Burned-out of bevlogen: De oorzaken, kenmerken en gevolgen van twee vormen van welzijn

1. Burned-out of bevlogen: De oorzaken, kenmerken en gevolgen van twee vormen van welzijn Anja Van den Broeck Arbeids- en motivatiepsychologe, KU Leuven Faculty of Economics and Business, campus Brussel (@HUBrussel)

2. Overzicht • Burnout– een oud fenomeen • Bevlogenheid – new kid on the block • Oorzaken – Het job demands resources model • Werkeisen • Werkhulpbronnen • De rol van motivatie • Meer weten?

3. 1. Burn-out 1.1 Beschrijving • She burn'd with love, as straw with fireflameth; She burn'd out love, as soon as strawoutburneth(Shakespeare, 1600) • “opgebrand zijn” • Freudenberger (1975) bij vrijwillige drughulpverleners • Maslach bij sterke emoties op het werk

4. 1. Burn-out 1.2 Definitie • = the prolonged response to chronic emotional and interpersonal stressors on the job, that is defined by the three dimensions of exhaustion, cynisme, and inefficacy” (Maslach, Schaufeli, & Leiter, 2001, p 379). • Uitputting • Het gevoel helemaal leeg te zijn en niet langer over de nodige geestelijke, emotionele of fysieke reserves te beschikken. • Depersonalisatie/cynisme • Indifferente/afstandelijke tot zelfs extreem negatieve houding • Tegenover de mensen met wie men werkt (depersonalisatie) • Tegenover het werk in het algemeen (cynisme) • Verminderdepersoonlijkeeffectiviteit • het gevoel niet langer adequaat, effectief en/of productief te zijn en dus niet naar behoren te functioneren (Maslach, Schaufeli, & Leiter, 2001)

5. 1. Burn-out 1.3 Voorbeeldvragen uitputting (UBOS; Schaufeli & Van Dierendonck, 2000) • Ik voel me mentaal helemaal uitgeput • Een hele dag werken vormt een zware belasting voor mij • Ik voel me “opgebrand” door mijn werk • Aan het einde van een werkdag voel ik me leeg • Ik voel me vermoeid als ik ’s morgens opsta en er weer een werkdag voor me ligt.

6. 1.4 Prevalentie

7. 1. Burn-out 1.5 Gevolgen Het aantal plusjes geeft de sterkte van het verband weer: +++ correlatiecoefficient ,45 - ,55; ++ correlatiecoëfficiant ,35-,45; + correatiecoëfficient ,25-,35. Voor het aantal minnetjes geldt ongeveer hetzelfde. Bron: Tabel 17.2; De psychologie van arbeid en gezondheid.

8. 2. Bevlogenheid 2.0 Burn-out en bevlogenheid: 2 zijden van 1 munt The field of positive psychology at the subjective level is about valued subjective experiences: well-being, contentment, and satisfaction (in the past); hope and optimism (for the future); and flow and happiness (in the present; Seligman & Csikszentmihalyi, 2000) De psychologie van de Arbeid en Gezondheid is een psychologische discipline die zich bezighoudt met het bestuderen en bevorderen van welzijn en gezondheid op het werk vanuit de gedachte van een optimale afstemming tussen persoon en organisatie (Schaufeli, Bakker & de Jonge, 2003, p 16)

9. 2. Bevlogenheid 2.1 Definite • een positief, affectief-cognitieve toestand van opperste voldoening die gekenmerkt wordt door vitaliteit, toewijding en absorptie. (Schaufeli & Bakker, 2001, p 245). • Vitaliteit • bruisen van energie, zich sterk en fit voelen en lang en onvermoeibaar met werken door kunnen gaan en beschikken over grote mentale veerkracht en dito doorzettingsvermogen. • Toewijding • sterke betrokkenheid bij het werk; het werk wordt als nuttig en zinvol ervaren, is inspirerend en uitdagend, en roept gevoelens van trots en enthousiasme op. • Absorptie • plezierige wijze helemaal opgaan in het werk en er als het ware mee versmelten waardoor de tijd lijkt stil te staan en het moeilijk is om er zich los van te maken

10. 2. Bevlogenheid 2.2 Vragenlijst

11. 2. Bevlogenheid

12. 2. Bevlogenheid 2.3 Prevalentie • 16% een paar keer tot dagelijks • 2% eens per jaar of minder • Normering

13. 2. Bevlogenheid 2.4 Gevolgen: overzicht Bron: Tabel 17.4; De psychologie van arbeid en gezondheid.

