470 likes | 650 Views
Profielwerkstuk. J. Geerts Natuur & Gezondheid Biologie & Economie oec. sg. Het Baken Park - pg 5/6 f Almere G. van Duin & J. Kock Mei 2001 tot 15 Februari 2002. Voeding, Sport & Inkomen. Overzicht. Inleiding Onderzoeksvraag, deelvragen en hypothesen Werkwijze Resultaten Conclusie
E N D
Profielwerkstuk J. Geerts Natuur & Gezondheid Biologie & Economie oec. sg. Het Baken Park - pg 5/6 f Almere G. van Duin & J. Kock Mei 2001 tot 15 Februari 2002
Overzicht • Inleiding • Onderzoeksvraag, deelvragen en hypothesen • Werkwijze • Resultaten • Conclusie • Eigen mening / reflectie • Bronnenvermelding • Bijlagen (1 tot en met 4)
Inleiding • De combinatie van de economie en biologie was al vrij snel bedacht. Het onderwerp wat ik uiteindelijk gekozen heb had wat meer tijd nodig. • Ik wou graag iets met sport, omdat dit een grote hobby van me is. De relatie sport en voeding vind ik interessant, omdat ze beiden met je gezondheid te maken hebben. Ik sport zelf vrij veel en let ook redelijk op wat ik eet. Ik was benieuwd hoe anderen hiermee omgaan. • Juist in een welvarend land als Nederland is voeding vaak een vijand van mensen; te veel, te vet, ongezond. Om het vak economie erin te verwerken, besloot ik om onderzoek te doen in Fitness Club Almere, naar het verband tussen de onderwerpen voeding, sport en inkomen. • Hierbij wil ik ook graag enkele personen bedanken: Gee van Duin voor de begeleiding, Fitness Club Almere voor hun medewerking, de geënquêteerden voor het invullen van de enquête, en iedereen die mij op de één of andere manier geholpen en of gesteund heeft. Terug naar overzicht
Deelvragen: Leven de sporters gezond volgens de voedingswijzer? Is het inkomen van invloed op de voeding? Is het inkomen van invloed op de frequentie en trainingstijd van de sport? Hypotheses: De meeste mensen sporten en eten gezond, omdat ze zich fit willen voelen en gezond bezig willen zijn. Er is een kleine groep die “sport om te kunnen eten.” Het inkomen speelt een rol bij de soort voeding die mensen kopen. Mensen met een laag inkomen hebben nou eenmaal minder te besteden. Het inkomen heeft invloed op de frequentie en trainingstijd. Mensen met een lager inkomen kunnen minder besteden aan sport, ze zullen minder trainen, maar wel gebruik maken van elke training. Wat is het verband tussenhet inkomen van de sporters vanFitness Club Almereen hun gedrag qua voeding en sport? Terug naar overzicht
Werkwijze • Enquête makengeslacht, leeftijd, beroepsituatie, inkomen (verdeeld per belastingschijf, zie bijlage 1: De enquête of / en bijlage 2: Inkomen), abonnement, trainingstijd, soort lessen, reden sporten, andere sporten, gebruik mineralen- / vitaminepreparaten, soort vitamines / mineralen, voeding op een dag, eetgedrag, opmerkingen • EnquêterenEnquêtes lagen bij FCA, ook aanwezig geweest bij FCA om mensen te stimuleren de enquête in te vullen of mensen te helpen om de enquête in te vullen, in totaal 46 reacties gekregen • Gegevens verwerkenMet behulp van Excel, grafieken invoegen in PowerPoint Presentatie • Conclusies trekkenAan de hand van de grafieken Terug naar overzicht
Resultaten • - Abonnement- Inkomen • Abonnement en inkomen • Abonnement en trainingstijd • Dagelijkse voeding • Eetgedrag en gebruikmineralen- / vitaminepreparaten • Inkomen en eetgedrag • Abonnement en eetgedrag • Opvallendheden Terug naar overzicht
Abonnementen 24% 1x 2x 3x Onbeperkt 56% 11% 9% 18% 42% 1e Schijf 2e Schijf 24% 3e Schijf 4e Schijf 16% Inkomen Terug naar resultaten
