120 likes | 264 Views
Problemen door hoogspanningsleidingen & oplossing daarvoor. L. Reijnders. Kwetsbaarheid bij calamiteiten. Relatief kwetsbaar voor extreem weer (ijsvorming; zware storm) Neemt kans daarop toe?; geen sterke aanwijzingen Indien vlak bij gebouwen: beperking op blusmogelijkheden bij brand.
E N D
Problemen door hoogspanningsleidingen & oplossing daarvoor L. Reijnders
Kwetsbaarheid bij calamiteiten • Relatief kwetsbaar voor extreem weer (ijsvorming; zware storm) • Neemt kans daarop toe?; geen sterke aanwijzingen • Indien vlak bij gebouwen: beperking op blusmogelijkheden bij brand
Hoogspanningsleiding & kans op leukemie bij kinderen • Groot aantal epidemiologische studies • Bij > 0.3 microTesla een duidelijk verhoogde kans op kinderleukemie (groot aantal studies) • In laboratorium studies 50 Hz velden: schade aan DNA & verhoogde niveaus oxiderende verbindingen in cellen • Nederland: voorzorg beginsel toepassen: geen gevoelige bestemmingen bij > 0.4 microTesla in geval van nieuwe hoogspanningsleidingen
Hoogspanningsleidingen en fijn stof • Diverse publicaties in wetenschappelijke vakpers • Rapport UK National Radiation Protection Board (UK NRPB; nu: NHA) (2004) • Corona effect (ionisatie) laadt deeltjes op • Corona effect wordt bevorderd door stof & water op leidingen • Elektrisch veld leidingen kan geladen deeltjes “concentreren” • Geladen deeltjes vaker afgezet op huid & in luchtwegen • effect waarschijnlijk het sterkst op deeltjes met diameter van 10-200 nanometer
Hoogspanningsleidingen en fijn stof (2) • Mogelijk effect vooral benedenwinds van hoogspanningsleidingen (in Nederland: overwegend ten Noordoosten) tot op enkele honderden meters. • BAM-TU Delft project om dit effect te benutten voor wegvangen fijn stof • RIVM (2008): betwijfelt effect vooral vanwege twijfels aan het gebruikte longmodel; echter verhoogde afzetting in longen ook gezien bij in-vivo studies gericht op medicijnontwikkeling & ook beperkte epidemiologische studie die in deze richting wijst
Hoogspanningsleidingen en fijn stof (3): effect op huid • UK NRPB: verhoogde afzetting op huid leidt mogelijk tot verhoogde blootstelling huid aan bestraling door Radon • Risico ?
Hoogspanningsleidingen en fijn stof (4): effect op/via longen • Voorzichtig geschatte benedenwindse toename van afzetting fijn stof in longen: 20-60% (UK NRPB) • Effect van fijn stof afhankelijk van • aantal deeltjes • oppervlak deeltjes • stoffen aan deeltjes oppervlak (bijv. PAK bij dieselroet) • Fijn stof met diameter 10-200 nanometer relatief gevaarlijk • In de praktijk verhoogde kans op longziekten & hartvaatziekten
Extra afzetting in longen verhoogt het ziekterisico • Totale bijdrage van fijn stof aan sterfte in Nederland: ~ 18.000 extra sterfgevallen per jaar • Bijdrage van fijn stof aan ziekte in Nederland: ~ 10% • Overal in Nederland negatieve gezondheidseffecten fijn stof
Aanpassingen & risico’s • Door weloverwogen constructie, benutting en onderhoud van bovengrondse leidingen beperkte daling elektromagnetische veldsterkte & corona-effect mogelijk • Ondergronds veel sterkere beperking risico’s
Praktijk ondergrondse aanleg • Grote stukken nieuwe lijn Beverwijk- Wateringen • Eerder onderkabeling o.m. in Apeldoorn, Ede en Eerbeek • Verwachte betrouwbaarheid niet minder dan van bovengronds • Nieuwbouw thans ondergronds ~ 2-3x duurder dan bovengronds; meerkosten vertonen dalende trend