14. 2. Bevlogenheid 2.4 Gevolgen: voorbeeld onderzoek

15. 2. Bevlogenheid 2.4 Gevolgen: voorbeeld onderzoek

16. 2. Bevlogenheid 2.4 Gevolgen: voorbeeld onderzoek

17. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid 3.1 Achtergrond Arbeidsorganisatie Burn-out Arbeidsomstandigheden Welzijn Arbeidsvoorwaarden Bevlogenheid Arbeidsverhoudingen Arbeidsinhoud

18. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid Extra loon alleen motiveert niet • zaterdag 16 november 2013, 08u33 • Bron: jobat.be • Auteur: (wv) • Werk Om je job goed te doen en je werkgever graag te zien, is er heel wat meer nodig dan een goed loon. Dat blijkt uit de Reward Barometer van PwC en ISW Limits. Gemotiveerd je werk doen en loyaal zijn aan je werkgever. Het is de basis van een langdurige en succesvolle relatie. Tussen werknemer en werkgever welteverstaan. Werkgevers die werknemers aan zich willen binden, moeten oog hebben voor wat mensen doet presteren. En dat is meer dan loon. Dat moet in orde zijn, zeker, maar staat niet bovenaan het lijstje van wat onze motor doet aanslaan. 3.1 Achtergrond

19. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid 3.1 Achtergrond Arbeidsorganisatie Burn-out Arbeidsomstandigheden Welzijn Arbeidsvoorwaarden Bevlogenheid Arbeidsverhoudingen Arbeidsinhoud

20. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid 3.2 Het job demands resources model Gezondheid Attitudes Gedrag Burn-out Job Demands Engagement Job Resources

21. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid 3.3 Job demands • Fysieke, psychologische, sociale of organisationele aspecten van het werk die langdurige fysieke inspanning vereisen of continu beroep doen op de psychologische (cognitieve en emotionele) vaardigheden van werknemers (Bakker, Demerouti, Taris, Schaufeli, & Schreurs, 2003) • Voorbeelden • Taakniveau: taakinterrupties, technostress • Werkniveau: werklast en rolonduidelijkheid • Team: rolconflict • Organisatie: reorganisaties Job Demands

22. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid 3.4 Job resources • Fysieke, psychologische, sociale of organisationele aspecten van het werk die • 1) de werkeisen bufferen en bijbehorende psychologische en fysische kosten reduceren, • 2) functioneel zijn in het bereiken van de werkdoelen • 3) op zichzelf genomen van belang zijn omdat ze persoonlijke groei, ontwikkeling en leren stimuleren (Demerouti, Bakker, Nachreiner, & Schaufeli, 2001; Hakanen, Bakker, & Demerouti, 2005). • Voorbeelden • Taak: feedback • Werk: inspraak en autonomie • Team: sociale steun leidinggevende • Organisatie: loopbaanmogelijkheden, Job Resources

23. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid 3.5 Overzicht van de relaties in het job demands resources model Energetisch proces Gezondheid Attitudes Gedrag Burn-out Job Demands Engagement Job Resources Motivationeel proces

24. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid 3.6 Het Job demands resources model: Voorbeeldonderzoek

25. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid 3.6 Het Job demands resources model: Voorbeeldonderzoek

26. 3.6 Het Job demands resources model: Voorbeeldonderzoek

27. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid 3.6 Het Job demands resources model: Voorbeeldonderzoek 3506 medewerkers van een Belgisch energiebedrijf

28. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid 3.6 De rol van motivatie "Those nutriments that must be procured by a living entity to maintain its growth. integrity and health" (Ryan & Deci. 2000. p. 326)‏ Autonomy Belongingness Competence • bereidheid • keuze • NIET TEGEN JE GOESTING • een impact hebben • deel zijn van een team • lief hebben en geliefd zijn

29. 3.6 De rol van motivatie

30. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid 3.6 De rol van motivatie

31. 3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid 3.7 Conclusie Energetisch proces Gezondheid Attitudes Gedrag Burn-out Job Demands ABC Engagement Job Resources Motivationeel proces

32. 4. Meer weten? Auteurs • http://anjavandenbroeck.wordpress.com • http://arnoldbakker.com/ • http://wilmarschaufeli.nl/ Publicaties • Van den Broeck, A. (2013) The Job Demands-Resources model: A motivational analysis from Self-Determination Theory, Gedrag & Organisatie, 26(4), 449-466.