Roman Galar Politechnika Wroclawska, rbgkn.pl

1. Roman Galar Politechnika Wroclawska, rbg@kn.pl

2. Perspektywa pokolenia: zmiany 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 2 1900: �Europa Felix�. Globalizacja w rozkwicie; 1930: wielki kryzys; wczesniej: I Wojna Swiatowa, rewolucje, rozpad imperi�w, �roztanczone lata 20-te�. 1920: wszechogarniajacy postep spoleczny i technologiczny;1950: zimna wojna; wczesniej goraca i masakry bez precedensu. 1930: kolonie to grunt; 1960: kolonie to �obciach�. 1970: groza eksplozji populacyjnej; 2000: zapasc demograficzna w spoleczenstwach sukcesu. 1975: komputery dla profesjonalist�w, Internet dla wojska; 2005: gl�wna rozrywka ludzkosci. 1978: Chiny: gospodarcze posmiewisko; 2008: na drodze do globalnej supremacji. 1980: ZSRR mocarstwo u szczytu potegi, rozmieszcza SS-20; od 1995: duzy kraj surowcowy. 1975: likwidacja wojew�dztw; dzis: regiony gl�wna platforma rozwoju Polski (?)

3. Perspektywa pokolenia: brak zmian 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 3 1954: pierwsza elektrownia atomowa. Po 54 latach: dalej nie wiadomo jak sie pozbyc odpad�w 1960: tania i czysta energia termojadrowa za 10 lat.Po ok. 50 latach: raczej za ok. 50 lat. 1969: ladowanie na ksiezycu, �podb�j� kosmosu.Po 39 latach: nie ma bazy na Ksiezycu; od 35 lat nikt nie polecial. 1970: ostateczne zwyciestwo w walce z rakiem za 10 lat:Po ok. 40 latach: powazne nadzieje na zwyciestwo (w wielu przypadkach). 1975: groza eksplozji populacyjnej. Po ok. 30 latach: zapasc demograficzna w spoleczenstwach sukcesu. 1970: oczekiwania idacego w dekady wydluzenia zycia.Po ok. 40 latach: dalej oczekiwania, ale i obawy, ze moze byc kr�cej. 1992: zadeklarowany �koniec historii�. Po 10 latach: Akurat! 2002: inwestycje w nieruchomosci to pewny interes; dzis: Aha.

4. Nowoczesne recepty na przyszlosc 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 4 Nowe, logiczne juz czasy, bedzie dobrze, optymizmu! Dalszy ewolucyjny postep. Przez priorytety do zr�wnowazonego rozwoju. Modernizacja czyli unowoczesnianie. Wykorzystanie funduszy strukturalnych.

5. Nurtujace watpliwosci 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 5 Skad pewnosc, ze historia juz sie uspokoila? Czesta w historii i kosztowna iluzja. Czy ewolucja daje sie programowac? Czy ewolucja nie objawia sie aby rewolucja? Czy taka rzecz jak rozw�j zr�wnowazony istnieje?A przynajmniej, czy da sie pogodzic z priorytetami? Czy wystarczy sie modernizowac? Co potem? Co r�zni modernizacje od postepu? Jak dlugo da sie zyc za cudze pieniadze? Jak i od kiedy zaczniemy zyc za swoje?

6. �Czarne Labedzie� zmiany 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 6 Komfort cytowania. Taleb N.N., The Black Swan. The Impact of the Highly Improbable. 2007. Co robic z zaskakujacymi konsekwencjami niedajacej sie opanowac zlozonosci? Logika zastepcza: Gdy nie wiadomo jak robic to, co trzeba, czy trzeba robic to, co sie potrafi (?) Np. zaprowadzic porzadek (?) �Ekstremistan� i �Przecietnostany�.

7. Nadlatujace �Czarne Labedzie� 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 7 Katastroficzna zmiana klimatu (globalizacja stanu wojennego) Wyczerpywanie zasob�w naturalnych (kres konsumpcjonizmu) Zalamanie systemu finansowego (ostoja socjalizmu) Degradacja kapitalu spolecznego (Pyrrusowy sukces edukacji) Terror jako ostatnia szansa przegranych (nie znajdujacych ucieczki przed globalizacja) Zmierzch dominacji Zachodu (outsourcing przewagi technologicznej) Upadek ideologii indywidualnego sukcesu (lustrzanego odbicia kolektywizmu) Awaria europejskiego homeostatu (otorbienie informacyjne)

8. Dynamika ukladu region�w UE Deflacja wielkich zasad: sustainability, subsidiarity, equal opportunity Inflacja mniejszych zasad: legal uniformity, common space, mobility, welfare Trajektoria maksymalnego prawdopodobienstwa: stary �koncert europejski� w nowych ramach Realny wymiar srodk�w pomocowych: 7 lat kraju Polska = 4 miesiace banku Northern Rock Lekcja irlandzka � Nalot Lekcja finska � Odlot Lekcja brandenburska � Nielot 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 8