0 9 25 40 0 36 0 20 75 20 55 20 Abonnement en inkomen 100% 20 90% Inkomen 80% 20 4e Schijf 70% 3e Schijf 60% 2e Schijf 24 Percentage 50% 1e Schijf 40% 30% 36 20% 10% 0% 1x 2x 3x Onbeperkt Abonnement Terug naar resultaten
Abonnement en trainingstijd uren Abon. Abon. = Abonnement Onb. = Onbeperkt Terug naar resultaten
Mijn oordeelvolgens de voedingswijzer 80 75 67 70 60 60 50 40 28 30 25 25 20 15 10 5 0 0 Niet goed, niet slecht Dagelijkse voeding Slecht (20%) Percentage Niet goed, niet slecht (60%) Goed (20%) Goed Slecht Eigen oordeel van de mensen Terug naar resultaten
100% 33,3 33,3 33,3 90% 80% 70% 22,2 22,2 60% 33,3 50% 11,1 22,2 40% 30% 33,3 33,3 22,2 20% 10% 0 0% Eetgedrag en gebruik mineralen- / vitaminepreparaten Gebruikmineralen- /vitaminepreparaten Percentage Nooit Soms Regelmatig Altijd Niet Slecht Goed goed Eetgedrag Terug naar resultaten
Mijn oordeelvolgens de voedingswijzer 0 12,5 14 Goed 31,6 Niet goed,niet Slecht 57 81 Slecht 36,8 87,5 31,6 29 9 0 Inkomen en eetgedrag 100% 90% 80% 70% 60% Percentage 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2e Schijf 3e Schijf 4e Schijf 1e Schijf Inkomen Terug naar resultaten
Mijn oordeelvolgens de voedingswijzer 100% 9 24 90% 80% 50 Goed 70% 80 60% 73 Niet goed,niet slecht 56 50% 25 40% Slecht 30% 20% 25 20 20 18 10% 0% Abonnement en eetgedrag Percentage 1x 2x 3x Onbeperkt Abonnement Terug naar resultaten
Opvallendheden • Veel mensen eten minder dan ze eigenlijk zouden moeten eten • Mensen eten vooral te weinig koolhydraatrijke producten (met name brood) • De meeste mensen gebruiken ook haast geen halvarine / margarine, waardoor ze de belangrijke vetten niet binnenkrijgen • Mensen gebruiken te weinig vocht • Het is haast ingeburgerd, tenminste 1 keer per week junk-food te eten Terug naar overzicht
Conclusie Je kan zeggen dat de sporters redelijk gezond leven als jehun eetpatroon vergelijkt met die van de voorgeschrevenvoeding van het “Voorlichtingsbureau voor Voeding” • 20% van de geënquêteerden eten goed, 60% niet goed, niet slecht en 20% eet slecht • Van de 20% goede eters gebruikt 33,3% altijd vitamine- / mineralenpreparaten en hetzelfde percentage nooit. Door hun goede eetpatroon is dit ook niet nodig!Van de 60% niet goede, niet slechte eters gebruikt 33,3% nooit vitamine- / mineralenpreparaten, terwijl dat in dit geval wel eens nodig zou kunnen zijn, door de niet volledige voeding.Van de 20% slechte eters gebruikt niemand altijd vitamine- / mineralenpreparaten en zelfs 33,3% nooit. Door hun slechte voeding, krijgen ze niet genoeg vitaminen en mineralen binnen en zouden vitamine- / mineralenpreparaten aanbevolen zijn in de meeste gevallen Terug naar overzicht
Je zou ook kunnen stellen dat het inkomen van invloed is op het eetpatroon, alhoewel niet altijd even goed is aan te geven hoe • Als je naar het gemiddelde eetgedrag per schijf kijkt, ligt deze ongeveer op dezelfde hoogte, maar kijk je naar de individuele eetgedragingen, dan kan je wel het een en ander zien. • Bij goed en slecht eetgedrag zie je dat hoe hoger het inkomen, des te kleiner het percentage wordt • Bij niet goed, niet slecht eetgedrag zie je dat hoe hoger het inkomen, des te groter het percentage wordt Terug naar conclusie
