1 / 80

Gorączki krwotoczne jako potencjalna broń biologiczna

Gorączki krwotoczne jako potencjalna broń biologiczna. Dr n. med. Janusz Kocik. VHF JAKO POTENCJALNA BROŃ BIOLOGICZNA. WIRUSOWE GORĄCZKI KRWOTOCZNE STANOWIĄ GRUPĘ SCHORZEŃ ODZWIERZĘCYCH, POWODOWANYCH PRZEZ NIESPOKREWNIONE ZE SOBĄ BEZPOŚREDNIO WIRUSY RNA.

lance
Download Presentation

Gorączki krwotoczne jako potencjalna broń biologiczna

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Gorączki krwotoczne jako potencjalna broń biologiczna Dr n. med. Janusz Kocik

  2. VHF JAKO POTENCJALNA BROŃ BIOLOGICZNA

  3. WIRUSOWE GORĄCZKI KRWOTOCZNE STANOWIĄ GRUPĘ SCHORZEŃ ODZWIERZĘCYCH, POWODOWANYCH PRZEZ NIESPOKREWNIONE ZE SOBĄ BEZPOŚREDNIO WIRUSY RNA.

  4. SYSTEMATYKA WIRUSÓW WYWOŁUJĄCYCH GORĄCZKI KRWOTOCZNE • RODZINA FILOVIRIDAE (WIRUS EBOLA, WIRUS MARBURG) ; • RODZINA BUNYAVIRIDAE( WIRUS HANTA, WIRUS GORĄCZKI DOLINY RIFT, WIRUS GORĄCZKI KRWOTOCZNEJ KONGO) ; • RODZINA ARENAVIRIDAE(WIRUS GORĄCZKI LASSA, WIRUS JUNIN, WIRUS MACHUPO, WIRUS GUANTARIO, WIRUS SABIA) ; • RODZINA FLAVIVIRIDAE(WIRUS DENGUE, WIRUS ŻÓLTEJ GORĄCZKI) ;

  5. WIRUSOWE GORĄCZKI KRWOTOCZNE 1.FILOVIRIDAE • WIRUS MARBURG - CHOROBA MARBURSKA • WIRUS EBOLA - ZAKAŻENIE WIRUSEM EBOLA 2.BUNYAVIRIDAE • WIRUS HANTA - HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ PŁUCNYI ZESPÓŁ NERKOWY • PHLEBOVIRUS - GORĄCZKA DOLINY RIFT • NAIROVIRUS - KRYMSKO-KONGIJSKA GORĄCZKA KRWOTOCZNA

  6. WIRUSOWE GORĄCZKI KRWOTOCZNE 3.ARENAVIRIDAE ARENAVIRUS - GORĄCZKA LASSA; WIRUS MACHUPO - BOLIWIJSKA GORĄCZKA KRWOTOCZNA; WIRUS JUNIN–ARGENTYŃSKA GORĄCZKA KRWOTOCZNA; WIRUS GUANTARIO– GORĄCZKA WENEZUELSKA; WIRUS SABIA – GORĄCZKA BRAZYLIJSKA; GORĄCZKI BRAZYLIJSKA, ARGENTYŃSKA, WENEZUELSKA, BOLIWIJSKA NAZYWANE SĄ POŁUDNIOWOAMERYKAŃSKIMI; 4.FILOVIRIDAE -FLAVIVIRUS- ŻÓŁTA GORĄCZKA, GORĄCZKA KRWOTOCZNA DENGA;

  7. WŚRÓD PATOGENÓW MOŻLIWYCH DO ZASTOSOWANIA JAKO BROŃ BIOLOGICZNA I DO CELÓWBIOTERRORYZMU SZCZEGÓLNE MIEJSCE ZAJMUJĄ FILOWIRUSY

  8. FILOWIRUSY • Wirusy te uważa się za jeden z najgroźniejszych czynników możliwych do wykorzystania do celów bioterrorystycznych; • Były one badane w ramach programu rozwoju broni biologicznej w Związku Radzieckim.

