate alan bir model geliştirilmiştir.Bu model ‘Ekonomik Sipariş Miktarı Modeli’ olarak belirtilebilir.

  21. EKONOMİK SİPARİŞ MİKTARI (ESM) Toplam stok giderlerini (TG) minimum yapacak sipariş miktarının belirlenmesi için geliştirilmiş bir modeldir.

  22. Ekonomik Sipariş Miktarı ESM = √2TG / DS Siparişin gerektirdiği satın alma gideri İhtiyaç duyulan mal miktarı TG = Toplam Maliyet D = Birim Stok Fiyatı S = Yıllık Ortalama Stok Değerinin %’si olarak Stok Bulundurma Gideri

  23. ÖRNEK-1 ESM = √2TG / DS T = 2.000 birim G = 100 TL S = %30 D = 200 TL 2.000 / 81 = 24.7 = 25 kez sipariş 365 / 25 = 14.6 = 14 günde bir sipariş TM = (25x100)+81(200x0.30) = 7.360 TL Not: Sipariş miktarı 81 birimden farklı olursa, toplam maliyet >7.360 TL ESM = √2x2.000x100 / 200x0.3 ESM = √400.000 / 60 ESM = 81 birim

  24. ÖRNEK-2 İşletmenin gelecek dönemde ihtiyaç duyduğu (satın alacağı) mal miktarı 20.000 adettir. Her bir siparişin gerektirdiği satın alma gideri ise 10.000 TL’dir. Malın birim alış fiyatı 1.000 TL olup, stok bulundurmanın gerektireceği giderler stok değerinin %10’u olarak tahmin edilmektedir. Bu işletmede, toplam stok giderlerini minimum yapacak ekonomik sipariş miktarını, bunun için yılda kaç kez sipariş verilmesi gerektiğini ve kaç günde bir sipariş verilmesi gerektiğini hesaplayınız. Bu durumda toplam stok giderlerinin ne olacağını bulunuz.

  25. ÖRNEK-2 ESM = √2TG / DS T = 20.000 birim G = 10.000 TL S = %10 D = 1.000 TL 20.000 / 2.000 = 10 kez sipariş 365 / 10 = 36,5 = 36 günde bir sipariş TM = (10x10.000)+2.000(1.000x0,10) = 300.000 TL Not: Sipariş miktarı 2.000 birimden farklı olursa, toplam maliyet >300.000 TL ESM = √2x20.000x10.000 / 1.000x0.1 ESM = √400.000.000 / 100 ESM = 2.000 birim

More Related