Hasta Hazırlanması ve Kayıt Protokolleri

1. Hasta Hazırlanması ve Kayıt Protokolleri Doç. Dr. Önder Öztürk S.D.Ü. Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

2. SUNUM PLANI S S • Hastanın hazırlanması • Temel protokoller • Özet S S S

3. Tanım “Uykuyu hafif ölüm, ölümü de ağır uyku bil”. İkbal Uyku, organizmanın çevreyle iletişiminin, değişik şiddette uyaranlarla geri döndürülebilir biçimde, geçici, kısmî ve periyodik olarak kaybolması durumu olarak tanımlanabilir. Kaynak H. Uyku: Uyuyamamak mı? Uyanamamak mı? İstanbul: Doğan Yayıncılık, 1998: 34-35

5. Uyku Laboratuvarı

6. Uyku Laboratuvarı En güzel uyku bile, uyanılan anın değerine ulaşamaz. Andre Gide • > 12 m 2 • Optimum ısı – havalandırma - Klima • Ses Yalıtımı (< 50 dB), ışık düzeni • Yalıtılmış kablolama sistemi • Regüleli kesintisiz güç kaynağı • Kapalı devre video görüntü / kayıt sistemi (infraredli - 0 lüx ışıkta çekim yapabilen) • Dayanıklı yatak • Lavabo / tuvalet / banyo • Teknisyen kontrol odası / düefon sistemi • Uyku Bozuklukları eğitimi almış tıp doktoru

10. Ekipman Ekipman • Her oda en az 12 kanal (4 tanesi EEG,EOG,EMG) içeren bir polisomnografa bağlı olmalıdır. • Polisomnograf AC kanallarının yanı sıra DC kanallarda da kayıt yapacak donanıma sahip olmalıdır. • Polisomnograflar, tüm gece kayıtlarının verilerini 30 ya da 60 dakikalık epoklar şeklinde gösterebilir olmalıdır.

11. Ekipman • Oksijen tüpü ve maskesi • Laringoskop, • Ambu, • Endotrakeal entübasyon tüpleri, • Noninvaziv ventilatör (BİPAP özellikle) • Laboratuar ve Radyolojik Görüntüleme Hizmetleri

12. Minimum PSG montajı aşağıdaki parametreleri içermelidir • 2 EEG (C3-A2, C4-A1) • 2 EOG • 1 Çene EMG • Horlama sinyali • Vücut pozisyon sensörü • Oro-nasal hava akımı (Termistor kabul edilmez) • Solunum eforlarının kaydı • 2 tibialis (bacak) EMG • EKG • Oksijen satürasyon kaydı • Video kaydı ve monitoriasyonu

13. Özafagus basınç kaydı 24 saat pH-metre Vücut ısısı kaydı NPT (Nocturnal penile tumescence) Non-invaziv devamlı kan basıncı kaydı Uzun süreli aralıklı kan basıncı kaydı Çok kanallı EKG Transcutaneous O2, CO2 Oksimetreden pletismografik sinyal Arttırılmış sayıda EEG Arttırılmış sayıda EOG (vertikal göz hareketleri) Arttırılmış sayıda EMG Videometri : Senkron video ve sinyal kaydı PTT Aşağıdaki diğer parametrelerinde kaydı önerilmektedir

14. Anksiyete PSG Öncesi Hazırlıklar Hastaya PSG uygulanacak ortam gösterilip, işlemin anlatılması gerekmektedir.

15. Anket 1 Yakınmalar, Özgeçmiş, Eşlik eden hastalıklar, Kullandığı ilaçlar, Uyku alışkanlıkları vs. belirlenir. Sistemik muayene Fizik muayene, vücut ağırlığı, boy, boyun çevresi Ayrıntılı KBB muayenesi Mevcut yakınmalarına göre uygun tetkikler (KOAH, UIHS) PSG Öncesi Hazırlıklar