  9. FILOVIRIDAE (WIRUS MARBURG I WIRUS EBOLA) CECHY CHARAKTERYSTYCZNE RODZINY FILOVIRIDAE : -DUŻA ZAKAŹNOŚĆ PRZY TRANSMISJI INFEKCJI Z CZŁOWIEKA NA CZŁOWIEKA; -BRAK SKUTECZNYCH METOD ZAPOBIEGANIA I LECZENIA; -DUŻA ŚMIERTELNOŚĆ.

  10. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA PATOGENEZY WIRUSOWYCH GORĄCZEK KRWOTOCZNYCH CECHĄ CHARAKTERYSTYCZNĄ TEGO RODZAJU ZAKAŻEŃ JEST NARUSZANIE INTEGRALNOŚCI UKŁADU NACZYNIOWEGO PRZEZ BEZPOŚREDNIE DZIAŁANIE NISZCZĄCE NA ŚCIANY DROBNYCH NACZYŃ KRWIONOŚNYCH ALBO POŚREDNIOPRZEZ MEDIATORY STANU ZAPALNEGO.

  11. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA PATOGENEZY WIRUSOWYCH GORĄCZEK KRWOTOCZNYCH OBJAWY ZAKAŻENIA VHF ZWIĄZANE SĄ Z DWOMA PROCESAMI: • ZWIĘKSZONĄ PRZEPUSZCZALNOŚCIĄ NACZYŃ ; • ROZWOJEM SKAZY KRWOTOCZNEJ Z LICZNYMI WYNACZYNIENIAMI, CZĘSTO NA TLE ROZSIANEGO WYKRZEPIANIA ŚRÓDNACZYNIOWEGO.

  12. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA PATOGENEZY WIRUSOWYCH GORĄCZEK KRWOTOCZNYCH • MECHANIZMY PATOGENETYCZNE OBSERWOWANYCH ZMIAN KRWOTOCZNYCH WYKAZUJĄ DUŻE ZRÓŻNICOWANIE ZALEŻNE OD CZYNNIKA ETIOLOGICZNEGO. UWAGA ! NAJCIĘŻSZA SKAZA KRWOTOCZNA TOWARZYSZY ZAKAŻENIU FILOWIRUSAMII !!!

  13. EPIDEMIOLOGIA GORĄCZEKKRWOTOCZNYCH Wirusowe gorączki krwotoczne stanowią grupę chorób odzwierzęcych. Do zarażenia dochodzi na skutek przejścia czynnika zakaźnego z zainfekowanego rezerwuaru zwierzęcego za pośrednictwem stawonogów lub innych (nieznanych) wektorów na człowieka.

  14. PODZIAŁWIRUSOWYCH GORĄCZEK KRWOTOCZNYCH W ZALEŻNOŚCI OD CECH EPIDEMIOLOGICZNYCH • SZERZĄCE SIĘ DROGĄ BEZPOŚREDNIEGO KONTAKTU Z GRYZONIAMI, ICH WYDALINAMI LUB WYDZIELINAMI(GORĄCZKA KRWOTOCZNA, GORĄCZKA BOLIWIJSKA, GORĄCZKA BRAZYLIJSKA, GORĄCZKA ARGENTYŃSKA, GORĄCZKA HANTAWIRUSOWA ); • PRZENOSZONE PRZEZ KLESZCZE(GORĄCZKA KRYMSKO-KONGIJSKA, OMSKA, GORĄCZKA LASU KYASANUR); • PRZENOSZONE PRZEZ KOMARY(GORĄCZKA ŻÓŁTA, GORĄCZKA DENGA) • PRZENOSZONE DROGĄ BEZPOŚREDNIEGO KONTAKTU (TZW. GORĄCZKI ZACHODNIOAFRYKAŃSKIE -WIRUS SUDANEBOLA I WIRUS ZAIR EBOLA ORAZ WIRUS MARBURG );

  15. OBRAZ KLINICZNY WIRUSOWYCH GORĄCZEK KRWOTOCZNYCH • Pomimo dużej liczby znanych wirusowych gorączek krwotocznych charakteryzujących się pewnymi patognomonicznymi objawami można zauważyć cechy wspólne warunkujące ich przebieg kliniczny. • Okres wylęgania gorączek krwotocznych trwa przeważnie od 2 do 21 dni. • Choroba ma przebieg dwufazowy. Najpierw pojawiają się objawy ogólne, utrzymujące się zazwyczaj 3 dni (są to – gorączka, dreszcze,zapalenie spojówek, zaczerwienienie skóry, twarzy, nudności i wymioty). Po krótkotrwałej remisji (od kilku godzin do 1- 2 dni) następuje nagłe pogorszenie stanu pacjenta, odpowiadające drugiej fazie choroby.