De 1e schijf heeft het grootste percentage goede eters, maar tegelijkertijd ook het grootste percentage slechte eters. De eetstijlen liggen dicht bij elkaar, waardoor je moeilijk kan zeggen of het wel of niet aan het inkomen ligt. Het kan ook zijn dat de één er beter mee om weet te gaan als de ander • In schijf 2 kan je in ieder geval stellen dat daar het grootste percentage niet goed, niet slecht eet en het kleinste percentage eet goed. Mensen in de 2e schijf eten over het algemeen redelijk • In schijf 3 komen er helemaal geen goede eters voor, maar ook een heel klein percentage slechte eters. De meeste mensen hebben dus een redelijke voeding en een paar gaan de slechte kant op • In schijf 4 komen er helemaal geen slechte eters voor en een klein deel goede eters. Net als in schijf 3 hebben de meeste mensen een redelijke voeding, alleen gaan er hier een paar de goede kant op Terug naar conclusie
Het inkomen heeft geen duidelijke invloed op de frequentie en trainingstijd van de training • Er valt geen duidelijke lijn te ontdekken in de gegevens van de frequentie. • Bij het 1x, 3x per week en onbeperkt abonnement heeft het grootste percentage een inkomen uit de 1e schijf. Bij het 2x per week abonnement doet de 4e schijf dit. • De trainingstijden liggen bij elkaar, dus daar is geen verschil in aan te wijzen Terug naar overzicht
Eigen Mening / Reflectie Ik vond het leuk om dit onderzoek te doen, omdat het onderwerp me interesseerde, ik het verwerken van de gegevens leuk vond om te doen, alsof je een puzzel oplost en omdat ook de reacties om me heen positief waren. Ik kon me in het begin niet voorstellen wat 80 uur inhoud, maar tijd gaat snel als je ergens druk mee bent. Ik heb vooral veel geleerd over echte gezonde voeding. De mogelijkheden van PowerPoint waren me in het begin nog niet echt duidelijk, maar ik denk dat ik hierin wel allerlei mogelijkheden heb verwerkt. Het enige wat ik hierop aan te merken heb, is dat het onderzoek vrij klein is om er echte conclusies uit te trekken, vergeleken met de gehele Nederlandse bevolking. Echter zou dit een indicatie kunnen zijn van wat we kunnen verwachten. Jolanda Terug naar overzicht
Boeken Enquêtes Foldermateriaal B1 Pihlajamaa-Glimmerveen, L.,Schermer, A. en Straaten-Huygen, van A.Synaps theorieboek 2Biologie in de samenleving (blz. 105 t/m 113)Spruyt, Van Mantgem & De Does bvLeiden, 2000, 1e druk B2 Vegel G. en Vries, de J.Eet je fit & slank,Alles wat je moet weten om gezond te eten,Trekpleister,ISBN 90-803621-1-5 E1 Leden Fitness Club Almere F1 Anoniem,Vitamines en mineralen,Uw Apotheek F2 Anoniem,Spier- en gewrichtspijn, Zorg voor uzelf (10),Uw Apotheek Bronnenvermelding Terug naar overzicht
Internetpagina’s I1 http://dronten.flevoland.to/eten/vitamines.html#A (vitaminen) I2a http://www.eettest.nl (gezond eten) I2b http://www.eettest.nl/hartje.html (gezond eten) I2c http://www.eettest.nl/info.html (gezond eten) I3a http://gezondheid.lycos.nl/lycos/archief/showarchief.asp?idChannel=11&idItem=767(sport) I3b http://gezondheid.lycos.nl/lycos/channels/showsubchannel.asp?idSubChannel=1&idChannel=7(sport) I3c http://gezondheid.lycos.nl/lycos/channels/showsubchannel.asp?idSubChannel=64&idChannel=7(sport en voeding) I4 http://www.gezondheidsnieuws.net/ency/ (gezond eten) I5 http://members.tripodnet.nl/AanTafel/voedingswijzer.htm (gezond eten) I6a http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitamina.html (vitaminen) I6b http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitaminb6.html (vitaminen) I6c http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitaminb12.html (vitaminen) I6d http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitaminc.html (vitaminen) I6e http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/calcium.html (mineralen) I6f http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/chromium.html (mineralen) Terug naar bronnenvermelding
