Biyopsikososyal Yaklaşım

1. Biyopsikososyal Yaklaşım Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

2. DERSİN AMACI • Biyopsikososyal yaklaşım tarzının öğrenilmesi. • Hasta merkezli yaklaşımın öğrenilmesi. • Biyomedikal ve biyopsikososyal yaklaşım • arasındaki farkların anlaşılması. Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

3. ÖĞRENİM HEDEFLERİ • Biyopsikososyal yaklaşım tarzının birinci • basamakta uygulanması • Hasta merkezli yaklaşımın birinci basamakta • uygulanması Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

4. Aile Hekimleri, HASTA MERKEZLİ yaklaşımları ile, hastayı bir bütün olarak ele alarak ilgilenir. Hasta merkezli yaklaşım nedir?? Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

5. Hayat şartları, • Sorunları, • Ailesi, • Fiziksel çevresi, • Psikolojik problemleri • ........ Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

6. HASTALIK MERKEZLİ YAKLAŞIM • Hekim yalnızca hastalıkla ilgilenir, • Anormal biyomedikal oluşumları kontrol altına • alabilmek için hasta üzerinde otorite kurar Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

7. Biyomedikaldüşünce yapısından biyopsikososyal düşünce yapısına geçiş, MODERN TIP olarak adlandırılmaktadır Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

8. Biyomedikal Yaklaşım; • Doğrusal nedensellik • Biyolojik iyileştirme • Hastalık merkezli yaklaşım Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

9. Biyopsikososyal Yaklaşım; • Kişiyi, ailesi ve çevresi ile birlikte ele alır • Çok yönlü bir nedensellik vardır • Kişinin bedenen, ruhen ve sosyal olarak iyi olması esasına dayanır • Hasta merkezli yaklaşım Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

10. Biyopsikososyal Yaklaşım • Biyolojik Faktörler • İmmün Sistem • Nöro-endokrin Sistem • Organ Sistemleri • Dokular vs. • Sosyal Faktörler • Toplum • Aile • Kültür vs. ORG ANİ ZMA • Psikolojik Faktörler • Anksiyete • Depresyon vs. Tüm organizma biyolojik, psikolojik ve sosyal etkilerin karşılıklı etkileşimleri ile anlam bulmaktadır. Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

11. Psikososyal görüşün değişik boyutlarına ağırlık veren farklı modelleri vardır; • Sistemik Yaklaşım • Gelişimsel Yaklaşım • Holistik Sağlık Modeli • Etnik Kültürel Model • Biyopsikososyal Model Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

12. Sistemik Yaklaşım Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

13. İnsanoğlunun sonsuzluk noktasına dek varan karmaşık bir yapısı vardır • Sistem kavramı, farklı değişkenlerin birbirleri ile • dinamik iç etkileşmelerine dayanır • Küçük basit sistemlerden büyük karmaşık sistemlere doğru çok boyutlu ve çok yönlü bir nedensellik vardır • Sistemik düşünce, bilimsel bir çok disiplinle • bütünleşmektedir Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

14. Örnekvaka; • 35 yaşında, erkek • Evli • 3 çocuğu var • fabrikada işçi • iş kazası geçiriyor • 3 ay çalışamaz raporu alıyor Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

15. Zayıf organize edilmiş bir çevre (sosyal) Gelir azalması (sosyal) Organları zarar görebilir(biyolojik) İŞ KAZASI Kan şekeri düşmesi(biyolojik) Stres (psikolojik) Dikkatsizlik (psikolojik) Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

16. Smilkstein 1978’de sistemik yaklaşımı aile hekimliğine uyarlamıştır. Hekimlerin dikkatini aile üyelerinin birbirleri ile olan etkileşimlerine çekmiştir Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

17. Ailenin fonksiyonelliği üzerine krizin, krizle başa çıkabilme kaynaklarının ve becerilerinin önemini vurgulamıştır Ailedeki bu etkiyi; APGAR olarak tanımlamıştır Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

18. APGAR • A: adaptasyon • P: (partnerlik) ortaklık • G: gelişme • A: (affection) sevgi • R: (resolve) çözümleme Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi kırık