18. İyi Bilgilendirme!!!!!!!!!!! • Broşür, mektup ya da telefonla açıklamalar hastanın • laboratuvara uyumunu arttırır. • Testin ne zaman yapılacağı, • Ne kadar süreceği, • Banyo yapması, traş olması, oje sürmemesi, • Pijama, eşofman, terlik, diş fırçası… gibi tuvalet malzemelerini alması, • Kafeinli ve alkollü içkiler içmemesi, • Ağır egzersiz yapmaması, • Günlük rutinini bozmaması, • İşlemden ne kadar zaman sonra tekrar laboratuvara geleceği.

20. Barbitüratlar Amfetaminler Benzodiazepinler Kafein içeren preparatlar Zolpidem Trisiklik antidepresanlar * Hipnotikler (genel) Fenotiyazinler * Antihistaminikler Haloperidol * Kloral hidrat Öksürük kesiciler * Monoamin oksidaz inhibitörleri Psikoaktif ilaçlar (genel) * Kullanılmaması Gereken İlaçlar *Özel durumlarda kullanımına izin verilebilir

21. Uyku alışkanlıkları Son 10 günde aldığı ilaçlar O gün yaşadığı özel şeyler Anket Anket

22. Personel Gece laboratuvarda olan olaylar Uykusunun nasıl olduğu Anket

24. EEG elektrotları (yüzey-iğne) Altın kaplı (en iyisi) Gümüş kaplı Teflon kaplı Bakır kaplı AC kanalda her iki uçta aynı kalitede olmalı

25. Elektrot ve sensörlerin aplikasyonu İmpedans ölçümü Kalibrasyon Kayıt Hastanın Hazırlanması

26. Nörofizyolojik İzlem Solunumsal İzlem Kardiyovasküler İzlem Diğer Parametreler Hastanın İzlenmesi

27. Elektroensefalogram (EEG) Elektrookülogram (EOG) Elektromiyogram (EMG) Nörofizyolojik İzlem

28. Kanallar AC (Alterne akım): Tek aktif uç/toprak (referans). EEG,EOG,EMG,EKG

29. EEG • EEG:EEG elektrotları uluslararası 10-20 sistemine göre yerleştirilir. • EEG kaydı için frontal,oksipital ve santral yerleşimli en az üç derivasyon uyku kaydı için gereklidir.

30. EEG Önerilen EEG derivasyonları • C3 ve C4 verteks sharp dalgaları ve K komplekslerinin değerlendirilmesi için yeterlidir. • Frontal bölge;yüksek voltajlı yavaş dalgaların kaydedilmesi için önerilmektedir • Oksipital bölge;alfa dalga aktivitesi daha iyi kaydedilmektedir. C4-A1, F4-A1,O2-A1

31. EEG • Yedek elektrotlar: F3-A2, C3-A2, O1-A2 • Alternatif derivasyonlar; Fz-Cz, Cz-Oz,C4-A1

32. EEG Elektrodları Uluslararası 10-20 sistemi kullanılarak bağlanmaktadır Fp: frontopolar F: frontal T: temporal P: paryetal O: oksipital Tek sayılar solda, çift sayılar sağda, ortada bulunan elektrotlar ‘z’ ile ifade edilmektedir.

33. EEG 10-20 sistemi noktalarının saptanımı

34. Fz C4 Pz Nasion İnion Oz C3 T3 EEG 10-20 sistemi noktalarının saptanımı Traguslar arası %100 %10=T3-4 %20=C3-4. Fz, T3,Oz,T4 den geçen elips %10’luk parçalara bölünerek O1 ve O2 noktaları bulunur. T4

35. EEG • Ölçümler yapıldıktan sonra, gereken noktalar işaretlenir. • Saçlar aralanır (mecbur kalmadıkça saç kesilmesi önerilmez). • Cilt üzerindeki yağ, nekrotik debris oldukça yalıtkan maddelerdir. • Uzaklaştırılması ve cildin hafifçe abraze edilmesi işi için özel hazırlanmış jeller bulunmakla birlikte bir parça temiz gazlı bez, alkol, aseton veya serum fizyolojik bu iş için çoğunlukla yeterlidir. (Diğer elektrodların bağlandığı bölgelere için de uygulanır).

