Presentatie Prof. Dr. Leo van Wissen

1. PresentatieProf. Dr. Leo van Wissen Bestuursconferentie Groei en Krimp 20 mei 2011RUG/FRW en KKNN

2. Bevolkingsontwikkeling regio: 2000-2010

3. Migratie

4. Vertrek gemiddeld per jaar (2000-2010) uit het Landelijk gebied naar Groningen • Vanuit landelijk gebied naar de Stad • Vooral 17 tot 25 jaar • Voornamelijk vanwege studie 635 2580 775 435 • Gevolg • Minder jongeren (15-25 jaar) op platteland • Groningen jongste gemeente NL • Studie klaar, en dan?

5. Vertrek gemiddeld per jaar (2000-2010)uit de Stad Groningen 460 • Vanuit de Stad naar Randstad (55%) • Vooral 21 tot 30 jaar • Indien niet naar de Randstad, voor het grootste deel naar regiogebied, maar ook naar landelijke gebieden • Vooral vanaf 25 tot 40 jaar 530 2580 2810 Randstad 290

6. Saldo gemiddeld per jaar (2000-2010) met de Stad Groningen 175 • Jongeren komen ook uit andere delen van Nederland • Per saldo houdt Groningen jongeren over • Overig regiogebied profiteert • Landelijk gebied niet 245 1240 230 Randstad 145

7. Vertrek gemiddeld per jaar 2000-2010 uit de Randstad naar Landelijk gebied • Vanuit de Randstad naar Oost-Groningen en Landelijk Noord-Drenthe • Vooral vanaf 50 jaar (Drenthenieren) 320 810 Randstad 840

8. Bevolkings-ontwikkeling

9. Vergrijzing

10. 25 tot 45 jaar

11. Retourmigratie Eemsdelta

12. Huishoudens- ontwikkeling

13. Huishoudensontwikkeling regio: 2000-2009

14. Huishoudenstypes

15. Huishoudensverdunning • Niet personen, maar huishoudens vullen woningen • Een gestage daling, maar dit houdt een keer op…

16. Woningbouw

17. Nieuwbouw en inwoners • Leek (Oostindie) • 60% uit Leek • 20% uit Stad • Groningen (Meerstad) • 80% uit Stad • 20% voornamelijk uit omliggende gemeenten • Appingedam (Oling) • 50% uit Appingedam • 5% uit Stad • 45% voornamelijk overige Noord-Oost-Groningse gemeenten • Oldambt (Blauwe Stad) • 33% kopers van buiten Noordelijke provincies • Assen (Kloosterveen) • 67% uit Assen; 12% uit regio Groningen-Assen (voornamelijk uit Groningen, Noordenveld en Tynaarlo); 10% uit overige Drenthse gemeenten • Het huishoudenstype van nieuwe inwoners hangt af van de soort woning

18. Bouwen in de regio • Heeft bouwen in de Stad invloed op het Ommeland? • Gros van verhuizers verhuist over korte afstand • De wetten van Ravenstein (1876) • Stad en Regiogebied beïnvloeden elkaar wel • Stad en Landelijk Gebied nauwelijks • Landelijk Gebied en Regiogebied wel in de aangrenzende gemeenten

19. Nieuwe inwoners in Landelijke gebieden • Verschillende gebieden met bevolkingdaling trekken verschillende soorten mensen aan • De Marne • Vanuit Stad, jong, hoog opgeleid, (nog) kinderloos • Werk in Groningen, dienstensector (zorg) • Gebrek voorzieningen geen probleem, wel natuur. • Reiderland • Vanuit Stad en elders Nederland, ouder • 40% werkt één of meer dagen in de week thuis • Natuur en lage huizenprijzen • Menterwolde • Uit omliggende gemeente, jong • Vanwege geschiktheid woning • Voorzieningen in dorp belangrijk

20. Arbeid

21. Banen • Groei vooral veroorzaakt door toename banen in niet-commerciële dienstverlening • Aantal ZZP’ers blijft in hele gebied achter bij rest van Nederland. • Haren, Aa en Hunze, Bellingwedde positieve uitschieters

22. Pendelgedrag • De Stad is de motor • Dichter bij Stad = • meer gericht op Stadse arbeidsmarkt • Verder van Stad = • Voor Assen, Noord- en Oost-Groningen: Meer gericht op eigen gebied • Voor Landelijk Noord-Drenthe: Meer gericht op Overig Drenthe • Lager opgeleiden pendelen minder dan hoger opgeleiden 50% 20% 70% 10% 35% 65% 40% 5% 10% 60% 15% 35%

23. Banen voor hoogopgeleiden • De voorspoedige ontwikkeling van het aantal hogere en wetenschappelijke banen heeft de afgelopen jaren geleid tot een lager vertrek uit de regio • Het zijn niet per definitie de beste studenten die vertrekken, dit hangt af van studierichting • Werving uit schoolbanken • Afgestudeerden hebben binding met thuisregio, maar creëeren ook een binding met de Stad en omgeving

24. Onderwijs

25. HBO en WO • De afgelopen jaren is het aantal leerlingen dat VWO volgt in het hele gebied in meer of mindere mate toegenomen. • Voorlopig dus geen verminderde toestroom • Prognoses 15 tot 20 jaar • Tot 2020: Lichte afname • 2020-2030: Sterke afname • Na 2030: Wisselende beelden • Studenten HBO/WO uit groter gebied

26. Herkomst studenten HBO en WO

27. Basisonderwijs

28. Zorg

29. Zorg in demografisch perspectief • Gevolgen van bevolkingsdaling voor ziekenhuizen • de invloed van krimp op de zorgvraag in Oost-Groningen is beperkt (slechts 10% van de zorgvraaggroei door de vergrijzing wordt teniet gedaan door bevolkingsdaling) • Zorgaanbod neemt af • Afname beroepsbevolking • Sterker in krimpgebieden • Zorgvraag stijgt en verandert door demografische ontwikkelingen • Meer ouderenzorg • Minder kindergeneeskunde

30. Zorg in maatschappelijk perspectief • Zorgaanbod • Marktwerking dwingt tot efficiëntie en hogere kwaliteit • Specialisatie van zorgaanbieders • Ziekenhuizen geen all-service providers meer • Zorgvraag • Veranderende leefstijlen zorgen voor andere zorgvraag (bv. Obesitas)

31. Tot slot

32. Voorzieningen • De relatie tussen een bepaald voorzieningenniveau en bevolkingsontwikkeling is complex • Oorzaken voor verdwijnen overige voorzieningen zijn eerder: • Veranderend consumentengedrag (aanbodzijde) • Schaalvergroting (vraagzijde) • Meerderheid mensen is mobiel, niet alle voorzieningen hoeven om de hoek te zitten • Problemen ontstaan dus bij mensen die niet mobiel zijn

33. Einde Dank voor uw aandacht Vragen?