19. Gelişimsel Yaklaşım Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

20. Kişinin geçmişteki gelişimini, • şimdiki gelişmişlik düzeyini, • gelecekte beklenen gelişimini dikkate alan bir yaklaşımdır Devam eden gelişmenin, sağlık üzerindeki psikososyal etkileri, yaşam boyu önem verilmesi gereken dinamik faktörlerden biridir Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

21. Biyolojik gelişim; Hücresel fonksiyonlarda değişim doğumdan yaşlılığa kadar sürer • Psikolojik gelişim; Çocukluktan yaşlılığa kadar sürer (yeni doğanda güven,erken çocuklukta bağımsızlığın kazanılması, erişkinlikte neslin devamı vs) • Sosyal gelişim; Aile ve akran ilişkilerinde olumlu veya olumsuz değişimleri kapsar (evlilik, boşanma gibi) Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

22. Holistik Sağlık Modeli Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

23. Bireysel sorumluluklar ve kişilik gelişimi ön plandadır Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

24. Sağlığın bozulması ve tüm hastalıklar psikosomatiktir • Her insan beden, akıl ve ruhun dairesel etkileşimi altındadır • Hastalık, adaptasyon yetersizliğinden kaynaklanmaktadır Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

25. Doğal gıda, yoga, akupunktur, bitkisel tedavi vs gibi alternatif tıp uygulamalarını benimser Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

26. Etnik kültürel model Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi Sivas kaşe

27. Hasta ile hekimin her birlikteliği kültürler arası bir transaksiyondur • Her iki taraf da görüşmeye kültürel olarak belirlenmiş davranışlar, bilgiler veinanışlarla oluşturulan bir hikaye ile gelir Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

28. Etnik farklılıklar, cinsiyet farklılıkları, • dini inançlar, dil, eğitim ve • kişisel hikaye ilişkinin her iki tarafındaki beklentileri ve davranışları belirler • Bu modele göre hekim hastanın beden, hastalık, • tedavi ile ilişkili inançlarını ve beklentilerini keşfetmelidir Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

29. Etnomedikal, kültürel yaklaşımda sağlık ve hastalıkla ilişkili kültürel değerler önemlidir • Kapsamlı bakım ve tanı koymada gerekli olan bilginin edinilmesinde eğer hekim hastanın kültüründen etkilenen psikososyal faktörlere yabancı ise, aksama olacaktır Oruç şeker Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

30. Biyopsikososyal Model Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

31. Biyopsikososyal model ilk defa 1977 yılında George Engel tarafından tanımlanmıştır • Engel, klinisyenlerin dikkatini hastaların duygusal yapılarının, yaşam amaçlarının, hastalık karşısında davranışlarının ve sosyal çevrelerinin değişmesi ile hastalığın biyokimyasal ve morfolojik farklılıklar gösterebildiğine çekmiştir Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

32. Birinci sırada biyolojik faktörleri ele almak yerine psikolojik ve sosyal faktörlerin de göz önüne alınması hastalıkların tamamen anlaşılmasını sağlar. • Biyopsikososyal model beyin ve periferal organların karşılıklı olarak ilişki içinde olmaları ve fiziksel uyarılara olduğu gibi sosyal değişikliklere de duyarlı oldukları temeline dayanır. Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

33. Biyopsikososyal yaklaşıma göre, • sağlık ve hastalık; • Biyolojik • Psikolojik • Sosyal • değişkenlerin karmaşık etkileşimleri ile • şekillenmekte ve hiç biri diğerinden ayrılarak • kategorize edilememektedir Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

34. Engel hekimleri hastalarının Biyolojik, Psikolojik, Sosyalverilerini etkili bir şekilde değerlendirmeleri ve klinik probleme bu şekilde yaklaşmaları için ısrarla uyarmıştır Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi

35. ÖRNEK; İŞİNİ KAYBETME (Sosyal bir faktör) PEPTİK ÜLSER ALEVLENMESİ (Biyolojik faktör) DEPRESYON (Psikolojik bir bulgu) Etkin bir tedavi için bu faktörlerin karmaşık etkileşimlerine dikkat etmek gerekir Aile Hekimliği 1. Aşama Kursiyer Eğitimi