Download
1 / 67
670 likes | 848 Views
Her bir fotoğraf ya da resim size üniteyle ilgili neyi ifade ediyor? Konu başlıkları ile kapaktaki resimleri ve fotoğrafları eşleştiriniz. Bu eşleştirmeyi yaparken nelere dikkat ettiniz?.
E N D
Her bir fotoğraf ya da resim size üniteyle ilgili neyi ifade ediyor? • Konu başlıkları ile kapaktaki resimleri ve fotoğrafları eşleştiriniz. • Bu eşleştirmeyi yaparken nelere dikkat ettiniz?
Sabah erkenden uyandım. Elimi, yüzümü yıkadım ve dişlerimi fırçaladım. Mutfağa girdiğimde bizimkiler kahvaltı için beni bekliyorlardı. Mutfak mis gibi kızarmış ekmek kokuyordu. Sütümü içmek için bardağı elime aldığımda bardağın çok sıcak olduğunu fark ettim ve elimi hızla geri çektim. Kahvaltımı tamamlayarak tuvalete gittim. Okula gitmek için hazırlandım ve evden çıktım. Bugün de her gün oynadığım sessizlik oyununa başladım. Annemin, babamın, kuşların, arabaların sesini duymadım. Kapıda beni bekleyen arkadaşıma işaret dilimizi kullanarak “Günaydın” dedim. Evet, ben bir işitme engelliyim. Sağlık sorunumla yaşamayı öğrendim. işitme engelliler okulunda eğitimime devam ediyorum. Ben de eğitimimi tamamlayarak herkes gibi bir meslek sahibi olmak istiyorum.
Yukarıda Özlem adlı bir arkadaşımızın güne başlarken yaşadıkları anlatılmaktadır. Aşağıdaki soruları metinden yararlanarak cevaplayalım. Cevaplarımızı arkadaşlarımızla tartışalım. — Özlem, evden çıkıncaya kadar gerçekleştirdiği olaylarda hangi organ veya sistemlerini kullanmıştır? — Özlem’in sağlık sorunu onun hayata bakış açısını nasıl etkilemiştir? Bunu metindeki hangi ifadelerden anlayabiliriz? — Toplumumuzda çeşitli sağlık sorunları yaşayan birçok insan vardır. Bu kişilerin yaşadıkları sağlık sorunlarından hangilerini biliyorsunuz? Örnekler verelim. — Sağlık sorunlarıyla birlikte toplumda görevlerini devam ettiren bireylere nasıl davranmamız gerekir?
BU ÜNİTEDE NELER ÖĞRENECEĞİZ? • Sindirim, solunum, boşaltım, denetleyici ve düzenleyici sistemlerimiz ile duyu organlarımızın vücudumuzdaki görevlerini nasıl gerçekleştirdiklerini, • Vücudumuzdaki sistemlerin sağlığını korumak için yapmamız gerekenleri ve sağlık sorunlarımızın giderilmesi için kullanılan teknolojik gelişmelerin neler olduğunu araştırıp öğreneceğiz.
Pınar iştahla sandviçinden kocaman bir parça ısırdı.Öyle anlaşılıyordu ki Pınar’ ın en sevdiği yiyecek sandviç. Peki sizin en sevdiğiniz yiyecek hangisi? Acaba niçin yemek yeriz? Sadece acıktığımız için mi?
Yediğimiz bir bisküvi ancak on iki saat içerisinde tam olarak sindirilir. Isırdığımız bir parça bisküvi vücudumuzda nasıl bir değişimden geçer? Gelin bu değişimlerin neler olduğunu aşağıdaki etkinliği yaparak bulmaya çalışalım. Bunları Yapalım • Üçer ya da beşer kişilik gruplar oluşturalım. • Etkinliğimizi, sıramızın kirlenmesini önlemek için plastik leğenin içinde yapalım. • Aşağıda verilen her bir basamaktaki işlemleri gerçekleştirelim. Bu işlemleri gerçekleştirirken yaptığımız gözlemlere dayalı açıklamalarımızı Çalışma Kitabı’ mızdaki 4. etkinlikteki çizelgelere kaydedelim. 1. Ellerimizin kirlenmesini önlemek için plastik eldiven giyelim.
Araç-Gereçler üç-dört adet bisküvi,bir bardak su, plastik torba, makas, kâğıt havlu, ince çorap, kalın çorap, plastik leğen, plastik eldiven Bunları Yapalım • Üçer ya da beşer kişilik gruplar oluşturalım. • Etkinliğimizi, sıramızın kirlenmesini önlemek için plastik leğenin içinde yapalım. • Aşağıda verilen her bir basamaktaki işlemleri gerçekleştirelim. Bu işlemleri gerçekleştirirken yaptığımız gözlemlere dayalı açıklamalarımızı Çalışma Kitabı’ mızdaki 4. etkinlikteki çizelgelere kaydedelim.
1. Ellerimizin kirlenmesini önlemek için plastik eldiven giyelim. 2. Bisküvileri, plastik torbaya koyalım ve ellerimizle ezelim. 3. Aynı plastik torbaya su ekleyelim. 4. Torbanın içindeki havayı boşaltarak torbanın ağzını kapatalım. Torbayı, ellerimizle be dakika boyunca ovuşturalım. 5. Leğenin üzerinde, torbanın alt ucunu keselim. Kesilen kısmın ağzına ince çorabı yerleştirelim. Plastik torbayı sıkarak içindekileri çoraba aktaralım. 6. İnce çorabı alt kısmından keselim. Kalın çorabı, ince çorabın kesilen kısmı ile birleştirelim. ince çorabın ve kalın çorabın etrafını kâğıt havlu ile saralım. ince çorabı sıkarak içindekileri kalın çoraba aktaralım. 7. Kalın çorabı da sıkalım ve içindekileri leğene boşaltalım.
