Tip Egitimi ile Saglik Hizmeti Iliskileri Iyi iliskiler i in bir yaklasim denemesi

1. Tip Egitimi ile Saglik Hizmeti Iliskileri �Iyi iliskiler i�in bir yaklasim denemesi� Prof.Dr.S�kr� Hatun Kocaeli �niversitesi Tip Fak�ltesi Dekan Yardimcisi

3. Nese/sevin�li yasam/sevecenlik

4. Duyarlilik/erisilebilirlik/baslama enerjisi/pozitif geri bildirim

5. Bilgi/evrensel degerler/�zg�nl�k/tutarlilik

6. Dostluk/arkadaslik/samimiyet

7. Tip Egitimi ile Saglik Hizmeti Iliskileri �Iyi iliskiler i�in bir yaklasim denemesi� Prof.Dr.S�kr� Hatun Kocaeli �niversitesi Tip Fak�ltesi Dekan Yardimcisi

8. Tip Fak�lteleri: �ok islevli(kompleks) kamu kurumu

9. �rnegin Kocaeli �niversitesi Tip Fak�ltesi..

10. Konunun kapsami ve sorunlar Tip Fak�ltelerinin varlik nedeni: �grenci egitimi (bunun yaninda uzmanlik ve �st uzmanlik egitimi) �grenci ve asistan egitimi i�inde olmak �gretim �yesinin alaninda kendini gelistirmesi i�in bir motivasyon-zorunluluk; bu da �gretim �yesinin hizmet kalitesini dogrudan etkiliyor. Egitim,arastirma ve hizmet b�t�nl�g�/sinerjisi: Egiticiler ayni zamanda hizmet �reten planlayan, arastirma yapan kisiler/ayni durum egitilenler i�in de ge�erli Bu b�t�nl�k anabilim dali d�zeyinde saglaniyor Bir t�r fabrikada m�hendislik egitimi gibi: �zg�n ve ayirt edici �zellik.

11. Tip Fak�ltelerinde zaman kullanimi

12. B�t�nl�k ve gerilim(uyusmazlik) Egitim, arastirma ve hizmet arasinda b�t�nl�k oldugu kadar ayrisma/gerilim de var..(Motivasyonlari farkli mi?) Akademisyenlik/egiticilik: Idealler/adanmislik vs Hizmet �retimi: Hiz,fiziksel yipranma,kazan� vs Realite: Hizmet dinamikleri egitimi en hafif s�yleyisle �ikinci plan�a itiyor.. Bundan en �ok asistanlar ve �grenciler �muzdarip� durumda.

13. Saglik hizmeti ve egitimin dogal hali.. Iyi, yeterli hiz ve kalitede hizmet vermek: Ertelenemez bir akisa sahip (G�nde belli sayida hasta bakilmasi, acil g�revler, vizitlerdeki �nerilerin yerine getirilmesi, yazilmayi bekleyen epikrizler, girilmeyi bekleyen ICD kodlari vs..) Niceligin egemenligi, bir �ok isin �angarya� olarak g�r�lmesi ve bu islerin �asagidakiler�e (asistanlar i�in int�rnler) yaptirilmasi Egitim: Zamana yayilan ve daha ertelenebilir bir s�re� Dogal olarak hizmet egitimin �n�ne ge�iyor: Dolayisiyla egitimin altta kalmamasi i�in ��aba� gerekiyor�

14. Saglik hizmeti tip egitimi etkilesimi Saglik hizmeti hacminin artmasi (is y�k�) egitime ayrilan zamani ama esas �konsantrasyonu� azaltiyor �Koridorlarda dolassan �grenirsin� ��zensiz dersler�, �hizli vizitler� , �ge�istirilen egitim toplantilari Doyumsuz (sikici) egitimi ortami: Bikkinligin �grenmeyi inhibe etmesi (zihinsel haz vs yoklugu) Saglik hizmeti �retim ortami (end�stri iliskiler, hekim hasta iliskisinde paranin yeri vs) kurum k�lt�r�n� etkiliyor Esas olarak /yalnizca para ile y�netilmek insanin �z�ne aykiri.. Bencilligi ve rekabeti i�sellestiren hastane i�i ortam