I6g http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitamind.html (vitaminen)I6g http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitamind.html (vitaminen) I6h http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitamine.html (vitaminen) I6i http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/folate.html (mineralen) I6j http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/iron.html (mineralen) I6k http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/niacin.html (mineralen) I6l http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/potassium.html (mineralen) I6m http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/selenium.html (mineralen) I6n http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/zinc.html (mineralen) I7 http://www.robeco.nl/D-HTML/D17.html (inkomen, belasting) I8 http://www.uwapotheker.be/apokrant/Apotheekkrant_17.pdf (gezondheid) I9 http://www.vitamust.nl/ (vitaminen) I10a http://www.voeding.tno.nl/vitamine/ (vitaminen) I10b http://www.voeding.tno.nl/vitamine/InformatieOverVitamines.cfm (vitaminen) I11 http://www.voedsel.net/ (voeding) Terug naaroverzicht
Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 De enquête Achtergrondinformatie De voedingstabel De vitaminen en mineralen Bijlagen Terug naar overzicht
Bijlage 1 De enquête Terug naar bijlagen
Bijlage 2 Achtergrondinformatie Voeding Sport Inkomen Terug naar bijlagen
Voeding • 6 voedingsstoffen*:- koolhydraten - vetten- eiwitten - water- mineralen - vitaminen • 4 groepen voedingsmiddelen*(zie figuur hiernaast) • Hoeveelheid voeding afhankelijk van*:- leeftijd- geestelijke / fysieke inspanning • Varieer voeding* Zie ook bijlage 3 en 4 * B1, B2, F1, I2ac, I3c, I8 Terug naar bijlage 2
Bereiken gezonde voeding:*- Eet gevarieerd- Wees matig met vet- Eet vrij veel zetmeel en vezels- 3 maaltijden per dag, maximaal 4 tussendoortje- Gebruik niet te veel zout- Drink minstens 1,5 liter vocht, wees matig met alcohol- Houd je gewicht op peil- Goede hygiëne- Let op de aanwezigheid van schadelijke stoffen- Lees de verpakking Voordelen van gezonde voeding:*- Energie en vitaliteit- Een zachte en stralende huid- Stevige botten en soepele spieren- Een beter uithoudingsvermogen- Een sneller herstel na inspanning- Mentaal evenwicht, psychische weerbaarheid * B1, B2, F1, I2ac, I3c, I8 Terug naar bijlagen
Sport • Alle beweging is goed, wel goed naar het eigen lichaam luisteren* • Alle beweging verbeterd fitheid en gezondheid* • “Nederlandse Norm Gezond Bewegen”*:30 minuten per dag, 5 dagen per week matig intensief bewegen • Oude norm*:3 uur intensief bewegen per week • Oude norm verbetert fitheid, nieuwe norm verbetert gezondheid* Terug naar bijlagen * I3ab
Inkomen • Belasting over het inkomen valt in box 1* • Onderscheid belasting van inkomen d.m.v.:*- 4 verschillende schijven;- onderscheid in leeftijd < 65 jaar Box Inkomen uit Belastingtarief > 65 jaar 32,35% 37,60% 42% 52% 1 Werk en woning 1e schijf (tot € 14.870) 2e schijf (tot € 27.009) 3e schijf (tot € 46.309 4e schijf (vanaf € 46.310) 14,45% 19,70%42% 52% 2 Aanmerkelijk belang* 25% 3 Sparen en beleggen 30% van 4% Per saldo 1,2% * Van een aanmerkelijk belang is sprake wanneer u, tezamen met uw partner, meer dan 5% van de aandelen van een B.V. of N.V. bezit. Terug naar bijlagen * I7
Bijlage 3 De voedingstabel Terug naar bijlagen
