Georganiseerde criminaliteit in de Europese Unie en autodiefstal

1. Georganiseerde criminaliteitin de Europese Unieen autodiefstal Prof. Dr. Tom Vander Beken AVc-congres Georganiseerde autodiefstal Stichting Aanpak Voertuigcriminaliteit Utrecht, 8 april 2005

2. Overzicht Autodiefstal in de Europese Unie I. Een belangrijke vorm van georganiseerde criminaliteit… II. … die een bijzondere aandacht verdient III. Besluit

3. I. Een belangrijke vorm van georganiseerde criminaliteit… A. Autodiefstal: een ernstig fenomeen… B. …steeds meer gelinkt aan georganiseerde criminaliteit… C. … met een Europese/internationale dimensie

4. A. Autodiefstal: een ernstig fenomeen Autodiefstal zeer substantieel deel van de criminaliteitscijfers Jaarlijks 1,2 miljoen motorvoertuigen gestolen in de EU (Raadsbesluit 2004) Materiële schade geschat op 15 miljard Euro/jaar (Raadsbesluit 2004) Vaak ook gepaard met ernstige vormen van geweld Maar: dalende trend sinds 1994…

5. B. steeds meer gelinkt aan georganiseerde criminaliteit… Hoewel totaal aantal autodiefstallen daalt, lijkt het aandeel georganiseerde autodiefstallen te stijgen (Europol 2004) 30 tot 40% georganiseerde voertuigdiefstal (Raadsbesluit 2004) Een zeer winstgevende criminele activiteit met een minimaal risico, vaak met relaties naar drughandel, vuurwapens, mensenhandel,… Bedrijfsmatig georganiseerde activiteit met specialisten voor elk “business process”: stelen, verplaatsen, strippen, omkatten, documenten vervalsen, helen, …. Goed georganiseerde, flexibele groepen die kunnen inspelen op nieuwe trends in beveiliging: • technische kennis • bereidheid tot gebruik van geweld (carjacking, homejacking, “highwaymen”

6. C. … met een Europese/internationale dimensie Door georganiseerde criminaliteit gestolen motorvoertuigen voornamelijk bestemd voor Oost-Europa, Centraal en Zuidoost Europa en vooral Rusland, in mindere mate voor Afrika en Azië (Europol 2004) Transit-landen zijn Duitsland, Italië en de Noordse landen (Europol 2004) Daling in de toekomst wegens stijging welvaart in bestemmingslanden? (NDB 2004) Let op: statistieken (internationaal) nauwelijks vergelijkbaar (diefstal auto’s, diefstal uit auto’s, voertuigen, georganiseerde criminaliteit,…)

7. II. … die een bijzondere aandacht verdient Georganiseerde autodiefstal is geen « gewone » autocriminaliteit Overzicht/intelligence is noodzakelijk om handelen van criminele groepen echt aan te pakken (b.v. Home Office 2005) Dus: • erkenning van georganiseerde autodiefstal als een ernstig fenomeen • verder investeren in het « kennen » en « begrijpen » van het fenomeen (analyse) • Bijeenbrengen van de technische en strategische kennis die op de diverse niveaus, binnen en buiten de overheid, bestaat • Internationale samenwerking en afstemming is absoluut noodzakelijk (zie b.v. Raadsbesluit EU 2004: nationale contactpunten, signalering SIS/Interpol, voorkomen misbruik voertuigregistratiedocumenten,…)

8. III. Besluit Er zijn overtuigende aanwijzingen dat georganiseerde autodiefstal aandacht verdient van de EU(-lidstaten) als vorm van georganiseerde criminaliteit. Doordat dit vooralsnog weinig en vooral onvoldoende gestructureerd gebeurt, is het zicht op de omvang en de gevolgen van deze ernstige vorm van criminaliteit nog (te) beperkt. Het is dan ook aangewezen te investeren in het uitbreiden, coördineren en centraliseren van de kennis en de aanpak van het fenomeen.