230 likes | 526 Views
AMPER ELEKTRİK İNŞAAT VE SANAYİ A.Ş. YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMLERİ İÇ YILDIRIMLIK SİSTEMLERİ. www.amper.com.tr. ANİ AŞIRI GERİLİM. Ani aşırı gerilimler birkaç mikro saniye ile birkaç milisaniye arasında bir meydana gelen ve büyüklüğü 1 kV -10 kV arasında değişebilen gerilimlerdir.
E N D
AMPER ELEKTRİK İNŞAAT VE SANAYİ A.Ş. YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMLERİ İÇ YILDIRIMLIK SİSTEMLERİ www.amper.com.tr
ANİ AŞIRI GERİLİM Ani aşırı gerilimler birkaç mikro saniye ile birkaç milisaniye arasında bir meydana gelen ve büyüklüğü 1 kV -10 kV arasında değişebilen gerilimlerdir. Bu büyüklükteki gerilimler, elektronik cihazların tahammül sınırlarının 10-15 katına denktir.
ANİ AŞIRI GERİLİM SEBEPLERİ Yıldırım Deşarjı, şebekelerdeki ani gerilim yükselmelerinin en sık karşılaşılan ve en tehlikeli sonuçlar doğuran sebebidir.
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nün yaptığı araştırma sonucu Türkiye’nin yıllık orajlı gün sayısının ortalama 30-35 olduğunu belirlemiştir. • Kıyı bölgelerimizde ise orajlı gün sayısı yılda 45 günü bulmaktadır.
Yıldırım doğrudan işletme tesisatına düşmese de yakın çevrede bir noktaya düşmesi de diğer işletmelerin tesisatında hasar meydana getirir.
ENDÜKTİF KUPLAJ ETKİSİ İndüktanslı kuplaj, yıldırım akımı ile hatlar arasındaki transformatör etkisi olarak tanımlanabilir. i imp R R E1 E2
i imp i 2 i 2 i 1 GALVANİK KUPLAJ ETKİSİ Dirençli kuplaj, aralarında elektriksel bağlantı bulunan bina veya binalar grubuna yıldırım düşmesi halinde meydana gelir. L R U = R i R . E2 E E 1 E1
Ayrıca anahtarlama olayları, büyük motorlara start verilmesi, endüktif veya kapasitif yüklerin bir anda devreye alınması gibi durumlar da gerilim transientlerinin oluşmasına neden olur.
HASARLARIN İSTATİSTİĞİ Aşırı Gerilim Kaynaklı 32% Düşürme 11,1 % Hırsızlık 9,3 % İhmal 8,7 % Kısa Devre 4,3 % Su Baskını 3,6 % Yangın 3,4 % Araba Hırsızlığı 2,2 % Diğerleri 23,6 % 0 5 10 15 20 25 30 35
ANİ AŞIRI GERİLİMLERİN SONUÇLARI • Endüstriyel tesislerde ölçüm-kontrol sistemlerinin durması sonucu zararlı maddelerin maddelerin sızması • Robotik sistemlerin kontrolden çıkması sonucu zarar ve aksamalae. • Telefon santrallerinin hasar görmesi sonucu haberleşmenin durması • Hastanelerde kullanılan elektronik cihazlarında ve yasamdestek ünitelerinde hasarlar
ANİ AŞIRI GERİLİMDEN KORUNMA • Alçak gerilim sisteminde fazlarla toprak ve nötr ile toprak arasına bağlanan aşırı gerilim darbe koruyucuları , darbe gelmesi durumunda açık devre durumundan iletime geçerek aşırı akımı kendi üzerlerinde söndürürler. • Bunun için DIN-IEC normlarında kademeli bir koruma öngörülmüştür. Kapsamlı bir koruma yapmak için 3 adımda koruma yapmak gerekir.
elektroniktetikleme Electronic Electronik Aşırı Gerilim Koruma (Sınıf I/B) Aşırı Gerilim Koruma (Sınıf II/C) Aktif Enerji Kontrolü devre şeması Ures Ures Electronic
1. B SINIFI KORUMA ÜRÜNLERİ Besleme hattının binaya girdiği en yakın noktada kullanılır. Yüksek enerjili dış kaynaklı ani gerilim darbelerinin etkilerini sınırlamak üzere tasarlanmıştır.
2. C SINIFI KORUMA ÜRÜNLERİ B Sınıfının sönümlendirmede etkisiz kaldığı iç kaynaklı transientleri ve daha düşük seviyedeki transientleri sönümlendirmek için kullanılırlar.
3. D SINIFI KORUMA ÜRÜNLERİ Korumak istediğimiz bilgisayar, telekomünikasyon, telefon, uydu cihazları gibi hassas elektronik cihazların koaksiyel ve data hatlarının ayrıca korunması için tasarlanmışlardır.
KORUMA PARAMETRELERİ In = Nominal Deşarj Akımı Parafudur en az 20 kere bu deşarj akımına dayanabilecek şekilde tasarlanmalıdır.
Up = Koruma Gerilimi Parafudurun nominal deşarj akımını toprağa taşıdığı anda uçlarında görülen gerilim değeridir.
Uc = Sürekli Çalışma Gerilimi Tesisatta bir kaçak olmadığı durumda parafudura uygulanabilecek maksimum ortalama AC veya DC gerilim anlamına gelir.
Sadece cihaz önü (D Sınıfı) Koruma Ürünü Kullanarak 40kAlik bir dalgayı 3kA dayanımlı bir cihaz üzerinden geçirerip elektronik cihazın zarar görmesi ve koruma sisteminin işlevini yitirmesi D sınıfı korumanın doğru çalışması için B ve C ürünlerle desteklemesi AŞIRI GERİLİM KORUMA SİSTEMLERİ TASARIM HATALARI ÖNLEMEKİÇİN
Yanlış toprak bağlantısı ya da yüksek topraklama direnci olması durumunda deşarjın toprağa iletilememesi Tüm parafadurlar ani darbe gerilimini toprağa iletme mantığıyla çalışır. Tesisat öncesi topraklama sistemi ve toprak direnci kontrol edilmelidir. ÖNLEMEK İÇİN
AMPER ELEKTRİK İNŞAAT VE SANAYİ A.Ş. 2010 www.amper.com.tr