Kinderen 4-12 jaar Tieners 12-20 jaar Volwassenen Brood 3-5 sneetjes 5-8 sneetjes 5-7 sneetjes Aardappelen 1-4 stuks (50-200 gram) 4-6 stuks (200-300 gram) 3-5 stuks (150-250 gram) Groente 2-3 groentelepels (100-150 gram) 3-4 groentelepels (150-200 gram) 3-4 groentelepels (150-200 gram) Fruit 1-2 vruchten 2 vruchten 2 vruchten Melk en melkproducten 2-3 glazen (300-450 ml) 2-3 glazen (300-450 ml) 2-3 glazen (300-450 ml) Kaas 0,5-1 plak (10-20 gram) 1-2 plakken (20-40 gram) 1-2 plakken (20-40 gram) Vlees, vis, kip, Tahoe of tempeh 65-100 gram* (50-75 gram gaar) 100 gram* (75 gram gaar) 100 gram* (75 gram gaar) Vleeswaar 0.5-1 plakje (10-15 gram) 1-2 plakjes (15-30 gram) 1-2 plakjes (15-30 gram) Halvarineop brood 5 gram per sneetje brood 5 gram per sneetje brood 5 gram per sneetje brood Margarine voor De bereiding 15 gram 15 gram 15 gram Vocht 1.5 liter 1.5 liter 1.5 liter *B2, I2c, I5, I11 Terug naar bijlagen * rauw gewicht bij aankoop
Bijlage 4 De vitaminen en mineralen
Vitamine A (retinol) Krijg je binnen door het eten van lever, zuivelproducten, margarine, gele en groene groenten (bijvoorbeeld: boerenkool, broccoli, snijbiet, andijvie, spinazie en wortelen) Voorkomt nachtblindheid, belangrijk voor een goede gesteldheid van haar, huid, ogen en gebit Te veel van deze vitamine kan schadelijk zijn Een te veel kan alleen ontstaan door gebruik van (multi)vitaminepreparaten Vitaminen Vitamine B1 (thiamine) Deze vitamine zit vooral in volkorenproducten, noten en bonen Zorgt mede voor de verbranding van koolhydraten en zorgt ervoor dat het hart en het zenuwstelsel goed werkt *B2, F1, I1, I4, I5, I6a Terug naar bijlage 4
Vitamine B2 (riboflavine) Deze vitamine zit onder andere in zuivelproducten, brood en groene groenten Het is goed voor het vrijmaken van energie uit voedingsstoffen en voor de gezondheid van huid en haar Vitamine B3 (nicotinezuur) Het lichaam haalt deze vitamine vooral uit vlees, peulvruchten, noten en volkorenproducten. Zorgt voor ondersteuning van de energievoorziening en het zenuwstelsel. Een te veel van deze vitamine is ongunstig, omdat het de bloedvaten verwijdt en zo het vermogen om vet om te zetten in energie verminderd Terug naar bijlage 4 *B2, F1, I1, I4, I5
Vitamine B5 (pantotheenzuur) Deze vitamine zit vooral in (orgaan)vlees, melk, brood en noten, maar ook in aardappelen, bloemkool, broccoli en bonen Is belangrijk voor de energievoorziening, voor de op- en afbouw van vetten en voor de vorming van enkele hormonen Vitamine B6 (pyridoxine) Komt voor in vlees, bruin / volkoren brood, melkproducten en groente. Er zit ook veel vitamine B6 in banaan Is onmisbaar voor de afweer (immuunsysteem), bloedaanmaak, groei en voor het zenuwstelsel Een langdurig gebruik van een hoge dosis van deze vitamine kan ervoor zorgen dat er problemen optreden aan de zenuwen in de armen en benen Terug naar bijlage 4 *B2, F1, I1, I4, I5, I6b
Vitamine B7 (biotine) Wordt ook wel “vitamine H” genoemd Zit onder andere in paddestoelen, cacao, noten, eigeel, gist, bloemkool, peulvruchten en (orgaan)vlees (vooral lever) Houdt de energiestofwisseling en vorming van vetzuren op gang. Goed voor huid en haar en bij langdurig gebruik van antibiotica Vitamine B11 (foliumzuur) Deze vitamine komt voor in groente, volkorenproducten, noten en (orgaan)vlees Is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen en voor de groei en de instandhouding van het lichaam Vitamine B12 (cyanobalamine) Het lichaam haalt deze vitamine uit dierlijk voedsel (vlees, vis, melk en eieren) en gist Speelt een rol bij de aanmaak van rode bloedcellen en de werking van het zenuwstelsel Terug naar bijlage 4 *B2, F1, I1, I4, I5, I6c