  16. OBRAZ KLINICZNY GORĄCZEK KRWOTOCZNYCH- c.d. • W drugiej fazie choroby występują typowe dla tych jednostek objawy chorobowe – krwawienia. • Objawy krwotoczne warunkują nazwę tych chorób. • Krwawienia mogą dotyczyć różnych układów. Najczęściej dochodzi do krwawienia z nosa, dziąseł, miejsc wkłuć do żył. Pojawiają się wybroczyny na skórze.Częste jest krwotoczne zapalenie spojówek, krwawienia z układu moczowego (krwiomocz). Mogą pojawić się krwawe stolce i wymioty.U kobiet dochodzi do krwawień z dróg rodnych.

  17. OBRAZ KLINICZNY GORĄCZEK KRWOTOCZNYCH – c.d. • Obok objawów krwotocznych występują również zaburzenia funkcji wielu narządów i układów, objawiające się żółtaczką, kwasicą, objawami patologicznymi z ośrodkowego układu nerwowego. • W badaniach laboratoryjnych stwierdza się leukopenię i trombocytopenię. • Wkrótce dołączają się wtórne zakażenia bakteryjne. • Ze strony układu sercowo-naczyniowego dochodzi do wstrząsu, który może być odwracalny lub nieodwracalny, prowadząc do zgonu.

  18. GORĄCZKA EBOLA I MARBURGFAKTY • 1967 r.- PIERWSZY OPIS ZACHOROWANIA NA GORĄCZKĘ MARBURG U PRACOWNIKÓW LABORATORIÓW W NIEMCZECH I JUGOSŁAWII, ZARAŻONYCH PRZEZ MAŁPY SPROWADZONE Z UGANDY; • 1976 r.- PIERWSZE EPIDEMIE GORĄCZKI EBOLA (W ZAIRZE I SUDANIE ); • 1994-1996r.-EPIDEMIE NA POŁUDNIU ZAIRU; • 2000r.- KILKASET ZACHOROWAŃ W UGANDZIE;

  19. GORĄCZKA KRWOTOCZNA MARBURG I EBOLA Spośród wymienionych kilkunastu postaci gorączek krwotocznych tylko w chorobie marburskiej i zakażeniu wirusem Ebola nie są dotąd dokładnie ustalone źródła pierwotnych zakażeń. Przypuszcza się, że są to zwierzęta. Zakażenia wtórne u ludzi szerzą się na drodze człowiek – człowiek.

  20. Gorączka krwotoczna Ebola Rezerwuar wirusa nie jest dokładnie poznany, być może są to gryzonie i niektóre gatunki małp. Zakażenia występują w kontakcie z chorymi. Wirusa wykazano w płynach ustrojowych, wydzielinach i wydalinach chorego. Prawdopodobnie najbardziej niebezpieczne jest zakażenie przez krew (skaleczenie skażoną igłą, strzykawka zabrudzona krwią chorego).

  21. GORĄCZKA EBOLA I MARBURG DROGI ZAKAŻENIA Drogi szerzenia zakażenia: • poprzez kontakt bezpośredni między ludźmi - poprzez krew i wydzieliny; • przez narzędzia chirurgiczne, strzykawki; • nie wyklucza się drogi wziewnej do szerzenia choroby; • za wrota zakażenia przyjmuje się skórę,przewód pokarmowy, spojówki, drogi oddechowe.

