De Nieuwe Werknemer komt er aan! Erik de Gier Wegener Arbeidsmarktseminar 2008

1. Voorbode van een radicaal ander arbeidsbestel? De Nieuwe Werknemer komt er aan!Erik de Gier Wegener Arbeidsmarktseminar 2008

2. Arbeidsbestel binnenstebuiten!! • Omslag van verzorgingsstaat naar activerende participatiemaatschappij • Einde standaardarbeidscontract in zicht • Flexibiliteit centrale ‘waarde’ • Psychologisch contract tussen werkgever en werknemer wordt belangrijk • Groot deel meer traditionele beroepbevolking neerwaarts mobiel • Onomkeerbare opkomst van Nieuwe Werknemer

3. Turbulente context • Globalisering creëert Risicosamenleving: niets is meer zeker! • Verplaatsing van werkgelegenheid naar Mumbay of Bejing • Kennismaatschappij (emigratie en immigratie van kenniswerkers) • Vergrijzing, ontgroening • Vooralsnog duurzaam gespannen arbeidsmarkt • Levensloop individuen ligt niet meer vast Conclusie: We staan aan de vooravond van vergaande veranderingen in de beroepsbevolking én op de werkvloer

4. De ideale arbeidsmarkt in 2020 volgens Bertelsmann ‘Wir brauchen euch’! • Banen voor het leven bestaan niet meer • Werkzekerheid in plaats van baanzekerheid • Werknemers gewend aan baanwisselingen • Permanente bijscholing en training werknemers • Volop werk-privé arrangementen in bedrijven en organisaties • Werknemers > 65 werken veel langer door • Arbeidsrecht vergaand gedereguleerd

5. Ideaalbeelden actieve participatie-maatschappij: De flexibele werknemer • Homo economicus • Kijkt vooruit • Neemt zijn verantwoordelijkheid • Is bereid duurzaam in zichzelf te investeren • Is bereid regelmatig en op het goede moment nieuwe uitdaging op de arbeidsmarkt aan te gaan • Entrepreneurt

6. Ideaalbeelden actieve participatie-maatschappij: De flexibele werkgever • Biedt geen banen meer voor het leven • Ruilt standaardarbeidscontract in voor reeks van meer of minder tijdelijke & flexibele arbeidscontracten • Basis werkgelegenheidsrelatie wordt ‘psychologisch contract’ met werknemer

7. De Nieuwe Werknemer: Generatie Y Werknemer 2.0 Millennials Opwaarts mobiel! (11% van de beroepsbevolking = aan generatie uittredende babyboomers) De Traditionele Werknemer Laaggeschoolden Ouderen Allochtonen Langdurig werklozen, maar ook De middengroepen Neerwaarts mobielen (40 % beroepsbevolking) De activerende participatiemaatschappij: Winnaar & Verliezer

8. Eigenschappen van de Nieuwe Werknemer • Vooral hoogopgeleide jongeren onder de 28 jaar • Geeft om vrijheid en verantwoordelijkheid • Doet graag dingen naast elkaar • Is gevoelig voor goede privé-werkbalans • Hecht niet aan status en baanzekerheid • Beschikt over uitgesproken computer- en internetvaardigheden (skypen, wiki, linkedin, sms, etc.) • Deelt gemakkelijk kennis met anderen via web • Onrustige jobhopper

9. Competenties van de Nieuwe Werknemer (NCSI) • Flexibel, creatief en innovatief • Communicatieve en netwerkvaardigheden • Signaleringsvermogen • Onderhandelingsvaardigheden • Samenwerking (connectiviteit)/ (virtueel)teamwork • Multi-tasking en goed om kunnen gaan met discontinue informatie • Verantwoordelijkheid op zich kunnen nemen

10. Werkeisen van de Nieuwe Werknemer • Wil eigen baas zijn • Platte werkorganisatie • Voldoende groei- en ontplooiingsmogelijkheden • Ruimte voor creativiteit • Geen hoog, maar wel goed salaris • Ruimte voor virtueel netwerken over de grenzen van de organisatie heen

11. Knelpunten/aandachtspunten Ten aanzien van de Nieuwe Werknemer • Communicatieproblemen met en groeiende kloof ten opzichte van oudere generaties werknemers • Snel afgeleid en onrustig gedrag • Jobhopper (weinig binding met werkgever) • Risico dat werkervaring babyboomers onvoldoende wordt overgedragen

12. Reactie werkgevers: Invoering van Psychologisch Contract met werknemer • Introductie van individuele ‘emotionele’ ruilrelatie in de vorm van Psychologisch Contract • Niet alleen afspraken over loon en arbeidsvoorwaarden, maar ook over opleiding, training, thuis werken, levensloopvoorzieningen, up-to-date hard en software,verwachte inspanning, flexibele inzet e.d. I-Deal ABN-Amro, Ik en KPN, Fortis, fiNext (ideaal = wederkerig risicomanagement)

13. Doen! Vergaande vernieuwen van arbeidsverhoudingen binnen de onderneming Vergaand flexibiliseren van arbeids- en werktijden Aantrekkelijke privé-werkvoorzieningen bieden Procesinnovatie en ruimte voor creativiteit Bij de tijd met nieuwste hard- en software Niet Doen! Stil blijven zitten en niets doen Geen symptoombestrijdende reflexreacties, zoals: verstrekken van dure cadeaus, auto’s en hogere salarissen Hoe te reageren als werkgever?

14. En meer specifiek ….. • Herijking van personeelsbeleid • Ruimte voor permanente educatie • Organiseren op basis van vertrouwen • Accent verleggen van werven naar binden • Minder structureren • Creëer “no-collar workplaces” • Geef oudere bazen een mentorrol • Niet de aanwezigheid meten, maar output • Interne transparantie bevorderen

15. Conclusies • De Nieuwe Werknemer komt er aan! • Past bij Risicosamenleving, Kenniseconomie en Activerende Participatiemaatschappij • Arbeidsbestel wordt binnenstebuiten gekeerd • Werkgevers moeten daarop anticiperen • Maar tegelijkertijd oog houden voor hun meer traditioneel ingestelde werknemers • Experimenteren met vernieuwde arbeidsverhoudingen en werkprocessen

16. Deze tijd komt niet meer terug!