Vitamine C (ascorbinezuur) Zit vrijwel in elke groente en fruit. Echt rijk aan vitamine C zijn: citrusvruchten, aardbeien, bessen, ananas, mango, kiwi, broccoli, paprika en allerlei koolsoorten. Zorgt voor een goede genezing van wonden, een verhoging van de weerstand en voor een betere opname van ijzer uit de voeding Vitamine D (vitamine D3, colecalciferol) Komt voor in vis, eieren, boter, margarine en lever Het lichaam maakt zelf vitamine D onder invloed van zonlicht Is nodig voor opbouw van beenderen en het verbetert de opname van calcium en fosfor uit voedsel Grote hoeveelheden van deze vitamine is schadelijk. Als er sprake is van een grote hoeveelheid, krijgt men last van vermoeidheid, duizeligheid, misselijkheid, diarree, hoofdpijn en kan het ook leiden tot kalkafzetting buiten het bot Terug naar bijlage 4 *B2, F1, I1, I4, I5, I6d, I6g
Vitamine E (tocoferol) Het lichaam haalt deze vitamine uit plantaardige vetten en oliën, volkorenproducten, eieren, boter en (vooral groene) groente Zorgt voor gezonde weefsels en rode bloedcellen en het kan helpen bij vermoeidheid Vitamine K (fytomenadion) Deze vitamine zit veel in groene groenten Het lichaam maakt deze vitamine zelf in de darmen door middel van bacteriën Is belangrijk voor de bloedstolling, goed voor de afweer en bij langdurig gebruik van antibiotica Terug naar bijlagen *B2, F1, I1, I4, I5, I6h
Natrium Komt in bijna alle voedingsmiddelen voor Is een bestanddeel van keukenzout Is nodig om het evenwicht in de vochthuishouding van het lichaam te behouden Te veel natrium is ongezond: het is slecht voor de nieren en het vergroot de kans op een hoge bloeddruk Samen met kalium is natrium nodig om de zenuwen en spieren goed te laten functioneren Mineralen *B2, F1, I1, I4, I5, I6k Terug naar bijlage 4
Calcium Kalium Wordt ook wel kalk genoemd Komt vooral voor in melk(producten), maar ook in groente, noten en peulvruchten Is nodig voor opbouw en onderhoud van het skelet en gebit en belangrijk voor de werking van zenuwen en spieren Te veel calcium te gebruiken, zonder medische oorzaak, kan leiden tot nierstenen en verkalking van nieren en bloedvaten Zit in groente, fruit, aardappelen, vlees, brood, melk en noten Is belangrijk voor de vochthuishouding en het goed functioneren van de zenuwen Als de nieren niet goed werken, kan er een tekort aan kalium ontstaan in het lichaam Te veel kalium kan leiden tot hartritmestoornissen Terug naar bijlage 4 *B2, F1, I1, I4, I5, 16e, I6l
IJzer Komt voor in vlees, volkorenproducten, aardappelen en groente Wordt beter in het lichaam opgenomen uit dierlijke producten als uit plantaardige Is een onderdeel van hemoglobine. Dit is de rode bloedkleurstof die zorgt voor heet zuurstoftransport door het lichaam Fluor (of fluoride) Komt in zeer kleine hoeveelheden voor in bijna alle voedingsmiddelen Is belangrijk voor de stevigheid van de botten en beschermd het gebit tegen tandbederf als fluoride wordt ingebouwd in het tandglazuur Extra fluoride hebben we nodig in de vorm van tandpasta Een te hoog gebruik van fluoride over een lange tijd, geeft bruine vlekken en strepen op tanden en kans op aantasting van de nieren, botten, zenuwen en spieren Terug naar bijlage 4 *B2, F1, I1, I4, I5, I6i
Jodium Wordt toegevoegd aan vrijwel alle soorten zout Zit onder andere in brood en zeevis Is bouwsteen van het schildklierhormoon, welke onmisbaar zijn voor de groei, het zenuwstelsel en voor een goede stofwisseling Als men te weinig brood eet, heeft men kans op jodiumtekort. De schildklier gaat dan langzamer werken en zwelt op, wat een struma of krop genoemd wordt. Te veel jodium kan ook schadelijk zijn. De schildklier gaat dan sneller werken, wat kan leiden tot hartritmestoornissen en vermagering. Dit kan voorkomen door het gebruik van een middel met veel jodium, bijvoorbeeld kelptabletten. *B2, F1, I1, I4, I5 Terug naar bijlagen