  22. GORĄCZKI KRWOTOCZNE EBOLA I MARBURG • okres wylęgania choroby wynosi około 2 – 21 dni, przeciętnie 5 – 7 dni; Charakterystyczne objawy i przebieg choroby: • początek zazwyczaj nagły, z dominującymi objawami pseudogrypowymi (bóle mięśni, bóle głowy podwyższona temperatura ciała), wymioty, plamisto – grudkowa wysypka skórna; • następnie rozwija się zespół DIC; objawy wewnątrznaczyniowego wykrzepiania determinują ciężki, śmiertelny przebieg;

  23. GORĄCZKI EBOLA I MARBURG KRWAWIENIA Z DRÓG ODDECHOWYCH, PRZEWODU POKARMOWEGO, DRÓG RODNYCH PROWADZĄ DO WSTRZĄSU, ZESPOŁU ZABURZEŃ NEUROLOGICZNYCH (ZABURZENIA PAMIĘCI, ZABURZENIA ZACHOWANIA, DEZORIENTACJA) ORAZ USZKODZENIA NARZĄDÓW MIĄŻSZOWYCH.

  24. GORĄCZKI KRWOTOCZNEEBOLA I MARBURG WIĘKSZOŚĆ CHORYCH UMIERA WŚRÓD OBJAWÓW WSTRZĄSU (MIĘDZY 7 -16 DNIEM CHOROBY) Z TOWARZYSZĄCYMI MASYWNYMI KRWAWIENIAMI.

  25. GORĄCZKI KRWOTOCZNEMARBURG I EBOLA DIAGNOSTYKA W BADANIACH LABORATORYJNYCH WYSTĘPUJĄ NIECHARAKTERYSTYCZNE ZMIANY: zwiększone stężenie transaminaz;limfopenia, trombocytopenia;odchylenie w parametrach krzepnięcia, sugerujące aktywację zespołu DIC.

  26. GORĄCZKI KRWOTOCZNEEBOLA I MARBURG DIAGNOSTYKA – C.D. DIAGNOSTYKA:-izolacja wirusa lub wykrywanie jego antygenów w osoczu - jako wiarygodniejsza i czulsza metoda niż detekcja przeciwciał;-wykrywanie kwasu nukleinowego wirusa metodą PCR;-wykonywanie prób biologicznych na świnkach morskich i chomikach celem rozpoznania choroby.

  27. Gorączki krwotoczneEbola i MarburgDIAGNOSTYKA –C.D.: DETEKCJA SWOISTYCH PRZECIWCIAŁ: -METODĄ IMMUNOFLUORESCENCJI POŚREDNIEJ-METODĄ IMMUNOENZYMATYCZNĄ (ELISA)DIAGNSOTYKA IMMUNOLOGICZNA Z WYKORZYSTANIEM PRZECIWCIAŁ OPÓŹNIA ROZPOZNANIE, PONIEWAŻ PRZECIWCIAŁA POWSTAJĄ DOPIERO W 8-10 DNI PO ZAKAŻENIU!!!

  28. UWAGA! MATERIAŁ POCHODZĄCY OD CHORYCH NALEŻY TRAKTOWAĆ JAKO WYSOCE ZAKAŹNY! PEŁNA DIAGNOSTYKA WIRUSOLOGICZNA PROWADZONA POWINNA BYĆ PRZEZ LABORATORIA SPEŁNIAJĄCE WYMAGANIA CZWARTEGO POZIOMU BEZPIECZEŃSTWA BIOLOGICZNEGO (BSL4) GORĄCZKI KRWOTOCZNE DIAGNOSTYKA – C.D.

  29. LECZENIE ZAKAŻEŃ WYWOŁANYCH PRZEZ WIRUS EBOLA I MARBURG • NIE ISTNIEJE ŻADNE PRZYCZYNOWE LECZENIE ZAKAŻEN FILOWIRUSOWYCH; • DOSTĘPNE OBECNIE METODY LECZENIA OGRANICZAJĄ SIĘ DO ZWALCZANIA OBJAWÓW CHOROBY (NIEWYDOLNOŚCI KRĄŻENIOWO-ODDECHOWEJ I ZESPOŁU WYKRZEPIANIA ŚRÓDNACZYNIOWEGO).

  30. SZCZEPIONKA PRZECIWKO WIRUSOWI EBOLA NADAL W SFERZE BADAŃ; ARMIA USA ZAKŁADA DOSTĘPNOŚĆ SZCZEPIONKI PRZECIWKO WIRUSOM EBOLA I MARBURG NA ROK PODATKOWY 2008.