37. EEG için önerilen ayarlar • Yüksek frekans filtresi:70 hz • Düşük frekans filtresi:0.3 hz • Kazanc: 50 µV/cm

38. Kanallar • EOG:Uykuda göz hareketleri temelde iki amaç için kaydedilir. • En önemli amaç REM uykusunun kardinal belirtilerinden biri olan hızlı göz hareketlerinin gösterilmesidir. • Diğer amaç ise uyku başlangıcının tanınmasını kolaylaştırmaktadır.

39. EOG • Önerilen derivasyonlar; E1-M2, E2-M2 • Alternatif derivasyonlar; E1-Fpz, E2-Fpz

40. EEG ve EOG trasesinde çok düşük frekanslı ter artefaktı sıklıkla rastlanan bir sorundur. • Böyle bir durumda düşük frekans filtresinde 1 Hz’e ayarlanması halinde artefaktan kurtulunur.

41. Kanallar • EMG:Standart polisomnografik incelemede EMG kaydı kas tonusunun REM uykusunun tanınması amacıyla kaydedilmesi maksadıyla kullanılır. • Diğer yandan bruksizm şüphesiyle masseter EMG , periyodik ekstremite hareketlerinin tanınması amacıyla anterior tibilias EMG’si, solunum eforunun tespiti için interkostal EMG kullanılabilir. • Bacak EMG den kaydedilen bir elektriksel aktivitenin bacak hareketi olarak kabul edilebilmesi için istirahat değerinin 8µV üzerinde bir elektriksel etkinlik oluşturması gerekir. • EMG kaydında 60 Hz filtresi kullanımından kaçınılmalıdır. İmpedans mutlaka 10KΩ altına düşürülmelidir.Daha iyisi 5 KΩ düşürmektir.

42. EMG için önerilen ayarlar • Yüksek frekans filtresi:100 Hz • Düşük frekans filtresi:5 Hz • Kazanç: 20 µV/cm

43. Kardiyovasküler izlem • EKG:EKG kaydında tek derivasyon kullanılır. • Bu derivasyon modifiye II. derivasyondur.

44. Kanallar • DC (Doğru akım):İki aktif uç. • Pozisyon. • Pulse oksimetre. • Solunum hareketleri,

45. Solunumsal izlem Torakoabdominal hareketler • Altın standart özafagus balonu ile intratrosik basınç değişikliklerinin kaydıdır. Piezo bantları İnduktans pletismograf

46. Solunumsal izlem Oronazal hava akımı Termistör Nazal kanül Pnömotakograf

47. Solunumsal izlem Pulse oksimetreler aracılığı ile SaO2 devamlı olarak ölçülebilir. Prob kulak memesi ya da parmak ucuna takılır. Hipoventilasyonlu hastalarda intraarteriyal kateter aracılığı ile kan gazı takibi faydalı olabilir. Oksijenasyon

48. Solunumsal izlem Endorakeal tüp Transkütanöz yolla Kapnograf CO2 ölçümü

49. Solunumsal izlem Ösefagus basıncı takibi Solunum çabasının Değerlendirilmesinde altın standarttır. Ayrıca üst solunum yolu rezistansı sendromunun tanısında da altın standart yöntemdir. Diyafragma ve interkostal kas aktivitesi Solunum sesi – Horlama Larenks düzeyinde deriye yerleştirilen mikrofonla Pulse transit time (PTT)

50. Vücut Pozisyonu Kol-Bacak Hareketleri Penil Tümesans Ösefagial pH İzlenmesi Vücut Isısı Ses ve Video Kayıtları Diğer Parametreler