Leefomgeving en gezondheid Tiny Habets

1. Leefomgeving en gezondheidTiny Habets Deelgemeente Hoek van Holland 26 oktober 2010

2. Inhoud presentatie • Wat in de omgeving heeft effect op onze gezondheid? • Welke bronnen zijn er in de omgeving? • Hoe is de luchtkwaliteit? • Hoeveel geluid is er? • Zijn de mensen hier minder gezond dan ergens anders? • Welke maatregelen worden genomen? • Wat kunnen bewoners zelf doen? • Vragen

3. Wat in de omgeving heeft effect op onze gezondheid? 1 • De lucht die we inademen • Buitenlucht • Binnenlucht • Mengsels van vele stoffen; buiten meten we vooral: • Fijn stof (PM10) • Stikstofdioxide (NO2) • Komt in onze longen en de kleinste stofjes ook in ons bloed

4. Effecten van luchtverontreiniging op gezondheid Fijn stof: • vermindering van de longfunctie; • toename van luchtwegklachten zoals piepen, hoesten en kortademigheid; • verergering van astma (vooral bij kinderen); • verergering van klachten gerelateerd aan hart- en vaatziekten zoals vaatvernauwing, • verhoogde bloedstolling en verhoogde hartslag. Kan leiden tot meer medicijngebruik, ziekenhuisopname en: vervroegde sterfte • vooral bij zieke ouderen en kinderen zonder weerstand • enkele maanden eerder

5. Luchtkwaliteit in Rijnmond

6. Welke bronnen zijn er in de omgeving? import Achtergrond export Industrie indirect verkeer indirect Verkeer direct Industrie direct

7. Geschat effect van PM2.5 op de levensduurverwachting (maanden) • 2000 2010 2020 Gezondheidseffecten fijn stof

8. Vergelijking met andere risicofactoren • Ziektelast Hoog • Ziektelast laag roken/ ongezond eten Luchtverontreiniging passief roken Andere milieufactoren als geluid, UV straling, vochtige woningen

9. Risico’s langs wegen • Wonen binnen 100 meter snelweg of 50 meter drukke stadsweg: groter risico op chronische luchtwegklachten en overlijden aan luchtweg- of hart- en vaatziekte • Meer luchtwegklachten bij kinderen wonend en op scholen binnen 400 meter van de snelweg • Maar er is niet aan te geven wie gezondheidsklachten krijgt.

10. Harde cijfers?! Door blootstelling aan fijn stof sterven in Nederland jaarlijks 18.000 mensen ongeveer 10 jaar ‘te vroeg’, 3.000 mensen sterven enkele maanden ‘te vroeg’ en 3.000 mensen worden in het ziekenhuis opgenomen.

11. Conclusies luchtkwaliteit • Vooral kleinste stofdeeltjes schadelijk (PM2,5 en roet) • Geen drempelwaarde waaronder geen effecten optreden • Langdurige blootstelling niet alleen risico voor kwetsbare groepen • Vooral langs drukke wegen extra risico • Maatregelen met name richten op terugdringen verkeersuitstoot en ‘goede ruimtelijke ordening’

12. Wat in de omgeving heeft effect op onze gezondheid? 2 Geluid • Gehoorschade • Hinder • Slaapverstoring • Stress >> hogere bloeddruk, hartinfarct • Hart- en vaatziekten • Angst en depressiviteit • Verminderde leerprestaties kinderen • Van belang: ‘non-akoestische factoren’ • Bronnen: • wegverkeer, industrie, vliegverkeer, railverkeer

13. Laagfrequent geluid Laagfrequent geluid (LFG) Kenmerken • Lage tonen, lange golflengte • Geen adaptatie • Geen habituatie • Hoge geluidssterkte nodig om het te horen • Vooral ‘s nachts hinderlijk

14. Waarneming LFG Waarneming LFG • Brom- of zoemtoon • Trilling • Druk op de oren • Druk op de borst • Trilling op de rug, in de schouder of de knie • Sensatie in de maag • Hinder → lichte irritatie → angst

15. Effecten LFG Gezondheidseffecten • Zwaar gevoel in het hoofd • Hoofdpijn • Druk op de borst • Slapeloosheid • Vermoeidheid • Hartkloppingen • Irritatie, ergernis en stress

16. Geluidbelasting Rotterdam

17. Geluidhinder in de grote steden

18. Slaapverstoring in Rijnmond

19. Conclusies geluid • Geluid is een belangrijk aspect van leefbaarheid (maar niet het belangrijkste). • Geluid jaagt weinig mensen weg maar om mensen aan te trekken, is rust (stilte) nodig.

20. Wat in de omgeving heeft effect op onze gezondheid? 3 Lucht en geluid heel belangrijk Overige factoren: • Woning (grootte en kwaliteit) • Sociale binding • Sociale veiligheid • Schoon en heel • Mate van rust • Groen • Bereikbaarheid • (Speel)ruimte • Fietspaden, wandelpaden • Aanwezigheid voorzieningen

21. Zijn de mensen hier minder gezond dan ergens anders? Welke gezondheidsgegevens zijn er? • GGD: Gezondheidsenquête Rijnmond 2008 • Centraal Bureau Statistiek: landelijke cijfers • Kankerregistratie: per regio Onderzoek Erasmus MC: • Rotterdammers leven ca. 1,5 jaar korter dan gem. in NL • Komt voor 30-50% door minder inkomen en opleiding • Voor 20-30% door ongezonde leefstijl en minder schone lucht

22. Levensverwachting in jaren

23. Welke maatregelen worden genomen? • (inter)nationale wetgeving en lokaal beleid • maatregelen voor bron, overdracht en ontvanger • voorbeelden: • Stiller asfalt • Schonere voertuigen • Geluidschermen • Milieuzones • Vergunningen industrie • Ontmoedigen autogebruik • Ruimtelijke ordening • Woningisolatie

24. Wat kunnen bewoners zelf doen? • Goed ventileren voor schone binnenlucht • Suskasten voor stil ventileren • Zelf minder autorijden, minder open haard aan • Meekijken met ruimtelijke plannen gemeente: geen woningen en scholen naast drukke wegen • Milieuklachten melden: DCMR meldkamer: 010 – 473 33 33 • Luchtkwaliteit in eigen straat opvragen bij PIL: GGD Gezondheidslijn: 010 – 433 99 66

25. Vragen? • Stel ze gerust! • Of op een later tijdstip, aan: • GGD Gezondheidslijn: 010 – 433 99 66 • GGD e-mail: info@ggd.rotterdam.nl • Afdeling Milieu&Hygiëne: MenH@ggd.rotterdam.nl • mij: t.habets@ggd.rotterdam.nl / 010 – 433 9509