Sonuca Varalım • Çalışma Kitabı’ mızdaki 4. etkinlikte yer alan çizelgeden yararlanarak yediğimiz besinlerin vücudumuzda nasıl bir değişim geçirdiğini açıklayalım. • Bu etkinlikteki gözlemlerimize dayanarak yediğimiz besinlerin bu şekilde değişime uğramasının sebebini açıklayalım.
Vücudumuz besin maddelerini yediğimiz şekilde kullanabilir mi? • Besinlerin vücudumuza yararlı hâle gelebilmesi için değişime uğraması gerekir. Yaptığımız etkinlikten yararlanarak yediğimiz besinleri vücudumuzda nasıl bir değişim geçirdiğini söyleyebilir misiniz? • Besin maddelerinin içeriklerine göre karbonhidrat, yağ, protein, vitamin, su ve mineraller olarak gruplandırıldığını biliyoruz. • Besin içerikleri büyük moleküllerdir. Büyük moleküllü besin içeriklerinin hücrelerimizin kullanabileceği kadar küçük moleküllere parçalanması gerekir.
Yediğimiz besinler hücrelerimize geçebilecek duruma sindirim işlemi sonucunda gelir. • Sindirim büyük moleküllü besin içeriklerinin hücrelerimizin kullanabileceği kadar küçük moleküllere dönüştürülmesidir. • Öyleyse vücudumuzda sindirim nasıl gerçekleşir? • Besinlerin hücrelerimiz tarafından kullanılabilecek kadar küçük parçalar bölerek kana geçişini sağlamak sindirim sisteminin görevidir.
Sindirim çiğnemeyle başlar. Besinlerin çiğneme ve kas hareketleriyle küçük parçalara ayrılması mekanik sindirimdir. Besinlerin enzim adı verilen bazı salgılar yardımıyla parçalanmasına ise kimyasal sindirim denir. • Peki, besinlerin sindirim sistemimizin hangi bölümlerinde mekanik, hangi bölümlerinde kimyasal sindirime uğradığını söyleyebiliriz?
X X X X X
Peki, hücrelerimize kadar taşınan bu besin içeriklerinin vücudumuzda hangi olaylar için kullanıldığını biliyor musunuz? • Vücudumuz milyonlarca hücreden oluşmuştur ve her bir hücrenin besine ihtiyacı vardır. • Sindirilen besin içerikleri hücrelerimiz tarafından vücudumuza gerekli olan enerjiyi üretmek için, yapım-onarım için ve düzenleyici olarak kullanılır.
Sindirimde Enzimlerin Besin İçeriklerine Etkisi • Aşağıdaki şemaları inceleyerek enzimlerin kimyasal sindirimdeki işlevini açıklayabilir misiniz?
Aşağıdaki şemada sindirime uğrayan besinlerin bağırsaklardan kana, kandan da vücut hücrelerine geçişi görülmektedir. • Besin içeriklerinin hangilerinin ince bağırsak hangilerinin kalın bağırsaktan kana geçtiğini söyleyebilir misiniz?
Sindirim sistemimizin sağlığını korumak büyümemiz ve gelişmemiz için çok önemlidir. • Peki, sindirim sistemimizin sağlığını korumak için neler yapmamız gerekir?
Dengeli ve yeterli beslenmemiz gerektiğini uzmanlardan ve büyüklerimizden sıkça duyarız. Dengeli ve yeterli beslenmek niçin bu kadar önemlidir? • Vücudumuzun günlük enerji gereksinimini karşılamak, büyümemiz ve gelişmemizin sağlıklı olabilmesi için dengeli ve yeterli beslenmemiz gerekir. • Yemek yemek temel ihtiyaçlarımızdandır. Ancak vücudumuz besinlerin ihtiyacımızdan fazla olan kısmını harcayamaz ve bunları yağa dönüştürerek depolar. Depolanan yağlar ise zamanla şişmanlığa sebep olur.
Dengeli ve yeterli beslenme besin içerikleri olan protein, karbonhidrat, yağ, vitamin, mineral ve suyun, ihtiyacımızı karşılayacak oranda ve birlikte alınmasıdır. • Stres ile dengesiz ve yetersiz beslenme sindirim sistemi sağlığını olumsuz etkileyen faktörlerdendir. • Lifli besinleri tüketmek ve dengeli ve yeterli beslenmek ise sindirim sisteminin sağlığını olumlu etkiler.
• Çok sıcak ve çok soğuk şeyler yiyip içmemeliyiz. • Lokmaları iyice çiğnemeli ve yavaş yemeliyiz. • Sofradan tam olarak doymadan kalkmalıyız. • Yemek sırasında ve yemekten sonra fazla su içmemeliyiz. • Yemekten sonra bir saat kadar istirahat etmeliyiz. • Yemeğe çiğ salata veya taze meyve ile başlamalıyız. • Kafeinli ve asitli içeceklerden uzak durmalıyız.
Alkol, midenin iç yüzeyini örten tabakayı tahriş ederek gastrite ve kusmaya yol açabilir. • Midenin üst bölümüyle yemek borusunun alt bölümünde küçük yırtıklara sebep olabilir. • Alkolün uzun süre kullanılması özellikle B vitaminlerinin ve diğer besinlerin emilimini engelleyebilir. • Ayrıca yüksek miktarda tüketilen alkol, karaciğer için önemli bir tehdit oluşturur. • Sigara içme alışkanlığı da benzer sorunlara yol açar.