15. Kohlberg�in ahlaki gelisim evreleri D�zey 1 (gelenek �ncesi): bir eylemin dogrudan sonu�lari baglaminda degerlendirilmesi Itaat ve ceza (cezadan nasil ka�inirim?) Kisisel �ikar (bu isten �ikarim ne?) D�zey 2 (geleneksel): bir eylemin toplumun g�r�sleri, beklentileri dogrultusunda degerlendirilmesi Uzlasma ve benzesme (iyi �ocuk) Otorite ve toplumsal d�zenin saglanmasi (Yasa ve d�zen): D�zey 3 (gelenek sonrasi): bir eylemin �birey� ve ilkeler baglaminda degerlendirilmesi. �Birey�: farkli g�r�slere ve degerlere sahip kisiler/uzlasi/demokrasi/adalet: yasalar emirler degil toplumsal s�zlesmelerdir. Toplumsal s�zlesmeler Evrensel etik ilkeler

16. Tani: A�g�zl�l�k Emory �niversitesi�nde �alisan Dr.Charles B. Nemeroof �ikar �atismalarina iliskin federal arastirma kurallarini ihlal ederek ila� end�strisine sagladigi kons�ltasyonlarla 2000-2007 yillari arasinda 2.8 milyon dolar kazanmis Wall Street tip paranin her yere n�fuz etmesi A�g�zl�l�g�n meziyet haline gelisi D�nyanin/insanlarin kazananlar kaybedenler olarak ikiye b�l�nmesi �Sapkin �zne� nin hareket alaninin genislemesi ile karakterize toplumsal ortam vs..

17. Hizmet basina �deme: �performans�.. Hizmetin niceligini nitelige aldirmadan arttiriyor. Daha fazla test Daha fazla g�r�nt�leme Daha fazla yan dal kons�ltasyonu Daha fazla hasta yatisi Egitimin aleyhine bir �t�rb�lans� yaratiyor �lke saglik sistemi kisa vadeli parasal ama�larini her seyin �n�n� koyan piyasa akt�rlerinin, y�neticilerin, hekimlerin kontrols�z etkisine giriyor Saglik t�ketimi artma, harcamalarinin s�rd�r�lemez hale gelmesi.. Kamu saglik harcamalari 2003-9 d�neminde % 171 (17,3-46,9 milyar TL) artmis

19. SB Egitim ve Arastirma Hastanelerinde.. Cerrahi tedavi endikasyonlarinda genisleme, islem sayisinda artis, Ekibin i�inde yer almasina ragmen performansla �cretlendirilmeyen saglik �alisanlari varligi nedeniyle �alisma barisinin bozulmasi Etik kurallari zorlayan uygulamalarda artis; Ameliyat tercihlerinde hastanin ihtiya� ve cerrahin deneyimi yerine ilgili performans puaninin �ne �ikmasi Egitim ve hizmet arasindaki dengenin hizmet lehine bozulmasi

20. SB Egitim ve Arastirma Hastanelerinde.. Hizmet agirlikli �alisma nedeniyle egitim ve arastirma hastanelerinin 2. basamak standart devlet hizmet hastaneleri haline d�n�smesi Kliniklerde ve klinikler arasi mortalite toplantisi, seminer, konsey, olgu tartismasi gibi egitim etkinliklerinde azalma Yapilmayan bilimsel toplanti, ders gibi egitim faaliyetlerini yapilmis gibi g�sterme Asistan egitimine yeterince �zen g�sterilmemesi, zamani iyi kullanmak adina ameliyat vb. uygulamalarin uzmanlar tarafindan yapilmasi Branslar arasinda ortaya �ikan farklarin suni bir �nemli �nemsiz ayrimina yol a�masi