9. Wymiary polityki regionalnej Real politik EU chce dawac srodki regionom samorzadowym Panstwo chce przejmowac te srodki Regiony powstaja. � ale moga robic tylko to, na co pozwolono Gra o sumie zerowej (ujemnej?) Potencjal obywatelski Rzekomy konflikt interes�w panstwo � regiony Miejsce region�w w hierarchii ludzkich przynaleznosci Twarde i miekkie racje za istnieniem region�w 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 9

10. Racje bytu region�w Jednostka administracyjna. Oczywista przed rewolucja informacyjna. Obszar przyciagania metropolii. Zanik prostych koniecznosci. Zderzenie chytrosci i zadufania. Metropolie odlatuja w megaprzestrzen. Korporacja. Kuszaca jednoznacznosc regul i karier. Sensowna dla odnoszenia sukces�w. Ale jak bankrutowac? Ksiestwo feudalne. Wladza i opieka. Warunkowe podporzadkowanie. Mala ojczyzna. Wlasciwa skala, dotykalna geografia i wsp�lnota mitu. Generator cywilizacyjnej �fali stojacej.� Imperia przemijaja, regiony trwaja. Czynnik psi? Element eksperymentalnej polityki panstwa. System samouczacy. Jednosc w r�znorodnosci. Bledy mozna ograniczac, sukcesy upowszechniac. Pulapka na �Czarne Labedzie�. Regiony jako �przecietnostany�. Kleski i sukcesy nie sa katastrofalne. Latwiej zrozumiec co sie dzieje. 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 10

11. Regiony gotowe na przyszlosc Futurologia nie jest mozliwa Myslenie futurologiczne jest konieczne perspektywa post-Keynesowska Potrzeba kompetencji dlugookresowychwieloaspektowa analiza koniunktur globalnych, strategie wariantowe, debata o wartosciach Potrzeba talent�w poza proceduralnych ksztalcenie do odpowiedzialnej wladzy Wyb�r strategiczny: wojna pozycyjna, czy manewrowa?Ile wolnosci, ile bezpieczenstwa? Potrzeba region�w gotowych na przyszlosc:dynamika, dywersyfikacja, elastycznosc, kapital spoleczny, tacit knowledge, rezerwy, potencjal przetrwania kryzys�w 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 11

12. Waga projektu Prawie cala uwaga skupiona na bliskiej przyszlosci, w jej najbardziej utylitarnym wymiarze. Niebezpieczne. Dalszej przyszlosci nie spos�b przewidziec i uwzglednic w Planie A. Rozsadne spoleczenstwa maja tez plany B i C. Kosztowne aberracje stadne, np.: likwidacja szkolnictwa zawodowego, wirus milenijny, inwestycje w nieruchomosci. Nie musialy byc stadne. Zabraklo wizji. I nikt nie wolal! Nowy paradygmat to polska (europejska) regionalna jednosc w r�znorodnosci (ponad sloganami). Rozpoznanie pola opcji regionalnych: polska, szwajcarska, unijna, amerykanska i z innych kreg�w kulturowych. 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 12

13. A co robic, aby zablysnac? 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 13 Kto robi zwyczajne rzeczy w niezwyczajny spos�b, przyciaga uwage swiata. When you do the common things in life in an uncommon way, you will command the attention of the world. George Washington

14. Wyzwanie Modernizacyjne? 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 14 Wychylenie ku przyszlosci � mit postepu. Wychylenie ku przeszlosci � mit zlotego wieku. Wychylenie ku nowoczesnosci � mit modernizacji? W pulapce terazniejszosci: Modernizacja to kopiowanie, poscig za moda Nie idzie o zmiane na lepsze. Polepszenie oznaczaloby wartosciowanie (brr�) Idzie o zmiane na nowe. Czy logika poscigu pozwala wyjsc na prowadzenie?

15. Jak zapanowac nad przyszloscia? Planowo Wiedziec czego sie chce Wiedziec jak i co od czego zalezy Przewidziec co sie bedzie dzialo Planowac, realizowac i kontrolowac Adaptacyjnie Szanowac co sie ma (nawet, gdy sie tego nie rozumie) Pr�bowac miec wiecej Zachowac czujnosc Miec odwage Wyb�r: wojna pozycyjna czy manewrowa 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 15

16. Narzedzia do myslenia o przyszlosci 2008-04-24 Problematyka przyszlosci region�w. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. 16 Woluntaryzm, pycha i ostroznosc Potrzeby zaspakajajaca natura rzeczy Nowe cele postepu (nomen omen) Od fus�w do foresightu Proroctwa medialne: 15/12 Lagodna magia statystyki i holistyki Trendy Cykle Punkty i sciezki. Pr�by, bledy i srodowisko kulturowe Zarzadzanie wiedza. Eksperymentalna gospodarka. Podejscie ewolucyjne.