Middelenmisbruik en forensische z org

1. Middelenmisbruik en forensische zorg Vroeger, heden en toekomst

2. Geschiedenis visie op verslaving • Morele model: 1850-nu: opvang/heropvoeding • Ziekte model: 1900-1985: abstinentie • Leermodel: 1975-nu: gedragsverandering • Biopsychosociale model: 1980-nu: alles gecombineerd Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

3. Wat is verslaving? Verslaving is een ziekte, een complex en progressief psychiatrisch syndroom leidend tot verlies van autonomie op het gebied van emotie, denken en handelen. Afhankelijk van de gebruikte middelen heeft het tevens een voortschrijdende aantasting van de algemene gezondheidstoestand tot gevolg. Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

4. Wat zijn verslavende stoffen? • Stoffen met een belonend karakter, d.w.z. stoffen die een goed/aangenaam gevoel geven (EUFORIE) • Stoffen waar men na gebruik bij voortduring aan moeten denken (CRAVING) • Stoffen waar sommige mensen niet meer vanaf kunnen blijven (CONTROLEVERLIES) Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

5. Wat is essentieel voor Verslaving? Tolerantie • bij de meeste stoffen en geneesmiddelen Onthoudingsverschijnselen • bij de meeste stoffen en geneesmiddelen Craving • specifiek voor verslavende stoffen en voor verslaving CONTROLEVERLIES AFHANKELIJKHEID Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

6. Verslaving volgens classificatie • Misbruik • Afhankelijkheid • Verslaving: hersenen zijn aantoonbaar geëtst / het beloningssysteem is gestoord Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

7. Misbruik, Afhankelijkheid, Verslaving • Misbruik • Gebruik dat kan leiden of heeft geleid tot psychologische of maatschappelijke problemen • Afhankelijkheid • Ongecontroleerd gebruik van middelen ten gevolge van hunkering en/of onthoudingsverschijnselen dat heeft geleid tot lichamelijke, psychische en/of sociale problemen • Verslaving • Afhankelijkheid met geautomatiseerd gebruik van middelen dat niet gemakkelijk gestopt kan worden en waarvoor professionele hulp moet worden ingeroepen of al is ingeroepen. Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

8. Verslaafde brein • Beloning • Motivatie • Geheugen • Controle Output: gedrag Gebruik van middelen

9. Verslaving/afhankelijkheid • Stoornis van het beloningssysteem met grote gevolgen voor de mate van controle in het dagelijkse leven: • Problemen in de centrale executieve functies

10. Centrale executieve functies • Algemene regelfuncties; maken van gedetailleerde plannen, over jezelf nadenken, behoeftes uitstellen, van mening kunnen veranderen, aanpassen aan omstandigheden, • Het leven organiseren • Het eigen gedrag beoordelen • Afstand nemen van eigen impulsen • Afstand nemen van natuurlijke omgeving • Afstand nemen van zichzelf

11. Functies CEF; prefrontale cortex • Starten • Stoppen • Reguleren

12. CEF: Storingen door misbruik middelen • Starten: passiviteit en apathie • Stoppen: impulsiviteit en ontremming • Reguleren: gebrek aan organisatievermogen, flexibiliteit en inzicht

13. Cijfers • 1,2 miljoenalcoholisten / problematische drinkers • 1,8 miljoen dagelijkse gebruikers benzo’s, 22 % gebruikt langdurig • 30.000-70.000 pathologische gokkers; 40.000 gokverslaafden en 70.000 riskante spelers • 32.000 heroïneverslaafden; 12.500 bekend • Meer dan 20.000 cokeverslaafden • 85.000 cannabisgebruikers; 35.000 met ernstige problemen Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

14. Nicotineverslaving • Schatting: 90% van de forensische populatie rookt • Hoeveel hulpverleners roken en roken ook op hun werk? • Nicotine heeft een poortwachterfunctie bij andere verslavingen Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