21. Raporun sonu� b�l�m�..

22. Bir anneden mektup.. Merhaba,S�kr� bey,radikal yazilarinizi okuyan bir hukuk�u,anne olarak son �� g�nd�r yasadigim hastane eziyeti �zerine beni empatiyle dinleyebilecek tek hekim tanidigim� oldugunuz i�in yine �size� yaziyorum. ��. Tip Fak�ltesi �ocuk servisinde �ocugum� 3 g�n pn�meniden yatti.BU 5. kez ge�irilmis bir atak.Sorun hastaligimiz degil.� Hasta annelerini kendi aralarinda��kategorize eden ve her t�rl� hakli talebi yada soruyu,dinleme zahmetine bile girmemeyi "mesleklerinin yogunlugunun "bir sonucu� olarak g�stermeye �alisan asistanlar...ve���bu asistanlara, rol model olan ve benzer bir tavri g�sterme c�reti veren�,hastanin y�z�ne bakip � "bu mu "diye soran��"visit�i" profes�rler..Ne k�t� ki �ogunun y�z�nden� sevgisizlik ve� mutsuzluk akiyor. Visit esnasinda� g�rd�g�m tablo ,bir�general esiliginde kislayi gezen subaylar arasinda� hastalara er gibi davranildigiydi. Doktorlar,hastalarin yada yakinlarinin seslerini bile duymak istemiyor.Birazcik�dis g�sterdiginizde kendilerini t�rkiye kosullarini� mazeret g�stererek kurtarmaya ��alisiyor ama��zel muayenelerine gelen hastalarla cepleri dolduktan sonra hi� birinin aklina biraz da bu kosullari degistirmek� gelmiyor.Yada bir baska a�idan bu olumsuz kosullar �zel hastalarina g�lery�z g�stermelerine engel olmuyor

23. Oysa:Egitim, yasam, iyilik vs.. Egitimin, bilgininin kendi basina �g�zelligi�, �kivanci� �ocuklar �nce �gretmen sonra doktor olmak ister �gretim �yesi olmak �ocuk d�slerinin ger�eklesmesi demek: Hem �gretmen hem de doktor olmanin mutlulugu

24. Hekim/�gretim �yesi:Talihli bir adam olabilmek Sashall�in iyi bir doktor sayilmasinin sebebi, hastanin aklindaki somut ama tam form�le edilmemis kardeslik duygusunu karsilayan bir tutum i�inde olmasidir Doktor onlari tanir.Onu basarili kilan hastalarini tanimaya �alisan bir adamin bitmek t�kenmez iradesidir.

25. Eski g�nler:Hacettepe Tip Fak�ltesi k�y staji.. �grenciler hafta basinda �niversitenin servisleriyle b�lgelere gitmekte, bir egitim toplantisinin ardindan Saglik Grup Baskanligi�nin ara�lariyla saglik ocaklarina ulastirilmaktaydilar. �grenciler hafta i�inde saglik ocagi sorumlu hekimi ile birlikte saglik ocagi �alismalarina katilmaktaydi. Hafta ortasinda bir g�n �grencilerden sorumlu olan �gretim �yeleri �niversitenin olanaklariyla saglik ocagi ziyareti yaparak �grencilerin egitimini s�rd�rmekteydiler. �grenciler Cuma g�nleri Saglik Grup Baskanligi�nda d�zenlenen egitim toplantisina katilmakta ve daha sonra �niversite servisi ile Ankara�ya d�nmekteydiler. Her ayin son cuma g�n� Hacettepe �niversitesi merkez kamp�s�nde her iki b�lgenin t�m �alisanlarina ve �grencilere y�nelik olarak egitim toplantilari yapilmaktaydi.

