1 / 29

Het potentieel van werkplekleren

Het potentieel van werkplekleren. Werkplekleren tussen zekerheid en onzekerheid Altus seminar Kortrijk Loek Nieuwenhuis IVA Tilburg/ Universiteit Twente 29-01-2010. Opzet seminar. Wat weten we van werkplekleren: uitkomsten van onderzoek

livana
Download Presentation

Het potentieel van werkplekleren

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Het potentieel van werkplekleren Werkplekleren tussen zekerheid en onzekerheid Altus seminar Kortrijk Loek Nieuwenhuis IVA Tilburg/ Universiteit Twente 29-01-2010

  2. Opzet seminar • Wat weten we van werkplekleren: uitkomsten vanonderzoek • Consequenties voor de inrichting van werkplekleren in beroepsopleidingen • Experimenteren met werkplekleren • Discussie en debat

  3. Deel 1: uitkomsten van onderzoek naar werkplekleren

  4. Leren in context

  5. Organisatieleren

  6. Vier rationaliteiten van (werkgerelateerd) leren

  7. Productief leren op de werkplek • Werk heeft prioriteit over leren • Trial and error oplossing van problemen • Expertise van de onder-/werknemer belangrijk om complexiteit te overzien • Leerstappen overslaan: snelle oplossingen economisch vaak beter • 80-20% regel: suboptimale oplossingen • onafgemaakte leerprocessen • Werkplekleren is vaak “vervuild” door locale routines

  8. Activity system volgens Engeström

  9. Collectief of individueel leren • Arbeid is collectief georganiseerd maar expertise is individueel gelabeld. • Verandering van werkprocessen heeft betrekking op het collectief, het zijn echter de mensen die leren • Verbindende begrippen: werkgemeenschap (CoP) en routine • Onderhandeling over zingeving • Impliciete verwachtingen en status • “wij-zij” gevoel; grensverkeer wordt argwanend bekeken • Gezamelijke werkproceskennis: routines.

  10. LPP: legitiem perifere participatie • Nieuwelingen worden aan de buitenrand ontvangen • Inburgeren is een kwestie van onderhandelen en initiatie • Je leert het werkproces (routines) maar ook je plaats (mores) • Leerproces: kijken, meedoen, zelf doen (= klassieke leerplaats) • Via de werkgemeenschap leer je het beroep kennen

  11. Deel 2: conseqenties voor werkplek-leren in de beroepsopleiding

  12. Varianten van praktijkleren Standaard Bedrijfsopleidingen binnen landelijke programma’s Beroepsonderwijs en vakopleidingen A B Organisatie- Individuele ontwikkeling ontwikkeling C D Bedrijfsinterne trajecten en non-formeel leren Instroombevordering en ‘onderscheidings-trajecten’ Maatwerk

  13. Consequenties voor stages • Participatie gaat voor acquisitie • Werken gaat voor leren • Onafgemaakte leerprocessen • Exempel i.p.v. regel • Dus: • Niet mikken op sturen vooraf, maar op praktijk-kennis van de docent • Loopbaanreflectie (Meijers): is dit jouw plaatsen beroep? • Reflectie op routines: afmaken van leerprocessen

  14. Leeragenda • Herkennen van leerprocessen en -momenten: entering the boundary-zone • Reflectie organiseren: verschillen in activity systems expliciteren en benutten • Afmaken van leerprocessen: time out voor de laatste 20% • Ondersteunen leren van werknemers in bedrijf

  15. Nieuwe taken voor docenten • Deelname aan regionale netwerken • Herkennen van parallelle leerprocessen • Reflectie en afronding van leerprocessen • Toegang tot informatie en kennis • Opdrachtnemer van leerwerktaken (studenten participeren in netwerken)

  16. Deel 3: experimenteren in de praktijk

  17. Doorbraakproject Werkplekleren • Een lerend project: cyclisch verbeteren door te expertimenteren • Praktisch: uitgaand van praktijkproblemen • Wetenschappelijk: uitgaand van theoretische inzichten • Evidence-based: op zoek naar werkende praktijken • Vergelijkend: sectoren, regio’s en niveaus; op zoek naar“context * methode” • Gelocaliseerd: uitgaan van regionale economische context • Samenwerkend: MBO + HBO + bedrijfsleven • Levensloop: zowel initieel (bpv, bbl, duaal) als 23+ (LLL, contract)

  18. Organisatie • Zeven regionale clusters: • Oost: ROC van Twente, Saxion, Edith Stein • Utrecht: ROC MN, HvU • Rijnmond: Zadkine, HvR • Eindhoven: ROC Eindhoven, Fontys • Leiden: ROC Leiden en InHolland • NO Brabant: de Leijgraaf (met Avans en Fontys) • Politie-academie (MBO en HBO niveau) • Drie sectoren: T, E en Z (specificeren!) • Drie niveaus: 2, 3-4, 5 • Betrokkenheid regionaal bedrijfsleven • Onderzoeksteam: IVA en regionale onderzoekers