15. Hulpverlening • 2010 vroegen 76.000 mensen hulp in de verslavingszorg • 47% alcoholproblemen • 45% opiaten, coke, cannabis, amfetamines, XTC en GHB • 4% gokken • 3 % medicijnen, internet en eetstoornis • Er zijn meer dan 600.000 mensen met verslavingsproblemen Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

16. Forensische hulpverlening • Merendeel patiënten gebruikt middelen • 80% heeft psychiatrische en verslavingsproblemen • Groot deel heeft LVB problematiek Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

17. Forensische verslavingszorg • Meerdere klinische en poliklinische voorzieningen door het hele land • Nauwe samenwerking met reclassering • Consulten, diagnostiek en behandeling: doel is resocialisatie / herstel van kwaliteit van leven Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

18. Middelengebruik en relatie met crimineel gedrag • Eerst strafbare, grensoverschrijdende of asociale gedrag, middelengebruik staat in dienst van het kunnen vertonen van dit gedrag • Gebruik middelen is primair, criminele gedrag is een gevolg hiervan Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

19. Middelengebruik en relatie met crimineel gedrag • Er is geen of niet langer een onderscheid te maken, beide gedragingen beïnvloeden elkaar wederzijds • Er is geen aanwijsbare relatie tussen het strafbare gedragspatroon en het middelengebruik Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

20. Wat komt veel voor? • Cannabisgebruik • Alcohol • Cocaïne • Speed / amfetamines • XTC • GHB • ? Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

21. GHB / GBL: sinds sept. 2011 lijst 1 Opiumwet • GHB is verkrijgbaar als een stroperige, zoute vloeistof en zit vaak in plastic buisjes van 5 ml. • Het aantal actuele gebruikers is naar schatting 22.000: grote trend van grote stad naar platteland onder jong volwassenen • In 2011: 1.200 slachtoffers waarvan 40% behandeld op IC Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

22. GHB: Geil Hemels Bronwater • Belangrijkste grondstof voor het maken van GHB is GBL (gamma-butyrolacton). GBL is een agressief schoonmaakmiddel. Een andere benodigde stof is natronloog. Natronloog wordt ook gebruikt als gootsteenontstopper. Bij het maken van GHB luistert de verhouding van beide stoffen nauw. Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

23. Afkicken van GHB/ GBL • Nooit zonder supervisie doen • Of met afbouwschema benzodiazepines • Of met afbouw schema GHB Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

24. Praktijk • Veel gebruik dat onbespreekbaar blijft • Patiënten die problemen krijgen: afkicken, onder invloed zijn, craving hebben • Patiënten die moeilijk te handhaven zijn vanwege verslavingsgedrag • Patiënten die door gebruik of afkicken psychiatrische problemen krijgen / problemen verergeren Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

25. Taak hulpverleners • Mens boven zijn verslaving uit tillen • Herstel van kwaliteit van leven Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

26. Behandeling verslavingsprobleem • Functie van gebruik in kaart brengen • Alternatieven ontwikkelen voor gebruik middelen • Terugvalpreventie • Vermogen om te veranderen • Motivatie om te veranderen Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

27. Erkenning • Verslavingsanamnese serieus nemen • In gesprek gaan over middelengebruik • Relatie leggen tussen bepaald gedrag en middelengebruik / craving hebben naar middelen / afkicken van middelen • Grenzen stellen aan verslavingsgedrag • Motiverende gesprekvoering toepassen • CRA integreren in behandeling • Vouchers integreren in behandeling Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

28. Erkenning beschadiging • Cognitieve schade door gebruik middelen • Somatische onherstelbare schade • Chronische psychiatrische schade • Erkenning dat mensen moeten leren leven met handicaps Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving

29. Ontwikkelingen • Palliatieve zorg • Neurofeedback • Veel onderzoek naar medicatie • Onderzoek naar alternatieven om beloningssysteem te stimuleren: deepbrain stimulation / running therapy Loth Verpleegkunde: Forensische zorg en verslaving