  31. SZCZEPIONKA PRZECIWKO WIRUSOWI EBOLA • Schemat szczepienia z użyciem szczepionki eksperymentalnej, badanej dotąd u naczelnych, wymaga sześciomiesięcznego cyklu podań do uzyskania pełnej odporności; • Pierwsze podanie szczepionki dna (dna priming *) „przygotowuje” układ odpornościowy a podanie drugiej dawki, w której wektorem jest modyfikowany genetycznie adenowirus (adv-gp boosting *), daje oczekiwaną odporność; • Odpowiedź humoralna na immunizację tylko wektorem adenowirusowym kodującym glikoproteinę wirusa Ebola (ADV-GP) jest indukowana szybciej niż w przypadku schematu prime/boost ale i jej nasilenie jest mniejsze. Nature 424, 681-684 (7 August 2003) Abstrakt: http://www.Nature.Com/nature/journal/v424/n6949/abs/nature01876.Html • Uzyskanie szybkiej odpowiedzi odpornościowej na poziomie ochronnym jest sprawą kluczową zarówno z punktu widzenia skuteczności indywidualnego szczepienia poekspozycyjnego jak i z punktu widzenia zdrowia publicznego ( w aspekcie szczepień personelu wyznaczonego do działań w ognisku i skuteczności strategii szczepienia pierścieniowego) Patrz prezentacja nt. Planowanie pandemiczne na wypadek ospy prawdziwej

  32. RODZINA BUNYAVIRIDAE WIRUSY HANTA

  33. WIRUSY HANTA • NAZWA POCHODZI OD OGNISKA ZAKAŻEŃ W MIEJSCOWOŚCI HANTAAN • INNE NAZWY WIRUSA WIĄŻĄ SIĘ Z WYSTĘPOWANIEM ZAKAŻENIA W SZEREGU MIEJSC W WIELU REGIONACH ŚWIATA, np. SEUL, DOBRAWA, PUUMALA

  34. ZAKAŻENIE HANTAWIRUSOWE • Jest to ostra choroba zakaźna opisana w 1993r. w południowo-zachodnich stanach Stanów Zjednoczonych. • Osoby, u których wystąpiły objawy chorobowe pochodziły z rejonów rolniczych, ale nie wykazywały żadnych powiązań epidemiologicznych ze sobą. • Wykryto u nich metodami immunoenzymatycznymi obecność przeciwciał w klasie IgM i IgG przeciwko wirusowi Hanta, co potwierdzono z zastosowaniem metody PCR.

  35. WIRUS HANTA • REZERWUAREM WIRUSA SĄ GRYZONIE - SZCZUR WĘDROWNY I MYSZ POLNA

  36. HANTAWIRUSOWE GORACZKI KRWOTOCZNE • ZAKAŻENIE NASTĘPUJE: • W WYNIKU UKĄSZENIA PRZEZ GRYZONIA • DROGĄ POKARMOWĄ • POPRZEZ INHALACJĘ ZAKAŻONEGO KURZU.

  37. HANTAWIRUSOWE GORĄCZKI KRWOTOCZNE OKRES WYLĘGANIA JEST DŁUGI - OKOŁO 2 - 5 TYGODNI

  38. ZAKAŻENIE HANTAWIRUSOWE ZAKAŻENIE HANTAWIRUSOWE WYWOŁUJE DWA GŁÓWNE ZESPOŁY: • ZESPÓŁ PŁUCNY (HFPS – HANTA FEVER PULMONARY SYNDROME); • ZESPÓŁ NERKOWY (HFRS – HANTA FEVER WITH RENAL SYNDROME).

  39. HANTATWIRUSOWY ZESPÓŁ PŁUCNY HANTAVIRUS PULMONARY SYNDROME (HPS) • ZESPÓŁ OBJAWÓW WYWOŁYWANY PRZEZ WIRUSY HANTA DOTYCZĄCY UKŁADU ODDECHOWEGO; • CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY TO: • ciężkie zapalenie płuc; • wysięk w jamie opłucnej.