26. Tip egitimi ve saglik hizmeti :Insan iliskileri boyutu �grenciler, �gretim �yeleri, asistanlar, hemsireler, teknisyenler, y�netim g�revlileri, Taseronlara mahkum edilen Temizlik is�ileri�Hastalar, Hasta Yakinlari.. Is doyumu, gerilim dinamikleri ile y�kl� insan iliskileri Insan kaynaklari y�netimi, iletisim vs� ( Su anda her sey kendi dogal akisinda.. Bu t�r bir y�netim yok gibi)

27. Hekim ve �gretim �yesi merkezli kurumsal yapi.. Akademisyen olarak �alisan insan g�c� ile ���nc� basamak saglik hizmeti sunan insan g�c�n�n ayni olmasi (ABD�de bu iki insan g�c�n�n farkli olabildigini biliyoruz): Avantajlar/dezavantajlar Su andaki sistem b�y�k �l��de hiyerarsik (dikey), hekim ve �gretim �yesi merkezli (�ikarli). �gretim �yeleri, �grenciler, asistanlar, hemsireler arasinda sistem i�indeki konumlari, toplam �retkenlikteki paylari ve d�ner sermaye dagitimi vs konularinda �adalet� �emek� kavramlari �er�evesinde bir gerilim s�z konusu Asistanlar �rettikleri hizmet kadar �hakedise� sahip degiller..

28. Tip Egitimi ile Saglik Hizmeti Arasinda iyi iliskiler i�in yaklasimlar Egitim /hizmet �kohezyon� nunun korunmasi (komsu molek�ller arasinda s�rekli yeni bag kurularak bilesiklerin bir arada durmasi): Bu iliskinin mutluluk/doyum saglayan bir iliski olmasinin saglanmasi Egitim ve hizmet y�netimlerinin ayrilmamasi: Anabilim dali yapilarinin korunmasi ( Hastane y�netimi ayri, tip egitimi y�netimi ayri hastane modeline karsi �ikilmasi) Tip Fak�ltesi y�netimlerinin egitilenlerin durumlarini aktif olarak izlemesi, onlarin hizmet y�k� altinda ezilmemesi i�in �yapici� ve etkin m�dahalelerde bulunmasi Dekanlikta bu amaca y�nelik bir �Insan kaynaklari y�netim� birimi kurulmasi (Geri bildirimlerin degerlendirilmesi, iletisim egitimi)

29. Tip Egitimi ile Saglik Hizmeti Arasinda iyi iliskiler i�in yaklasimlar �Maddi getiri� motivasyonunun akademik/insani varolusla ilgili motivasyonlari �ezmesi�nin �nlenmesi: Nitelige ve misyona odaklanmis insan kaynaklari y�netimi Esas olarak /yalnizca para ile y�netilmek insanin �z�ne aykiri.. Emek ve adalet temelli �cret politikalari Asistan ve �grencilerin y�netime katilimi i�in kalici yapilar: �grenci ve asistan konseyleri Saglik hizmetleri ile ilgili g�rev tanimlarinin yapilmasi Int�rnlerin zihnini fazlaca mesgul eden � biz angarya elemani olarak kullaniliyoruz� sorununun ��z�lmesi �gretim �yesi, �grenci,asistan, hemsirelerin beraber katildigi d�zenli �etkilesim� toplantilari yapilmasi

31. Tam G�n Yasa Tasarisi: Tip egitimi nasil etkilenebilir? Tam g�n �alismayi yalnizca ve �zellikle de hizmet temelli �performans� ile �cretlendirmeye dayandirmak, var olan �ikili �alisma� d�zenindeki sorunlarin s�rmesine, hatta artmasina neden olacaktir. Tip fak�ltelerindeki �gretim �yelerinin birinci g�revinin egitim, daha sonra arastirma ve son olarak hizmet oldugu unutulmamalidir. Bu yasa Saglik Bakanligi Hastanelerine benzer sekilde uygulanirsa finansal baskilar �gretim �yelerini daha �ok saglik hizmetine y�nlendirecek ve egitime ayrilan zaman daha da azalacaktir. �gretim �yeleri egitmenlikten ve egitimden uzaklasacaklardir