  19. Interactief onderzoek als basismodel (Ellström, 2008)

  20. Kenniscreatie door interactie • Dit is een vorm van sociale innovatie: • Ontmoeting van praktijktheorie en formele theorie • Twee leercirkels, die elkaar versterken • Het praktijksysteem: op zoek naar lokale oplossingen met behulp van reflective practitioners (lerende teams) en ondersteunend onderzoek (regionale support). • Het onderzoekssysteem: op zoek naar algemene evidentie doorvergelijkend en competitief onderzoek van meerdere praktijken. • Het avontuur zit in de confrontatie: dit vraagt om openheid en bereidheid tot leren • Heldere taakverdeling tussen beide systemen is nodig • Wederzijds vertrouwen is onontbeerlijk • Draagvlak onder bestuurders en donoren

  21. Leerorganisatie in het project • Een landelijke ontwikkelgroep waarin deelnemende scholen en onderzoekers • Regionale sectorwerkgroepen waarin scholen en bedrijfsleven participeren • Schoolwerkgroepen op elke instelling, om vroegtijdig aan verspreiding en implementatie te beginnen (waarin docenten en praktijkbegeleiders); regionaal verbondenonderzoekers • Een landelijke kenniskring annex workshops, voor uitwisseling en extra expertise • Een WEB-krant annex discussiegroep op de HPBO-site.

  22. Macroplanning • Formuleren aanvraag. Najaar 2007 tot najaar 2008: zes vande zeven regio’s zijn rond. • Voorbereiding: Voorjaar 2008 (tot september). (afspraken, thema’suitzetten review, planning, .......) • Eerste ronde: divergent experimenteren (schooljaar 2008/2009) • Ontwerponderzoek in extended teams (okt 08-feb 09) • Onderzoek van uitvoering (jan-apr 09) • Debat en design van experimenten (apr-jul 09) • Tweede ronde: convergent experimenteren (medio2009 – kerst 2010) • Ruimte voor specificatie (voorjaar 2011) • Produktontwikkeling: conclusies in de vorm van handboek, artikelen, eindrapportage etc. (voorjaar 2011) • Feestelijke afsluiting (rond pinksteren 2011).

  23. Uitkomsten fase 1: tussenrapportage • Scholen organiseren activiteiten, geen leerprocessen • Een grote variëteit aan ontwerpen, vanuit praktischeargumentaties • Nieuwe arrangementen: leerafdelingen en leerbedrijven:gesimuleerde praktijk? • Deelnemers en praktijkbedrijven zijn tevreden • Beroepspraktijk als “vervuilde” leerplaats • Begeleiding nog niet uitgekristalliseerd • Samenwerking en peerbeoordeling interessante nova • Beoordeling en assessment nog problematisch

  24. Inzet fase 2: vergelijkend onderzoek • Thans lopend: zes vergelijkende onderzoeken: • Samenwerkend leren • Vergelijking leerwerkplekken • Professionalisering docenten en begeleiders (beleid) • (In)formeel leren • Begeleiden van volwassenen (ontwerp) • Comakership in de regio (regionaal ontwerp). • Beoordeling en assessment

  25. Ambitie fase 3: weddenschappen • Het komend semester worden enkele sleutelexperimenten voorbereid…. • …. in interactie met de opleidingsteams, …. • …. die empirische bewijslast moet opleveren. • Selectie van thema’s op basis van eerste resultaten (tussenrapportage, lopende onderzoeken), inzichtenuit de literatuur en uitkomsten van discussies tijdensde werkconferenties. • Opleidingen nemen veelbelovende elementen van elkaars aanpak over, óf formuleren weddenschappenmet hun eigen “gelijk” als inzet.

  26. Sturen, leiden en leren • Een stuurgroep op CvB niveau heeft het doorbraakproject geadopteerd. • Men wil leiding geven aan het debat over werkpleklerenin de eigen instelling en op sectorniveau, …. • ….. zonder de ontwikkelingen in de deelnemende teams • voor de voeten te lopen. • Doorbraak als sociale innovatie ter bevordering van de kwaliteit van het MBO aanbod.

  27. Tot slot

  28. Innovatie van beroepsonderwijs • Betekenisvolle gesprekken vanuit politiek-conceptueel niveau: een betrokken overheid (en publiek) • Innovatie vergt regie en ondersteuning vanuit hetmanagement • Routineverandering van docenten en leiding • Kennisinfrastructuur: lineair én interactief • Aandacht voor onderzoek; samen onderzoeken vanuit betrokkenheid • Op weg naar een lerende organisatie: lerende professionals in een lerende school • Op weg naar een lerende sector: meer evidence based.

  29. Dank u voor de aandacht afmnieuwenhuis@uvt.nl

More Related