  40. HPS - patogeneza Obserwowane są cechy rozlanego zapalenia tkanki płucnej z licznymi naciekami komórek jednojądrowych i granulocytów obojętnochłonnych, które uszkadzają pęcherzyki płucne, pobudzając jednocześnie pneumocyty do proliferacji. Zmienia to całkowicie strukturę anatomiczną pęcherzyków płucnych, prowadząc do ciężkiej niewydolności oddechowej.

  41. HPS - patogeneza W materiale sekcyjnym u chorych rozwijających HPS stwierdza się płyn w pęcherzykach płucnych, oskrzelikach i oskrzelach, jak również w jamie opłucnej (jest to obraz tak zwanego „utopionego płuca”)

  42. HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ PŁUCNY • Po kilkudniowym okresie objawów prodromalnych narastają lawinowo niepokojące objawy upośledzenia wydolności oddechowej; • Obniża się ciśnienie krwi, pojawia się duszność, narasta liczba oddechów, przyspiesza tętno. Chory staje się niespokojny, narastają objawy obrzęku płuc. • W badaniu przedmiotowym objawy osłuchowe są skąpe. • W RTG klatki piersiowej – widoczne są cechy śródmiąższowego obrzęku płuc. • Jeśli w tym okresie pacjent nie będzie hospitalizowany i intensywnie leczony na oddziale intensywnej opieki medycznej, dochodzi w ciągu kilku godzin do stanu krytycznego, ze wstrząsem włącznie.

  43. HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ NERKOWY • Zachorowania występują zarówno w Azji, jak i w Europie, zanotowano także przypadki w USA, Hawajach, Alasce, Egipcie, Afryce. • W Europie ogniska choroby występowały na Węgrzech, w Bułgarii, Francji, Grecji.

  44. HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ NERKOWY • obraz kliniczny gorączki krwotocznej z zespołem nerkowym bywa różnorodny; • nierzadko choroba ogranicza się do kilkudniowej niewysokiej gorączki z białkomoczem i kończy się bez leczenia wyzdrowieniem (nawet bez leczenia); • w niektórych przypadkach przebiega w postaci pełnoobjawowej (są to zazwyczaj przypadki z terenów Azji i Dalekiego Wschodu);

  45. HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ NERKOWY • powstaje po około 3-6 dniach od objawów prodromalnych; • W obrazie klinicznym dominują cechy niewydolności nerek ze znaczną hipotonią, skąpomoczem, bólami brzucha; • w niektórych przypadkach występują również objawy rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego;

  46. HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ NERKOWY • W w/w zespole narastają objawy uszkodzenia nerek i ich niewydolności; • Narasta białkomocz, krwiomocz, we krwi zwiększa się ilość azotu pozabiałkowego, a ilość wydalanego moczu zmniejsza się, prowadząc ,w ciężkim przebiegu choroby do bezmoczu; • Objawem płucnym powyższego zespołu są cechy obrzęku płuc.

  47. HFRS • Okres krytyczny dla chorego może trwać od 1-go do 5-ciu dni. • Pierwszym objawem pomyślnym rokowniczo jest pojawienie się diurezy, a także ustępowanie zaburzeń wodno-elektrolitowych. • Ilość wydalanego moczu zaczyna wzrastać i czasami dochodzi do kilku litrów na dobę.

  48. ZAKAŻENIA WIRUSEM HANTA DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA Diagnostyka laboratoryjna w HFRS: -leukocytoza z przesunięciem w lewo -trombocytopenia -zwiększenie stężenia aminotransferazy asparaginowej i dehydrogenazy mleczanowej -zwiększenie stężenia kreatyniny -proteinuria w moczu

  49. HFRSDIAGNOSTYKA LABORATORYJNA • UWAGA! We krwi występuje początkowo leukopenia, która począwszy od trzeciego dnia ustępuje leukocytozie,a nawet hiperleukocytozie (pozorny odczyn białaczkowy). Taki oraz krwi w przebiegu HFRS należy różnicować z białaczką !

  50. Zakażenie hantawirusowec.d. diagnostyki • obecność swoistych przeciwciał klasy IgM • lub czterokrotne zwiększenie stężenia przeciwciał klasy IgG • Testem potwierdzenia zakażenia jest immunoblot oraz badanie techniką PCR

More Related