32. Tip Fak�ltelerini �hafifseyen� yaklasimlar.. �Saglik Bakanligi hastanelerinde hekim basina 40 hasta bakiliyor; ama ayni ildeki �niversite hastanesinde hekim basina 8 hasta bakiliyor� Kocaeli Tip Fak�ltesi: 2009�da 550.000 hasta muayene edilmis 202 �gretim �yesi dahil toplam hekim sayisi 550 Bu durumda yilda hekim basina 1000 hasta, g�nde 5 hasta bakilmis gibi bir hesap yapilabilir Ama plkde hasta bakan hekim sayisi ortalama 1/5. O zaman hekim basina g�nde en az 25 hasta bakiliyor demek.. Bir an hekim basina 40 hasta baktigimizi d�s�lenlim. O zaman yilda 4 milyon hasta bakmamiz lazim. Bu m�mk�n ve istenir bir sey mi? �nce bu dil ve yaklasimin birakilmasi gerekiyor.. Saglik Bakani saglik Bakanligi Hastanelerinin saglik bakani gibi konusuyor

33. Tip Fak�ltelerinde.. Egitim, arastirma ve hizmet arasinda B�t�nl�k Entegrasyon Isbirligi Etkilesim Egitim, arastirma ve hizmeti yapan kisiler arasinda B�t�nl�k Entegrasyon Isbirligi Etkilesim

34. Performans ? Isbirligi ,entegrasyon, kamu yarari,sinerji ve nitelik kavramlari ile degil Isletme, rekabet, kisisel �ikar ve nicelik kavramlari ile

35. Tam G�n Sonrasi Ek �deme sistemi ( Egitim, arastirma ve hizmet tesvik y�netmeligi):Temel ilkeler �alisani tesvik etmeli Hizmetin nicelik olarak artmasi kadar niteliginin artmasina odaklanmali Egitim/arastirma ve akademik gelismeyi desteklemeli ( Bu faaliyetlerin ger�ek�i bir �l��m�n� hedeflemeli) Kisisel rekabet yerine/yaninda isbirligi, anabilim dali b�t�nl�g� ve kurumsal aidiyeti g��lendirmeli Toplam puan i�inde kisisel puanlarin orani % 25�i ge�memeli Ek �deme almak i�in �fason �retimi� engellemeli ��nk� �niversite hastanelerinde egitim ve hizmet b�y�k �l��de b�t�nl�k arzediyor Toplam cironun en az % 90�i ortak �alisma ile kazaniliyor

36. �l�me ve degerlendirme(denetim) Ger�eklesen faaliyetlere dayali bir �l�me sistemi (Fason ders/hizmet dinamiklerini engelleyen) Kisisel bildirime dayali ama Ana bilimdali/bilim dali baskani onayi gerektiren elektronik onay s�reci Dekanlikta bir degerlendirme/�l�me birimi Anabilim dali baskani ve dekanligin y�netim kapasitesini arttiran, �alisanla �alismayani ayirt etmesini saglayan bir sistem �grenci, asistan ve diger personel geri bildirimleri ile beslenen/desteklenen bir �l�me sistemi

37. B�t�n bunlarin yaninda esas olarak.. Bilimsel ve insancil �grenci merkezli, egitim odakli Anlamak ve anlasilmak i�in iliski kurmak Kendini gelistirmek, zenginlesmek Yasam deneyimi gibi degerleri

38. Tesekk�r Katkilari i�in Prof.Dr. Nazan sarper, Kocaeli �niversitesi Tip Fak�ltesi Prof.Dr.Sevkat Bahar �zvaris, Hacettepe �niversitesi Tip Fak�ltesi Prof.Dr. F�sun Yildiz, Kocaeli �niversitesi Tip Fak�ltesi Prof.Dr. Feyza Darendeliler, Istanbul �niversitesi, Istanbul Tip Fak�ltesi Prof.Dr. Hakan Abacioglu, Dokuz Eyl�l Tip fak�ltesi, Prof.Dr. Cem Terzi, Dokuz Eyl�l Tip Fak�ltesi Prof.Dr. Faruk Erden, Kocaeli �niversitesi Tip Fak�ltesi Kocaeli �niversitesi Tip Fak�ltesi �grencileri